Οικογενειακή Διαμεσολάβηση: Όσα πρέπει να ξέρεις για τη μέθοδο επίλυσης οικογενειακών διαφορών

Τι είναι η Οικογενειακή Διαμεσολάβηση

Είναι τρόπος εξωδικαστικής επίλυσης των οικογενειακών διαφορών, που καθιερώθηκε νομοθετικά στην Ελλάδα, εδώ και επτά χρόνια, με το Νόμο 3898/2010.

Πρόκειται για μία διαδικασία στην οποία τα μέρη της διαφοράς προσέρχονται με την θέλησή τους, προκειμένου να ρυθμίσουν τις προσωπικές και περιουσιακές διαφορές τους και να καταλήξουν σε μία βιώσιμη και αμοιβαία ικανοποιητική συμφωνία, με την βοήθεια και ενός τρίτου, ουδέτερου προσώπου, του Διαμεσολαβητή.

Ποιους αφορά

• Παντρεμένα ζευγάρια, με ή χωρίς παιδιά, που αποφασίζουν να χωρίσουν ή βρίσκονται ήδη σε διάσταση
• Ζευγάρια που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, που αποφασίζουν να διακόψουν την συμβίωσή τους.
• Ζευγάρια ετερόφυλα ή ομόφυλα που συμβιώνουν, με ή χωρίς σύμφωνο συμβίωσης και διακόπτουν την σχέση τους
• Γονείς χωρίς γάμο ούτε συμβίωση.
• Τέλος η διαμεσολάβηση είναι ιδανική για την επίλυση των διαφορών ανάμεσα σε συζύγους ή συντρόφους – γονείς που χωρίζουν και έχουν διαφορετική εθνικότητα ή κατοικούν σε διαφορετικές χώρες. Πρόκειται για τις λεγόμενες διασυνοριακές οικογενειακές διαφορές, στις οποίες περιλαμβάνεται και η παράνομη μετακίνηση ή (και) κατακράτηση του/των παιδιών από τον ένα γονέα, με ταυτόχρονη στέρηση της επαφής τους με τον άλλο γονέα. Στις περιπτώσεις αυτές, στις οποίες εμπλέκονται περισσότερες δικαστικές δικαιοδοσίες, που είναι περίπλοκες, χρονοβόρες, εξαιρετικά δαπανηρές και συνήθως αναποτελεσματικές, η διαμεσολάβηση δίνει την ευκαιρία στους γονείς να ανεύρουν σύντομα και άμεσα την λύση σε θέματα όπως η επιστροφή του παιδιού, ο καθορισμός της συνήθους διαμονής του, η επιμέλεια, η επικοινωνία και η διατροφή του.

Η οικογενειακή διαμεσολάβηση ΔΕΝ είναι:

• Προσπάθεια συμφιλίωσης
• Συμβουλευτική ζευγαριών
• Οικογενειακή ψυχοθεραπεία
• Συμβιβασμός

Ποια θέματα επιλύονται με την οικογενειακή διαμεσολάβηση

Με την διαμεσολάβηση μπορούν να επιλυθούν θέματα όπως:

• Η επιμέλεια των παιδιών ή με ποιόν γονέα θα κατοικούν
• Η επικοινωνία των παιδιών με τον γονέα που δεν κατοικεί μαζί τους, καθώς και με άλλους συγγενείς
• Η διατροφή των παιδιών
• Η καθημερινότητα των παιδιών και η συμμετοχή των γονιών τους σε αυτήν.
• Η χρήση της οικογενειακής στέγης
• Η διατροφή του/της συζύγου ή συντρόφου
• Η διανομή των περιουσιακών στοιχείων των συζύγων (ακινήτων, κινητών, επιχείρησης, κοινών λογαριασμών κλπ.) και η ρύθμιση των κάθε είδους περιουσιακών τους σχέσεων

Πού και πότε διεξάγεται η διαμεσολάβηση

Η διαδικασία της διαμεσολάβησης διεξάγεται σε χώρο ιδιωτικό και ουδέτερο ως προς τα μέρη της διαφοράς.

Η διαμεσολάβηση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιαδήποτε χρονική φάση μιας διένεξης, δηλαδή πριν την έναρξη οποιασδήποτε δικαστικής διαδικασίας ή μετά την έναρξή της και σε οποιοδήποτε στάδιο αυτής. Με βάση τον πρόσφατο Νόμο 4512/2018, από τον Οκτώβριο του 2018, η διαμεσολάβηση θα αποτελεί υποχρεωτικό προπαρασκευαστικό στάδιο διευθέτησης των οικογενειακών διαφορών πριν την έναρξη της δίκης.

Αυτό σημαίνει ότι τα μέρη της οικογενειακής διαφοράς, οφείλουν καταρχήν, μαζί με τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους, να προσπαθήσουν να επιλύσουν την διαφορά τους εξωδικαστικά, με την βοήθεια διαμεσολαβητή. Αν τα καταφέρουν, συντάσσεται το πρακτικό διαμεσολάβησης που ενσωματώνει την συμφωνία τους και έχει ισχύ ισοδύναμη με δικαστική απόφαση. Διαφορετικά, ακολουθεί η δικαστική οδός.

Χαρακτηριστικά της διαμεσολάβησης

Η διαμεσολάβηση είναι διαδικασία

Εκούσια: Τα μέρη προσέρχονται και παραμένουν στην διαμεσολάβηση με την θέλησή τους. Αν, κατά την διάρκεια της διαδικασίας, οποιοδήποτε από τα μέρη αισθανθεί ότι δεν θέλει να συνεχίσει, μπορεί να αποχωρήσει.

Αμερόληπτη: Ο διαμεσολαβητής είναι ανεξάρτητος και ουδέτερος τρίτος και δεν συνδέεται με τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης πλευράς.

Εμπιστευτική: Ο διαμεσολαβητής, τα μέρη, οι νομικοί τους παραστάτες (δικηγόροι) και τυχόν άλλοι σύμβουλοί τους (π.χ. ψυχολόγοι) που συμμετέχουν την διαμεσολάβηση, δεν δικαιούνται να αποκαλύψουν σε τρίτους όσα διαμείβονται κατά την διάρκεια της διαμεσολάβησης, ούτε το αποτέλεσμα αυτής. Δεν μπορούν να καταθέσουν ούτε ως μάρτυρες σε τυχόν μελλοντική δικαστική διαδικασία για την ίδια διαφορά. Επίσης, ο διαμεσολαβητής είναι υποχρεωμένος να μην μεταφέρει τις πληροφορίες που του εμπιστεύεται το ένα μέρος, στις κατ΄ ιδίαν μαζί του συναντήσεις, προς το άλλο μέρος, εκτός αν λάβει την ρητή συγκατάθεση του μέρους που του έδωσε τις συγκεκριμένες πληροφορίες. Στην διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν τηρούνται πρακτικά.

Ο ρόλος του διαμεσολαβητή

• Ο διαμεσολαβητής είναι ειδικά εκπαιδευμένος επιστήμονας, πιστοποιημένος και διαπιστευμένος ως διαμεσολαβητής.
• Επιλέγεται από τα ίδια τα ενδιαφερόμενα μέρη, συχνά με την βοήθεια των δικηγόρων τους.
• Ο διαμεσολαβητής δεν είναι δικαστής ούτε διαιτητής. Δεν αποφασίζει εκείνος για τον τρόπο επίλυσης της διαφοράς, ούτε καν τον υποδεικνύει, άμεσα ή έμμεσα, αλλά διευκολύνει την επικοινωνία των συζύγων/συντρόφων/γονιών και βοηθάει να βρουν οι ίδιοι την λύση στην διαφορά τους, καταλήγοντας σε κοινά αποδεκτή συμφωνία.
• Συγκεκριμένα, ο διαμεσολαβητής, έχοντας λάβει ειδική εκπαίδευση σε τεχνικές και μεθόδους επικοινωνίας, διευκόλυνσης διαλόγου και διεξαγωγής διαπραγματεύσεων, κατορθώνει να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, μέσα στο οποίο τα μέρη - σύζυγοι/σύντροφοι/γονείς - έχουν την δυνατότητα να «ανοιχθούν», δηλαδή να μιλήσουν ελεύθερα και να ακουστούν, να εκφράσουν τις απόψεις τους, να εκδηλώσουν τα συναισθήματά τους, τα οποία και αυτά καλείται να διαχειριστεί ο διαμεσολαβητής, ώστε να μην αποτελέσουν εμπόδιο στην επίτευξη συμφωνίας.
• Στόχος του διαμεσολαβητή είναι να διερευνήσει και να εντοπίσει τις βαθύτερες και πραγματικές αιτίες της διένεξης, ώστε να βοηθήσει στην ουσιαστική και οριστική επίλυσή της. Λειτουργεί με ευγένεια, σεβασμό, ουδετερότητα, αμεροληψία και ισότιμα απέναντι στα μέρη -ακόμα και στο θέμα του χρόνου που τους διαθέτει- και δείχνει ενσυναίσθηση. Αποδέχεται, αναγνωρίζει, ανταποκρίνεται στις απόψεις και τα συναισθήματα των μερών και δεν κάνει κριτική. Εξαίρει την θετική πλευρά των καταστάσεων και επισημαίνει τα κοινά σημεία και κοινούς στόχους των μερών, ώστε να νοιώσουν ότι συνεργάζονται για την επίλυση της διαφωνίας τους. Ειδικά στις περιπτώσεις ζευγαριών με παιδιά, δεν υπάρχει σπουδαιότερος κοινός στόχος από το συμφέρον των παιδιών, στο οποίο και εστιάζεται η οικογενειακή διαμεσολάβηση.
• Για τον λόγο αυτό ο διαμεσολαβητής δεν αρκείται στις θέσεις και τις απαιτήσεις των δύο πλευρών, όπως συμβαίνει στην δικαστική διαδικασία, αλλά προσπαθεί να εντοπίσει τις πραγματικές ανάγκες και τις επιδιώξεις τους, ώστε σε αυτές να ανταποκρίνεται η λύση που θα δοθεί τελικά από τα ίδια τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Πώς διεξάγεται η διαδικασία

Στην διαδικασία της διαμεσολάβησης παρευρίσκονται ο Διαμεσολαβητής, τα εμπλεκόμενα μέρη και οι δικηγόροι τους – νομικοί παραστάτες. Δεδομένου ότι πρόκειται για ευέλικτη διαδικασία, δεν αποκλείεται να συμμετέχουν σε αυτήν, εφόσον συμφωνήσουν τα δύο μέρη, και άλλοι σύμβουλοί τους, όπως π.χ. ψυχολόγοι, για την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης σε θέματα χειρισμού της μετεξέλιξης της οικογενειακής κατάστασης σε σχέση με τα παιδιά, ή λογιστές, για την παροχή συμβουλών σε θέματα ρύθμισης της οικονομικής διαχείρισης και διανομής της οικογενειακής περιουσίας.

Η διαδικασία της οικογενειακής διαμεσολάβησης περιλαμβάνει συνήθως δύο έως τρεις συνεδρίες, σε διαφορετικές ημέρες, διάρκειας 3-4 ωρών περίπου της καθεμιάς, χωρίς να αποκλείεται να ολοκληρωθεί και στην διάρκεια μιας ημέρας.

Κατά την διάρκεια της διαδικασίας, ο διαμεσολαβητής, σε κοινές και κατ’ ιδίαν συναντήσεις, συζητάει με τους συμμετέχοντες, που εκφράζουν τις απόψεις τους ισότιμα και διαπραγματεύονται ελεύθερα, με την βοήθεια του διαμεσολαβητή.

Ειδικότερα ο διαμεσολαβητής βοηθάει τα μέρη να προσδιορίσουν τα θέματα τα οποία έχουν ανάγκη να επιλύσουν, στη συνέχεια να συζητήσουν και διαπραγματευθούν πάνω σε αυτά και βέβαια να καταλήξουν σε συμφωνία, με συγκερασμό των προτάσεων και αντιπροτάσεων που έχουν ανταλλαχθεί. Συνεργάζεται επίσης με τους δικηγόρους – νομικούς παραστάτες, έτσι ώστε να αποτυπωθεί με ακρίβεια και σαφήνεια στο πρακτικό διαμεσολάβησης, η συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των μερών, η οποία είναι άμεσα εκτελεστή. Το πρακτικό διαμεσολάβησης, εφόσον το επιθυμούν τα μέρη ή, έστω ένα από αυτά, κατατίθεται από τον διαμεσολαβητή στην γραμματεία του αρμόδιου μονομελούς πρωτοδικείου και έτσι αποκτά ισχύ ισοδύναμη με δικαστική απόφαση.

Συμμετοχή του παιδιού, ανήλικου ή ενήλικου, στην διαδικασία

Εφόσον και οι δύο γονείς συμφωνούν, το παιδί τους, αν το επιθυμεί, μπορεί να συναντηθεί ιδιαιτέρως και με απόλυτη εμπιστευτικότητα, με τον ειδικά εκπαιδευμένο διαμεσολαβητή - συχνά με την παρουσία και ψυχολόγου -, ώστε το παιδί να εκφράσει τις σκέψεις, τις ανησυχίες, τις επιθυμίες και τα συναισθήματά του, καθώς βιώνει την εμπειρία του χωρισμού των γονιών του που φέρνει σημαντική αλλαγή στην δική του ζωή. ΄Ετσι ενισχύεται η κατανόηση των προβλημάτων από τον διαμεσολαβητή, με σκοπό να βοηθήσει τους γονείς πιο αποτελεσματικά, στην εύρεση λύσεων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες και το συμφέρον των παιδιών τους.

Κόστος της διαμεσολάβησης

Περιλαμβάνει:

α) την αμοιβή του διαμεσολαβητή που ορίζεται από το Νόμο στο ποσό των (170) ευρώ για τις δύο πρώτες ώρες απασχόλησης και πέραν αυτών στο ποσό των (100) Ευρώ ανά ώρα, και βαρύνει εξίσου τα μέρη, εκτός αν συμφωνήσουν διαφορετικά.

β) την αμοιβή του δικηγόρου για την παράστασή του σε διαμεσολάβηση, η οποία καθορίζεται σε συμφωνία με τον πελάτη του και βαρύνει τον τελευταίο. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία, η αμοιβή του δικηγόρου ορίζεται στο ελάχιστο ποσό των (150) ευρώ στο οποίο προστίθεται και η ελάχιστη ωριαία αμοιβή για την παροχή συμβουλών που ορίζεται στο ποσό των (80) Ευρώ την ώρα.

γ) παράβολο αξίας (50) ευρώ για την κατάθεση του πρακτικού διαμεσολάβησης στο αρμόδιο πρωτοδικείο προκειμένου να καταστεί «εκτελεστός τίτλος», δηλαδή να αποκτήσει ισχύ δικαστικής απόφασης. Το ποσό αυτό επιμερίζεται μεταξύ των μερών, εκτός αν συμφωνήσουν διαφορετικά.

Πλεονεκτήματα της οικογενειακής διαμεσολάβησης

• Η οικογενειακή διαμεσολάβηση οδηγεί σε λύσεις που είναι προϊόν της ελεύθερης βούλησης των ίδιων των μερών, με στόχο την μέγιστη ικανοποίησή τους.
• ΄Εχει σύντομη διάρκεια και πολύ μικρότερο κόστος από την δικαστική διαδικασία.
• Είναι απόλυτα εμπιστευτική και έτσι διασφαλίζει το απόρρητο της ιδιωτικής ζωής και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των μερών.
• Επιτυγχάνει ταυτόχρονη συνολική ρύθμιση όλων των προσωπικών και περιουσιακών θεμάτων μιας οικογενειακής διαφοράς, με συμφωνία δεσμευτική και άμεσα εκτελεστή.
• Προστατεύει την ψυχική υγεία των συζύγων – γονέων και κυρίως των παιδιών, αποτρέποντας την αντιπαλότητα και την όξυνση των σχέσεων που προκαλεί η δικαστική αντιδικία.
• Μετατρέπει τα αρνητικά συναισθήματα (θυμός, αγανάκτηση, φόβος, πικρία, εκδικητικότητα) σε θετικά (ανακούφιση, ικανοποίηση, αίσθημα ασφάλειας, αισιοδοξία) και δημιουργεί πνεύμα συνεργασίας, με στόχο την επίλυση της διαφοράς σε όφελος και των δύο μερών (win - win situation). ΄Ετσι δεν υπάρχει νικητής και ηττημένος.
• Βοηθάει τους γονείς να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους και να διατηρήσουν την μεταξύ τους επικοινωνία και συνεργασία στο μέλλον, για το καλό των παιδιών τους.

Πως μπορεί η οικογένειά μου να βοηθηθεί από τον Διαμεσολαβητή;

Οι οικογενειακοί διαμεσολαβητές ...

-είναι έμπειροι στα θέματα οικογενειακού δικαίου που μπορεί να προκύψουν μετά τη διάσταση των συζύγων  ή συντρόφων και τη λύση του γάμου ή του συμφώνου συμβίωσης

-μπορούν να προσφέρουν την εμπειρία τους αποκαθιστώντας την επικοινωνία και διερευνώντας τις λύσεις που προτείνουν τα μέρη

-είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι ώστε να εντοπίζουν τις ανάγκες της οικογένειας και ιδιαίτερα των παιδιών και να τις θέτουν υπόψη, ώστε να αντιμετωπισθούν και να επιλυθούν από τα μέρη.

Ευχαριστούμε την Ελισάβετ Τσέλιου, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, Δικηγόρος, Ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας «ΔΙΑΛΟΓΟΣ»

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr