Γιατί νιώθουμε την ανάγκη να επικρίνουμε το ντύσιμο, το στυλ, το σώμα, το βάρος κάποιου άλλου;

Συνεργάστηκε η Γεωργία Χριστίνα Κανελλοπούλου, ψυχολόγος-οικογενειακή σύμβουλος (www.thepsytrap.gr). Το body shaming είναι ένας αόρατος εχθρός που, δυστυχώς, μπορεί να πάρει πολλές και διαφορετικές μορφές στο όνομα μιας αυθαίρετης ορθότητας, που "ξεπετάχτηκε" αρχικά μέσα από τις καλογυαλισμένες σελίδες των περιοδικών και ενισχύθηκε μέσα από τα social media και την ανάγκη μας να βρισκόμαστε στο επίκεντρο αυτών, φέρνοντας την εικόνα σε πρώτο πλάνο και βάζοντάς τη σε μια επικίνδυνη τροχιά που δεν κάνει "εκπτώσεις" στην τελειότητα. Όλα περιστρέφονται γύρω από την "αψεγάδιαστη εικόνα" και μεθοδευμένα σε οδηγούν στους πιθανούς τρόπους για να την αποκτήσεις.

Από τη θεωρία στην πράξη

Σύμφωνα με το Λεξικό της Οξφόρδης, το body shaming συνοψίζεται "στην ενέργεια κάποιου που στοχεύει να γελοιοποιήσει ή να κατακρίνει κάποιον άλλο για το σωματότυπό του". Πρακτικά το κάνεις κι εσύ, όταν, για παράδειγμα, συζητάς κακόβουλα με την κολλητή σου για τα περιττά κιλά μιας περαστικής ή όταν σχολιάζεις επικριτικά τη φωτογραφία μιας celebrity ή διαδικτυακής "φίλης" σου. Το κάνεις ακόμα και στον ίδιο τον εαυτό σου, όταν δοκιμάζεις ρούχα και αναφωνείς "Ωχ, πόσο έχω παχύνει;". Οι ρόλοι του θύματος και του θύτη φαίνεται να αντιστρέφονται απότομα και οι πιθανότητες λένε πως, αν είσαι body shamer κάποιου, είσαι κατ’ αρχάς προς τον εαυτό σου.

Στην digital εποχή

Στο παρελθόν το body shaming παρέμενε σε ένα μικρό κύκλο ανθρώπων και γινόταν υπό τη μορφή ανάλαφρου κουτσομπολιού, χωρίς να επηρεάζει την ψυχική υγεία του θύματος. Τώρα γίνεται δημόσια, στους "τοίχους" του Facebook και στα σχόλια του Instagram και του Τwitter. Το Διαδίκτυο σου δίνει απλόχερα τη δύναμη (όχι, όμως, το δικαίωμα) να εκθέσεις και να εξευτελίσεις κάποιον μπροστά σε κοινό. Σύμφωνα με την ψυχολόγο Γεωργία Χριστίνα Κανελλοπούλου, "οι άνθρωποι που επικρίνουν δημόσια είναι αυτοί που πολύ συχνά στην πραγματική τους ζωή δεν μπορούν να εκφράσουν άνετα την άποψή τους, οπότε η οθόνη τους δίνει την πεποίθηση πως έχουν την "απαραίτητη” προστασία και δε χρειάζεται να απολογηθούν για το αρνητικό σχόλιό τους".

Συμβαίνει σε όλους

Θύματα του body shaming πέφτουν συχνά και οι σταρ του Χόλιγουντ. Η Kim Kardashian και η Beyoncé, για παράδειγμα, κατακρίθηκαν για τα κιλά που πήραν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Από την άλλη, η Gigi Hadid δε θα έπρεπε να γίνει μοντέλο, σύμφωνα με κάποιους χρήστες του Instagram, αφού είχε καμπύλες και άρα δεν ταυτιζόταν με τα (ανθυγιεινά) πρότυπα της βιομηχανίας της μόδας. Αντίστοιχα, η Taylor Swift και η Angelina Jolie, μεταξύ άλλων, έχουν δεχτεί "πυρά" για την υποτιθέμενη ανορεξία τους. Άραγε, θυμάσαι τη σκληρή ακούραστη κριτική που ασκήθηκε στη Λάουρα Νάργες όταν συμμετείχε στο Survivor; Το Twitter είχε πάρει "φωτιά" και ο σωματότυπός της υπήρξε αστείρευτη πηγή έμπνευσης για προσβλητικά σχόλια ακόμα και εναντίον της οικογένειάς της.

Γιατί νιώθουμε την ανάγκη να επικρίνουμε το ντύσιμο, το στυλ, το σώμα, το βάρος κάποιου άλλου;

Τείνουμε να κρίνουμε πιο εύκολα την εξωτερική εμφάνιση κάποιου, το στυλ και το βάρος, καθώς αυτό μας κάνει να πιστεύουμε πως θα αισθανθούμε καλύτερα. "Μέσω της επίκρισης επιβεβαιώνουμε στον εαυτό μας πως είμαστε καλύτεροι, αφήνοντας μέσα μας άλυτα όλα τα συναισθήματα που μας βαραίνουν. Τα χαρακτηριστικά μας, που πολλές φορές ενοχλούν εμάς τους ίδιους, τα προβάλλουμε στους άλλους. Ουσιαστικά, λοιπόν, δε μας ενοχλούν οι άλλοι και το πώς είναι, αλλά ο εαυτός μας που δεν είναι τέλειος" τονίζει η ψυχολόγος.

Επομένως, απλά δείχνουμε την ανασφάλειά μας;

Χρησιμοποιούμε τους άλλους ως καθρέφτη των δικών μας ανασφαλειών και αρνητικών συναισθημάτων που αρνούμαστε να δούμε και να διαχειριστούμε. Το να εκφράζουμε συχνά, έντονα και (πλέον) δημόσια την αρνητική μας άποψη για ένα σώμα ή στυλ που διαφέρει από το μέσο όρο δηλώνει για εμάς ένα σοβαρό πρόβλημα επικοινωνίας και δημιουργίας σχέσεων. Κάποιες φορές, άλλωστε, η δυσκολία μας να συσχετιστούμε με τους άλλους μας κάνει να γινόμαστε ακόμα πιο επικριτικοί.

Στόχος οι γυναίκες

Σίγουρα παρατήρησες ότι τα πιο συχνά παραδείγματα διαδικτυακού εκφοβισμού και επικριτικών σχολίων είναι γένους θηλυκού. Αυτό συμβαίνει γιατί "οι γυναίκες είναι εκείνες που προβάλλουν πολύ πιο συχνά την εξωτερική τους εμφάνιση στα social media" λέει η ειδικός και συμπληρώνει πως "το στερεότυπο ότι οι γυναίκες αποτελούν το ωραίοφύλο, συνάμα όμως και το πιο αδύναμο, κάνει την κοινή γνώμη να γίνεται πιο αυστηρή και επικριτική όσον αφορά την εξωτερική εμφάνιση και ιδιαίτερα το βάρος. Είναι αλήθεια ότι και τα media προωθούν τα αψεγάδιαστα σώματα σε σημείο που οποιοδήποτε άλλο γυναικείο σώμα θεωρούμε ότι είναι μη υγιές και αντιαισθητικό να προβάλλεται".

Γυναίκες VS γυναικών: Ένδειξη χαμηλής αυτοεκτίμησης

Αυτό που παρατηρείται ακόμα πιο συχνά είναι πως οι γυναίκες είναι οι ίδιες τόσο θύματα όσο και θύτες επικριτικής συμπεριφοράς. Ανάμεσα στο γυναικείο φύλο υπάρχει ένας έντονος ανταγωνισμός, κυρίως σε ό,τι αφορά την εξωτερική εμφάνιση. Πολλές γυναίκες μάλιστα τείνουν να απαντούν πως, όταν σκέφτονται τι να φορέσουν ή πώς δείχνουν, το κάνουν έχοντας στο μυαλό τους ένα καλό και ένα κακό παράδειγμα γυναίκας έτσι ώστε να συγκρίνονται. Η σύγκριση ανάμεσα στις γυναίκες είναι συχνή και αναπόφευκτη. Αυτό τις κάνει να γίνονται και οι πιο αυστηροί κριτές, με κρυφή αιτία και πάλι τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την ανασφάλεια που βιώνουν με τον εαυτό τους και την εξωτερική τους εικόνα.

Είσαι τέλεια

Η μοναδική αλήθεια που παραμένει απερίσπαστη από τα κοινωνικά πρότυπα είναι η καθολική αγάπη που οφείλεις στον εαυτό σου για τον εαυτό σου. Αγαπώ το σώμα μου σημαίνει το αποδέχομαι γι’ αυτό που είναι χωρίς περιττές ταμπέλες. Αγαπώ το σώμα μου σημαίνει πως επιθυμώ την καλύτερη εκδοχή μου, η οποία δεν καθορίζεται από αριθμούς και σχήματα, αλλά από την ανάγκη μου να τρέφομαι σωστά, να ασκούμαι και να φροντίζω την πνευματική υγεία μου, μεταξύ άλλων. Επανάλαβε μετά από μένα: "Οι ατέλειές μου είναι τέλειες".  

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr