Στο δεύτερο επεισόδιο του πέμπτου κύκλου του Black Mirror, οι υπάλληλοι μιας εταιρείας social media προσπαθούν εναγωνίως να επικοινωνήσουν με τον CEO για να του αναφέρουν ότι ένας από την ομάδα έχει απαχθεί. Όμως, εκείνος βρίσκεται στην έρημο για το καθιερωμένο digital detox του. Το σενάριο δεν είναι βασισμένο σε φανταστικά γεγονότα. Τα περισσότερα στελέχη των εταιρειών που ασχολούνται με ψηφιακές υπηρεσίες έχουν δηλώσει πως κάθε τόσο αποσύρονται κάπου όπου μπορούν να ζήσουν για ένα διάστημα χωρίς καμία επαφή με οθόνες και data. Μόνο έτσι μπορούν να διατηρήσουν τα λογικά τους. Γιατί λοιπόν εκείνοι που ξέρουν τον ψηφιακό κόσμο και τις επιδράσεις του στην ψυχολογία μας επιλέγουν να κάνουν τακτικά digital detox; Μήπως γνωρίζουν κάτι που θα ήταν χρήσιμο να ξέρουμε κι εμείς;
Η μοναξιά των social media
Τι θα απαντήσετε εάν σας ρωτήσει κανείς πόσες φορές τσεκάρετε το κινητό; Αν βρίσκεστε κοντά στο μέσο όρο, η μόνη αληθινή απάντηση είναι 30 έως 50, όπως έχουν δείξει οι έρευνες. Σύμφωνα με αυτές, ο καθένας μας ξοδεύει μέχρι και 4 ώρες την ημέρα στα social media. Αυτό θα μπορούσε να είναι ακόμα κι ασήμαντο εάν δεν έρχονται άλλες μελέτες να δείξουν ότι η συγκεκριμένη ενασχόληση βλάπτει σοβαρά τη διάθεση και την ψυχολογία μας. Έρευνα που δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση "Journal of Social and Clinical Psychology" έδειξε ότι αν μειώσουμε το χρόνο ενασχόλησης με τα social media σε 30 λεπτά την ημέρα, μπορεί να αυξηθεί σημαντικά η αίσθηση ευεξίας μας.
Την ίδια στιγμή, πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια επιβεβαιώνει πως όσοι δοκίμασαν να περιορίσουν τη χρήση των social media μείωσαν ανάλογα και τα αισθήματα μοναξιάς και κατάθλιψης, μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες. Μπορεί να λέγονται "μέσα κοινωνικής δικτύωσης", όμως μόνο εάν σταματήσεις να ασχολείσαι με αυτά καταφέρνεις να συνδεθείς με την αληθινή ζωή και να μη νιώθεις μόνος", σχολιάζει η Melissa G. Hunt, που συμμετείχε στη συγγραφή της έρευνας. "Το ψυχικό βάρος που προκύπτει από την κοινωνική σύγκριση που συντελείται εκεί είναι τεράστιο. Όταν κοιτάζεις τη ζωή των άλλων, ειδικά στο Instagram, είναι εύκολο να καταλήξεις στο συμπέρασμα ότι όλων των υπολοίπων είναι πιο cool ή καλύτερη από τη δική σου", λέει.
Ψηφιακός εθισμός
Σε σχετικό βίντεο του BBC Ideas με θέμα "Is Social Media Messing With our Emotions?" o διάσημος συγγραφέας και αρθρογράφος Laurence Scott ξεκαθαρίζει, μεταξύ άλλων, αυτό που έχουμε πια όλοι μας αντιληφθεί: "Ο σκοπός των social media εμπορικά είναι να σε κάνει να είσαι συνδεδεμένος σε αυτά όσο περισσότερο γίνεται. Οπότε σε ενθαρρύνουν να μείνεις εκεί ή να επιστρέφεις με διάφορους τρόπους, όπως δημιουργώντας εθιστικούς αλγόριθμους. Ένας από αυτούς στο Twitter προκαλεί μια καθυστέρηση κάποιων κλασμάτων του δευτερολέπτου πριν εμφανίσει πόσα notifications υπάρχουν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια ενστικτώδη αντίδραση στο χρήση, καθώς, όταν περιμένουμε να δούμε κάτι που είναι μεταβλητό να αλλάζει, δεχόμαστε ένα μικρό κύμα ντοπαμίνης. Έτσι προκύπτει αυτή η σύντομη στιγμή ενθουσιασμού που βιώνουμε όταν βλέπουμε ένα καινούργιο μήνυμα ή μια νέα ειδοποίηση. Αυτή η μικρή παύση ενθαρρύνει το αίσθημα αδημονίας που επιβραβεύεται όταν τελικά αντικρίσουμε το νούμερο". Με αυτό τον τρόπο τα social media "εκμεταλλεύονται" κάποια πολύ βασικά δεδομένα του πώς λειτουργεί η ψυχολογία μας και πώς είναι δομημένος ο συναισθηματικός μας κόσμος για να μας κρατήσουν δέσμιους.
What’s (not) to like?
Ας το παραδεχτούμε: όλοι νιώθουμε ένα μικρό σκίρτημα τσεκάροντας πώς πήγε σε likes η τελευταία φωτογραφία που ανεβάσαμε. Εξού και η κίνηση του Instagram να αποκρύψει (δοκιμαστικά στην αρχή) τον αριθμό τους από το news feed, που έγινε στο πλαίσιο ενός ευρύτερου wellbeing "πακέτου" που θα κάνει την πλατφόρμα λιγότερο τοξική για τους χρήστες της. Όπως δήλωσε ο CEO του Instagram, Adam Mosseri, "η αλλαγή αυτή σχεδιάστηκε για να ελαττώσει το στρες που βιώνουν οι χρήστες λόγω των likes που περιμένουν να λάβουν και του αριθμού των ατόμων που θα παρακολουθήσουν τα βίντεό τους. Θέλουμε να είναι πιο χαλαροί, να μη νοιάζονται για το σε πόσους αρέσει αυτό που κάνουν και να επενδύουν πιο πολύ χρόνο στους ανθρώπους που τους ενδιαφέρουν".
Η ζωή είναι αλλού
Η υπερβολική χρήση της τεχνολογίας μας εμποδίζει να εστιάσουμε στις εμπειρίες που δίνουν πραγματικά προστιθέμενη αξία στη ζωή μας, λένε οι ειδικοί. Στο νέο του βιβλίο Game Changers: What Leaders, Innovators, and Mavericks Do to Win at Life ο Dave Asprey, ιδρυτής της Bulletproof και bestseller συγγραφέας καταγράφει ανάμεσα στις συνήθειες των πιο πετυχημένων ανθρώπων τα τακτικά διαλείμματα από το κινητό ή το ίντερνετ. "Όταν οι άνθρωποι αυτοί επαναφέρουν στην καθημερινότητά τους τις συγκεκριμένες μικρές πολυτέλειες το κάνουν έχοντας πλέον συνείδηση του πώς μπορούν να τις αξιοποιήσουν για να εμπλουτίσουν τη ζωή τους, χωρίς όμως να απορροφούν όλο το χρόνο ή την ενέργειά τους".
Με άλλα λόγια, δεν είπε κανείς να επιστρέψουμε σε μια εποχή χωρίς διαδίκτυο ή ηλεκτρισμό. Όμως είναι εξαιρετικά χρήσιμο να κάνουμε μια μικρή παύση για να αξιολογήσουμε πόσα μας προσφέρει αλλά και πόσα μας στερεί η ενασχόλησή μας με τα social media και τον ψηφιακό κόσμο γενικότερα. Μόνο έτσι θα διαπιστώσουμε πώς να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα εργαλεία προς όφελός μας. Και μιας και βρισκόμαστε στην αρχή του καλοκαιριού, είναι εξαιρετική ιδέα να κλείσετε για διακοπές σε εκείνο το μέρος όπου ξέρετε ότι δεν πιάνει το Wi-Fi.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
