istock
Ευχαριστούμε την Ευαγγελία Καταξάκη MD,MSc,PhD, Ρευματολόγος, Δ/τρια ΕΣΥ, Πρόεδρος ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν αφορά μόνο τις αρθρώσεις και είναι μία νόσος διαφορετική για κάθε ασθενή. Αυτό κάνει και τη θεραπεία της, ιδιαίτερα πολύπλοκη. Παρόλο που την τελευταία 20ετία, εμφανίστηκαν επαναστατικές θεραπείες (οι βιολογικοί παράγοντες) που άλλαξαν δραματικά προς το καλύτερο την αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας υπάρχουν ακόμα θεραπευτικές ανάγκες για την αντιμετώπισή της και την πρόληψη των επιπλοκών της. Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή και ας δούμε ένα ένα τα δεδομένα.
Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (PA) είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει τις αρθρώσεις και άλλα μέρη του σώματος, με σοβαρές συνέπειες για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Μπορεί να προκαλέσει παραμόρφωση των αρθρώσεων, μέχρι και χρόνια αναπηρία.
Οι κλινικές εκδηλώσεις της ΡΑ διακρίνονται σε αρθρικές και εξωαρθρικές. Πολύ συχνά διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή αλλά και στον ίδιο ασθενή κατά την πορεία της νόσου. Γενικά συστηματικά συμπτώματα όπως πυρετός, εύκολη κόπωση, μυαλγίες και απώλεια βάρους, μπορεί να συνοδεύουν ή να προηγούνται των ειδικών εκδηλώσεων της νόσου.
Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας;
Τα κυριώτερα συμπτώματα είναι ο πόνος και το οίδημα (πρήξιμο) σε μία η περισσότερες αρθρώσεις. Οποιαδήποτε άρθρωση μπορεί να προσβληθεί, αλλά οι αρθρώσεις που προσβάλλονται συνήθως είναι οι μικρές αρθρώσεις των άκρων χειρών και ποδιών,επίσης μπορεί να προσβληθεί και οποιαδήποτε αλλή άρθρωση όπως το γόνατο ο ώμος, ο αγκώνας κ.α. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα αποτελεί η πρωινή δυσκαμψία και ο πόνος. Οι προσβεβλημένες αρθρώσεις χαρακτηρίζονται από ερυθρότητα, θερμότητα και περιορισμό των κινήσεων.
Προσβάλλει μόνο τις αρθρώσεις;
Παρ’όλο που χαρακτηρίζεται κατ’εξοχήν από προσβολή των αρθρώσεων, πρόκειται για μια συστηματική φλεγμονώδη νόσο και αρκετοί ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν εξωαρθρικές εκδηλώσεις, δηλαδή φλεγμονή στους πνεύμονες και την καρδία με τη μορφή πλευρίτιδας ή περικαρδίτιδας, αλλά και με προσβολή του ίδιου του πνεύμονα. Αρκετοί ασθενείς εμφανίζουν και συμπτώματα ξηρότητας των βλεννογόνων (ξηροφθαλμία, ξηροστομία) που οφείλεται σε φλεγμονή των δακρυϊκών και σιελογόνων αδένων. Επίσης χαρακτηριστική είναι η κόπωση, η κατάθλιψη, οι δυσκολίες συγκέντρωσης, τα προβλήματα ύπνου που μπορούν να επηρεάσουν την καθημερινότητα των ασθενών. Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
Κόπωση: ένα σύμπτωμα που δεν πρέπει να αγνοούμε
Η κόπωση επηρεάζει σημαντικά τους ανθρώπους με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα συχνά αισθάνονται έντονη κόπωση και έχουν διαταραχές ύπνου. Η κόπωση είναι μια κατάσταση εξάντλησης που συνοδεύεται από μειωμένη δύναμη, αίσθημα κακουχίας, ευερεθιστότητα και υπνηλία. Ενώ μια συνηθισμένη κόπωση με την ανάπαυση βελτιώνεται, στη ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν αρκεί. Τα υψηλά επίπεδα πόνου και η ενεργότητα της νόσου συσχετίζονται με αυξημένη κόπωση.
Άγχος και ρευματοειδής αρθρίτιδα
Επιστημονικές μελέτες έχουν καταδείξει τη σημαντική σχέση του άγχους με τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα. Το ποσοστό των ασθενών με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα που εμφανίζει άγχος κυμαίνεται από 20-30 %. Αίτια αποτελούν ο χρόνιος πόνος, ο περιορισμός των κινήσεων, η μεταβολή των συμπτωμάτων, τόσο μέσα στην ημέρα, όσο και σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα(εξάρσεις και υφέσεις της νόσου). Αυτά μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης κλινικά ψυχικών διαταραχών όπως είναι το άγχος. Επίσης το άγχος στους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι πολύ πιο έντονο από αυτό που παρατηρείται σε άλλα άτομα και σχετίζεται σε υψηλό ποσοστό και με την παρουσία κατάθλιψης.
Θεραπευτικές επιλογές
Η θεραπεία των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι μακροχρόνια, με στόχο να μειώσει ή να εξαφανίσει τη φλεγμονή των αρθρώσεων. Αρχικά, η νόσος αντιμετωπίζεται με ειδικά αντιρευματικά φάρμακα όπως η μεθοτρεξάτη ή η λεφλουνομίδη με ή χωρίς την προσθήκη μικρής δόσης κορτιζόνης από το στόμα. Σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στην αρχική θεραπεία, χορηγούνται οι βιολογικοί παράγοντες, δηλαδή φάρμακα νεότερης τεχνολογίας που στοχεύουν σε ειδικές πρωτεΐνες ή κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος που ευθύνονται για τη φλεγμονή των αρθρώσεων. Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται με τη μορφή υποδόριας ένεσης και ενδοφλεβίως, ενώ νεότερες στοχευμένες θεραπείες είναι διαθέσιμες με τη μορφή χαπιού.
Ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας;
Kύριος στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης της νόσου είναι η ύφεσή της – δηλαδή ο πλήρης έλεγχος των συμπτωμάτων. Η θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία 20 χρόνια. Οι τρέχουσες θεραπείες αποτρέπουν τη βλάβη των αρθρώσεων και την εξέλιξη της νόσου προσφέροντας στους περισσότερους ασθενείς ανακούφιση από τα συμπτώματα και τους επιτρέπουν να έχουν μια καλή ποιότητα ζωής. Όταν τα συμπτώματα ελέγχονται πλήρως, η νόσος βρίσκεται σε ύφεση. Η στοχευμένη και έγκαιρη θεραπεία είναι σημαντική, γιατί θα δώσει καλύτερα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Γιατί πρέπει να αντιμετωπιστεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα;
Όταν η νόσος παραμένει σε ενεργότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να προκύψει μη αναστρέψιμη οστική βλάβη, με τελικό αποτέλεσμα τις παραμορφώσεις και την αστάθεια των αρθρώσεων. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα επηρεάζει τον κάθε ασθενή με διαφορετικό τρόπο. Κάποιοι ασθενείς πάσχουν από ήπιες ή μέτριες μορφές της νόσου, με περιόδους όπου τα συμπτώματα είναι εντονότερα (εξάρσεις), και περιόδους όπου νιώθουν καλύτερα (υφέσεις). Άλλοι πάσχουν από πιο βαριά μορφή της νόσου που είναι ενεργή σχεδόν συνέχεια, διαρκεί για πολλά χρόνια ή εφ’ όρου ζωής, και οδηγεί σε σοβαρή βλάβη των αρθρώσεων και αναπηρία. Επομένως είναι σημαντικός ο έλεγχος των συμπτωμάτων, η πρόληψη των δομικών βλαβών, η διασφάλιση της λειτουργικότητας, η βελτιστοποίηση της ποιότητας ζωής του πάσχοντος και η ανεμπόδιστη συμμετοχή του σε κοινωνικές και εργασιακές δραστηριότητες.
Γιατί είναι δύσκολο μερικές φορές να αντιμετωπιστεί;
Επειδή η ρευματοειδής αρθρίτιδα εμφανίζεται με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να έχει ήπια ή σοβαρή φλεγμονή των αρθρώσεων, ήπια ή σοβαρή πνευμονική νόσο ή φλεγμονή των αγγείων. Γίνεται πλέον σαφές ότι η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν είναι ακριβώς η ίδια νόσος για κάθε ασθενή, γεγονός που εν μέρει εξηγεί γιατί διαφορετικοί ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα συχνά δεν ανταποκρίνονται στην ίδια θεραπεία.
Τι περιμένουν οι ασθενείς από μια φαρμακευτική αγωγή, ποιες είναι οι προσδοκίες τους;
Αυτές αφορούν κυρίως τη λειτουργικότητα τους, την ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου, τη βελτίωση της ψυχικής τους υγείας, την ένταξή τους σε κοινωνικές δραστηριότητες και γενικά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Αποτελέσματα μελετών έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα εμφανίζουν δυσανάλογα υψηλά ποσοστά συννοσηροτήτων και χαμηλότερη ποιότητα ζωής σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
Η εξέλιξη της θεραπείας
Η χρήση των βιολογικών θεραπειών έχει βελτιώσει σημαντικά τα επιτευχθέντα αποτελέσματα για τους ασθενείς σε σχέση με τη βελτίωση των συμπτωμάτων, την πρόληψη των δομικών βλαβών και τη λειτουργικότητα. Την τελευταία τριετία έχει εισέλθει στην κλινική πρακτική και μια νέα κατηγορία φαρμάκων, οι αναστολείς των JAK κινασών. Η συνεχής έρευνα που γίνεται τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει στη καλύτερη κατανόηση της πάθησης και σε μια πιο ολοκληρωμένη αντιμετώπισή της, που εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει την άσκηση, την διατροφή και την εκπαίδευση του ασθενή με στόχο την αλλαγή του τρόπου ζωής του και τη βελτίωση της καθημερινότητάς του
Πού οδηγούν οι έρευνες;
Αν και η αιτιολογία της νόσου δεν είναι γνωστή, η καλύτερη κατανόηση του μηχανισμού της χρόνιας φλεγμονής, που είναι υπεύθυνη για την ιστική καταστροφή, οδήγησε την τελευταία 20ετία στην ανάπτυξη νέων, στοχευμένων και πιο αποτελεσματικών θεραπειών. Σημαντική πρόοδος επίσης έχει γίνει στην αναγνώριση γονιδίων που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, τα οποία μπορεί στο άμεσο μέλλον να χρησιμοποιηθούν στην κλινική πράξη για διαγνωστικούς – προγνωστικούς σκοπούς ή/και για να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων, περισσότερο αποτελεσματικών θεραπευτικών επιλογών.
Η συμβουλή των ειδικών
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια πολύπλοκη και σοβαρή νόσος. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, και το να ζει κανείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν σημαίνει πως πρέπει να εγκαταλείπει τους στόχους του και να πατάει ‘παύση’ στη ζωή του. Οι νεότερες όμως θεραπείες, αλλά και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να εξασφαλίσουν μια ικανοποιητική καθημερινότητα. Με τη σωστή υποστήριξη και καθοδήγηση όλα μπορούν να επιτευχθούν.
Συμβουλή σε ένα ασθενή με ρευματοειδή αρθίτιδα
Ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού σας. Λαμβάνετε σωστά την θεραπευτική αγωγή σας. Επικοινωνήστε μαζί του αν έχετε απορίες που αφορούν το νόσημα σας. Βελτιώστε τον ύπνο σας, βάλτε το περπάτημα στη ζωή σας, γυμναστείτε με ήπιες αερόβιες ασκήσεις για να ενισχύσετε την μυϊκή σας δύναμη. Ξεκουραστείτε σε περίοδο όπου η νόσος σας είναι σε έξαρση. Κάντε μια ισορροπημένη διατροφή, διακόψτε το κάπνισμα, και μην διστάσετε να ζητήσετε ψυχολογική υποστήριξη αν το έχετε ανάγκη.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
