Καθώς ο κόσμος περιμένει την επικείμενη άφιξη ενός - ή περισσότερων - εμβολίων για τον Covid-19, πολλοί ίσως αναρωτιούνται πόσο σημαντικά είναι τα εμβόλια στην προστασία της δημόσιας υγείας.
Παρόλο που η εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έχει συνολικά αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, πολλοί εκφράζουν την ανησυχία τους και είναι διστακτικοί απέναντι σε ένα εμβόλιο για τον Covid-19. Μιλώντας στο φετινό συνέδριο WIRED Health: Tech, ο καθηγητής Heidi Larson, από το London School of Hygiene & Tropical Medicine σημείωσε ότι «Λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας και ολόκληρου του περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και δυσπιστίας γύρω από το εμβόλιο, υπάρχουν ομάδες που έχουν συγκεντρωθεί για να αντισταθούν στον επερχόμενο εμβολιασμό».
Ας δούμε λοιπόν αν τα εμβόλια έχουν επιτύχει πραγματικά πολλά για τη δημόσια υγεία και πώς έχουν φέρει επανάσταση στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη.
Τα εμβόλια λειτουργούν εκθέτοντας το ανοσοποιητικό σύστημα σε μια πολύ μικρή ποσότητα ιού ή «πληροφορίες» για έναν ιό, που είναι αρκετά για να «διδάξουν» τον οργανισμό να τον αναγνωρίζει και να αντιδράσει σε αυτόν. Η ιδέα της έκθεσης του σώματος σε έναν ιό με ελεγχόμενο τρόπο για την «εκπαίδευσή» του για την πρόληψη της λοίμωξης δεν πρόκειται για μια σύγχρονη πρακτική. Ήδη στη δεκαετία του 1500, Κινέζοι και Ινδοί ιατροί ασκούσαν τον εμβολιασμό κατά του ιού της variola, που προκαλεί την ευλογιά.
Στην Ευρώπη, ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς εισήχθη και διαδόθηκε από την Mary Wortley Montagu στις αρχές του 18ου αιώνα. Η Lady Wortley Montagu ήταν σύζυγος του Βρετανού πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Από το 1716-1718 ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη προς την Κωνσταντινούπολη, όπου έμαθε για την πρακτική αυτή και εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ από τα στοιχεία της αποτελεσματικότητάς της που υπέβαλε τον γιο της σε εμβολιασμό κατά του ιού της ευλογιάς.
Η εξάλειψη της ευλογιάς
Η λέξη «εμβόλιο» άρχισε να κυκλοφορεί αμέσως μετά, όταν ο Βρετανός ιατρός Edward Jenner ξεκίνησε να πειραματίζεται με διαφορετικούς τρόπους εμβολιασμού κατά της variola. Το 1796 ανακάλυψε ότι η έκθεση ανθρώπων σε μικρές ποσότητες του ιού της ευλογιάς, που ονομάζεται vaccinia ή vaccine virus ήταν ασφαλέστερη από την έκθεσή τους στον ιό της variola που προσβάλλει τον άνθρωπο. Έτσι, από τον ιό αυτόν καθιερώθηκε ο όρος που χρησιμοποιούμε σήμερα: εμβολιασμός. (στα αγγλικά το «εμβόλιο» ονομάζεται «vaccine» από τον ιό της ευλογιάς «vaccinia»)
Αυτή η ανακάλυψη ήταν πραγματικά επαναστατική για τη δημόσια υγειονομική περίθαλψη παγκοσμίως, δεδομένων των καταστροφικών επιπτώσεων που είχε η ευλογιά για αιώνες. Η ευλογιά εξαλείφθηκε επίσημα το 1980, χάρη στα παγκόσμια προγράμματα εμβολιασμού. Στις 8 Μαΐου εκείνης της χρονιάς, η 33η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας έκανε την ιστορική ανακοίνωση: «Ο κόσμος και όλοι οι λαοί του έχουν κερδίσει την ελευθερία από την ευλογιά.»
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και οι εθνικές υγειονομικές αρχές παντού έχουν κάνει επίσης βήματα προς τον τερματισμό της απειλής άλλων μεταδοτικών ασθενειών, πολλές από τις οποίες συχνά εξαπλώνονται γρήγορα στα παιδιά.
Η ιλαρά, η παρωτίτιδα και η ερυθρά (MMR) είναι τρεις από τις πιο μεταδοτικές ασθένειες μεταξύ των ανθρώπων και είναι ικανές να προκαλέσουν επιδημίες εάν αφεθούν χωρίς έλεγχο.
Το πρώτο εμβόλιο για την ιλαρά κυκλοφόρησε μόνο το 1963 και μια βελτιωμένη έκδοση το 1968. Σύμφωνα με το European Centre for Disease Prevention and Control, χάρη στο εμβόλιο κατά της ιλαράς, ο αριθμός των σχετικών θανάτων παγκοσμίως μειώθηκε κατά 73% μεταξύ 2000 και 2018. Το εμβόλιο απέτρεψε περίπου 23 εκατομμύρια θανάτους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Για την παρωτίτιδα το πρώτο εμβόλιο εμφανίστηκε το 1948, αν και παρείχε μόνο βραχύβια ανοσία έναντι του ιού. Ένα βελτιωμένο εμβόλιο εμφανίστηκε το 1967 και χρησιμοποιείται ακόμα σήμερα.
Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, τουλάχιστον 186.000 κρούσματα παρωτίτιδας εμφανίζονταν κάθε χρόνο πριν από την έναρξη ενός εθνικού προγράμματος εμβολιασμού το 1967. «Από τότε που το πρόγραμμα εμβολιασμού δύο δόσεων εισήχθη το 1989, οι περιπτώσεις παρωτίτιδας στις ΗΠΑ μειώθηκαν περισσότερο από 99%», ανέφερε η έκθεση του Centers for Disease Control and Prevention.
Το πρώτο εμβόλιο ερυθράς εμφανίστηκε το 1969 και αναπτύχθηκε από τον ίδιο ερευνητή που είχε βελτιώσει τα εμβόλια ιλαράς και παρωτίτιδας, τον Αμερικανό μικροβιολόγο Maurice Hilleman. Ένα ασφαλέστερο, πιο αποτελεσματικό εμβόλιο ερυθράς κυκλοφόρησε το 1979. Χάρη στα συνεπή εθνικά προγράμματα εμβολιασμού, το σύνδρομο ερυθράς και συγγενούς ερυθράς εξαλείφθηκε στην Αμερική το 2016.
Προς το παρόν, τα παιδιά μπορούν να λάβουν το εμβόλιο MMR, το οποίο προστατεύει και από τις τρεις αυτές ιογενείς ασθένειες. Οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης το χορηγούν σε δύο δόσεις, μία σε ηλικία 12-15 μηνών και άλλη σε 4-6 χρόνια.
Ο απίστευτος αντίκτυπος των εμβολίων
Ένα άλλο εμβόλιο που έχει κάνει μια μνημειακή διαφορά στην παγκόσμια υγεία είναι το εμβόλιο DTP ή DTaP. Προστατεύει από τη διφθερίτιδα, τον τέτανο και τον κοκκύτη και τα παιδιά λαμβάνουν το εμβόλιο σε πέντε δόσεις.
Η διφθερίτιδα μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές δυσκολίες, καρδιακή ανεπάρκεια και παράλυση, οδηγώντας σε θάνατο σε ορισμένες περιπτώσεις. Ένα εμβόλιο για τη διφθερίτιδα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1920, αφού η ασθένεια είχε προκαλέσει εκατομμύρια θανάτους παιδιών. Μόνο το 1921, το Corynebacterium diphtheriae, το βακτήριο πίσω από την ασθένεια, προκάλεσε 206.000 κρούσματα διφθερίτιδας και 15.520 θανάτους. Χάρη στον εκτεταμένο εμβολιασμό, ωστόσο, τα παγκόσμια περιστατικά έχουν μειωθεί στο ελάχιστο.
Ο τέτανος προκαλεί συνήθως σπασμούς και σύσφιξη των μυών της γνάθου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα υγείας. Από την ευρύτερη διαθεσιμότητα του εμβολίου κατά του τετάνου τη δεκαετία του 1940, οι περιπτώσεις της ασθένειας μειώθηκαν με σταθερό ρυθμό.
Ο κοκκύτης προκαλείται από το βακτήριο Bordetella pertussis και μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα σε άτομα όλων των ηλικιών. Το κύριο σύμπτωμα είναι του βήχα που μπορεί να προκαλέσει και προβλήματα αναπνοής. Χάρη στους εμβολιασμούς, πλέον η συχνότητα εμφάνισής της έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 80%.
Τέλος, το εμβόλιο της «ταπεινής» γρίπης προλαμβάνει εκατοντάδες περιπτώσεις σοβαρών ασθενειών κάθε χρόνο. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία από το Centers for Disease Control and Prevention, τα εμβόλια γρίπης «απέτρεψαν περίπου 58.000 νοσηλεία που σχετίζονται με τη γρίπη» στις ΗΠΑ το 2018-2019.
Η γρίπη έχει αποτρέψει επίσης σοβαρά συμπτώματα και συμβάντα σε άτομα με υπάρχουσες χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιακές παθήσεις και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, γνωστή ως ΧΑΠ.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, «Έχουμε τώρα εμβόλια για την πρόληψη περισσότερων από 20 απειλητικών για τη ζωή ασθενειών για να προστατέψουμε το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στην υγεία». Οι ερευνητές εργάζονται συνεχώς για να αυξήσουν αυτόν τον αριθμό, έτσι ώστε μια μέρα, όλοι να έχουν τις καλύτερες πιθανότητες να παραμείνουν υγιείς για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Διάβασε ακόμα: Αλλεργία ή κορονοϊός; Πώς θα καταλάβουμε τη διαφορά ανάμεσα στη λοίμωξη COVID-19 και το αλλεργικό άσθμα;
Διάβασε ακόμα: Updated: Μάσκα για τον κορονοϊό – οι αναθεωρημένες οδηγίες από το CDC
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
