Tο hashtag #skinbarrier έχει 5,2 δισεκατομμύρια προβολές στο TikTok – και συνεχίζει να αυξάνεται, γεγονός που μάς δείχνει ότι ολοένα και περισσότεροι χρήστες αναζητούν περισσότερες πληροφορίες για τον επιδερμικό φραγμό και το πώς μπορούν να τον προστατέψουν για να έχουν μια υγιή επιδερμίδα. Κι ενώ μέχρι πρότινος το "skin barrier" ήταν ένας όρος που άκουγες κυρίως από τον δερματολόγο σου και αναρωτιόσουν τι ακριβώς αφορά, πλέον είναι κάτι πολύ κοινό που όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την υγεία της επιδερμίδας τους (πρέπει να) γνωρίζουν.
Τι είναι ο επιδερμικός φραγμός και πώς λειτουργεί;
Το δέρμα αποτελείται από τρία στρώματα: την επιδερμίδα, το χόριο και τον υποδόριο ιστό. Η επιδερμίδα είναι το ανώτερο στρώμα του δέρματος, και το πιο εξωτερικό στρώμα της επιδερμίδας ονομάζεται κεράτινη στιβάδα. Όταν μιλάμε για τον επιδερμικό φραγμό, αναφερόμαστε στην κεράτινη στιβάδα, που λειτουργεί σαν ένας προστατευτικός τοίχος γύρω από το δέρμα και αποτελείται από κερατινοκύτταρα που είναι διατεταγμένα σαν επίπεδα τούβλα, σχηματίζοντας μια ασπίδα. Στη "λάσπη" μεταξύ των τούβλων υπάρχουν πρωτεΐνες και λιπίδια που συγκρατούν τα κύτταρα ενωμένα.
Ποιος είναι ο σκοπός του επιδερμικού φραγμού;
Με απλά λόγια, εμποδίζει την απώλεια υγρασίας και ταυτόχρονα αποτρέπει την είσοδο ανεπιθύμητων στοιχείων στο δέρμα (αλλεργιογόνα, ιοί). Οι τρεις βασικές λειτουργίες του είναι οι εξής:
#1. Διατηρεί το δέρμα ενυδατωμένο
Βοηθά το δέρμα να συγκρατεί το νερό, ώστε να παραμένει ελαστικό και σωστά ενυδατωμένο. Έτσι, το καλά ενυδατωμένο δέρμα φαίνεται πιο σφριγηλό, μειώνοντας τα σημάδια πρόωρης γήρανσης.
#2. Συμβάλλει στο ανοσοποιητικό σύστημα
Το δέρμα είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού κατά των εξωτερικών απειλών. Όταν ο δερματικός φραγμός διαταράσσεται, αυξάνεται ο κίνδυνος λοιμώξεων, αλλεργικών αντιδράσεων, ερεθισμού και φαγούρας.
#3. Προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV)
Το πιο εξωτερικό στρώμα του δέρματος, η κεράτινη στιβάδα, παρέχει την πρώτη γραμμή άμυνας απέναντι στις βλαβερές υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου. Αν αυτές διαπεράσουν το δέρμα, μπορεί να προκαλέσουν ερυθρότητα, πρόωρη γήρανση (ρυτίδες, δυσχρωμίες) και διάφορους τύπους καρκίνου του δέρματος. Δυστυχώς, οι UV ακτίνες αποδυναμώνουν επίσης τον δερματικό φραγμό.
Τι προκαλεί βλάβες στον επιδερμικό φραγμό;
Το δέρμα μας δεν είναι ατσάλινο, και πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την ακεραιότητά του, όπως:
-Ερεθιστικά - σκληρά προϊόντα περιποίησης
-Υπερβολική έκθεση στο νερό αλλά και στις υψηλές θερμοκρασίες
-Αλλαγές στον καιρό (κρύο, άνεμος, ξηρή ζέστη)
- Ερεθιστικοί και αλλεργιογόνοι παράγοντες
- Τραύματα (κοψίματα, εγκαύματα, εκδορές)
- Υπεριώδης ακτινοβολία (UV)
- Υπερβολική απολέπιση
Επιπλέον, υπάρχουν παράγοντες που δεν μπορούμε να ελέγξουμε:
Γενετική προδιάθεση: Ορισμένες παθήσεις, όπως το έκζεμα, προκαλούνται από κληρονομικούς παράγοντες και σχετίζονται με ανεπάρκεια της κεράτινης στιβάδας.
Γήρανση: Με την ηλικία, το δέρμα χάνει υγρασία, αφυδατώνεται και γίνεται πιο λεπτό.
Σημάδια και συμπτώματα βλάβης του δερματικού φραγμού
Αν το δέρμα είναι κόκκινο, ξηρό, ξεφλουδίζει ή προκαλεί φαγούρα, αυτά είναι μερικές ενδείξεις διατάραξης του επιδερμικού φραγμού.
Πώς να προστατεύσεις και να επανορθώσεις τον επιδερμικό φραγμό:
#1. Τακτική ενυδάτωση
Η ενυδάτωση είναι το πιο σημαντικό βήμα. Επίλεξε προϊόντα με ενυδατικά συστατικά, όπως το υαλουρονικό οξύ, τα κεραμίδια και η γλυκερίνη.
#2. Επίλεξε ένα ήπιο καθαριστικό
Τα σκληρά σαπούνια αφαιρούν τα φυσικά έλαια του δέρματος. Προτίμησε ένα κρεμώδες καθαριστικό αν έχεις ξηρό δέρμα, ή ένα αφρώδες αν έχεις λιπαρό δέρμα.
#3. Χρησιμοποίησε ρετινοειδή με μέτρο
Τα ρετινοειδή είναι ισχυρά αλλά μπορεί να προκαλέσουν (και) ξηρότητα. Αν έχεις ξηρό δέρμα, ξεκίνησε με μία εφαρμογή την εβδομάδα, ενώ αν έχεις λιπαρό δέρμα, μπορείς να τα χρησιμοποιείς 2-3 φορές την εβδομάδα.
#4. Εφάρμοζε αντηλιακό καθημερινά
Το αντηλιακό με SPF 30 ή υψηλότερο είναι απαραίτητο για την προστασία του δέρματος από τη UV ακτινοβολία.
Τι να αποφύγεις πάση θυσία για έναν υγιή επιδερμικό φραγμό:
Το αλκοόλ - στεγνώνει το δέρμα
Τα απολεπιστικά scrub σε μεγάλη συχνότητα αφού αφαιρούν τα φυσικά έλαια