Ο καρκίνος του μαστού είναι στο μικροσκόπιο της έρευνας και των επιστημόνων. Η δρ Ελένη Γαλάνη, παθολόγος ογκολόγος, αναφέρει όσα χρειάζεται να γνωρίζεις.
Ο καρκίνος του μαστού είναι παγκοσμίως ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι μία στις οκτώ γυναίκες θα παρουσιάσει καρκίνο του μαστού, ενώ στην Ελλάδα αναφέρονται περίπου 7.700 νέες περιπτώσεις τον χρόνο. Στα καλά νέα, ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, η έγκαιρη διάγνωση και οι αποτελεσματικές σύγχρονες θεραπείες έχουν αυξήσει σημαντικά τη δυνατότητα ίασης των γυναικών που πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Αυτό οφείλεται κυρίως στις εξελίξεις στις θεραπείες, οι οποίες είναι καταιγιστικές και συμβάλλουν σημαντικά στην καλή έκβαση εστιάζοντας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ασθενούς.
Τι σημαίνει τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού και ποιες οι θεραπευτικές επιλογές
Στον καρκίνο του μαστού, ανάλογα με την έκφραση των ορμονικών υποδοχέων ER, PR και της ογκοπρωτεΐνης Ηer-2, εφαρμόζεται και ανάλογη στοχευμένη θεραπεία. Ένα ποσοστό περίπου 20% των ασθενών με καρκίνο του μαστού έχει τριπλά αρνητικούς όγκους, δηλαδή δεν εκφράζει ορμονικούς υποδοχείς ούτε το ογκογονίδιο HER2. Οι όγκοι αυτοί είναι κατά κανόνα επιθετικοί με σημαντικό ποσοστό υποτροπών.
Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στη θεραπεία του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού. Στην πρώιμη νόσο, δηλαδή στον καρκίνο που εντοπίζεται μόνο στον μαστό ή και στους λεμφαδένες της μασχάλης, έχει καθιερωθεί η χορήγηση χημειοθεραπείας πριν από τη χειρουργική επέμβαση (προεγχειρητική χημειοθεραπεία), η οποία πετυχαίνει την πλήρη εξαφάνιση του καρκίνου στους μισούς περίπου ασθενείς. Επιπλέον, η προσθήκη ανοσοθεραπείας στην προεγχειρητική χημειοθεραπεία εξαφάνισε πλήρως τον καρκίνο στον μαστό και στη μασχάλη σε περισσότερους ασθενείς απ’ ό,τι η χημειοθεραπεία μόνη της (64,8% έναντι 51,2%).
Επίσης, και οι ασθενείς με μεταστατική τριπλά αρνητική νόσο έχουν σημαντικό κλινικό όφελος, αν λάβουν συνδυασμό ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Το όφελος αυτό αφορά τις ασθενείς με έκφραση του δείκτη PDL1. Μία άλλη κατηγορία θεραπειών, οι στοχευμένες θεραπείες, θεωρούνται ένα σημαντικό επίτευγμα από την ιατρική κοινότητα. Υπολογίζεται ότι καθημερινά στο DNA μας συμβαίνουν 20.000 με 80.000 βλάβες οι οποίες, αν δε διορθωθούν. μπορεί να οδηγήσουν στη δημιουργία καρκίνου. Υπάρχει, λοιπόν, το σύστημα επιδιόρθωσης του DNA στο οποίο σημαντικό ρόλο έχουν τα γονίδια BRCA1/2. Περίπου 20% των ασθενών με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού έχει βλάβη (παθολογική μετάλλαξη) στα γονίδια BRCA1/2, με αποτέλεσμα να έχει αδυναμία επιδιόρθωσης των βλαβών στο DNA.
Σήμερα έχουμε ανακαλύψει φάρμακα που στοχεύουν αυτή τη μετάλλαξη, τους PARP αναστολείς. Η θεραπεία με αναστολέα PARP αποτελεί την ενδεδειγμένη θεραπεία σε ασθενείς με μεταστατικό HER2 αρνητικό καρκίνο του μαστού που φέρουν παθολογική μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1/2. Σύμφωνα με τις διεθνείς συστάσεις, όλες οι ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού πρέπει να κάνουν έλεγχο για την ανίχνευση παθολογικών μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1/2, ώστε να λάβουν στοχευμένη θεραπεία με PARP αναστολέα. Επιπλέον, και στη νόσο που εντοπίζεται σε αρχικά στάδια, αλλά έχει υψηλό κίνδυνο υποτροπής, η προληπτική χορήγηση PARP αναστολέων προσφέρει σημαντικό όφελος.
Παράλληλα με τις άλλες θεραπευτικές εξελίξεις, ελπίδες δίνει και ένα νέο φάρμακο, το sagituzumab govitecan, το οποίο κατευθύνει τη χημειοθεραπεία στοχευμένα στα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζοντας την τοξική της δράση. Ο μηχανισμός δράσης αυτής της πρωτοπόρας κατηγορίας φαρμάκων έχει τη φιλοσοφία του δούρειου ίππου. Συγκεκριμένα, αφορά ένα σύνθετο μόριο που αποτελείται από ένα μονοκλωνικό αντίσωμα συνδεδεμένο με χημειοθεραπευτικό φάρμακο. Το αντίσωμα συνδέεται με τα καρκινικά κύτταρα και μεταφέρει το χημειοθεραπευτικό φάρμακο μέσα στο κύτταρο, με αποτέλεσμα τον θάνατο του καρκινικού κυττάρου. Η συγκεκριμένη θεραπεία είναι μια θεραπευτική εξέλιξη η οποία προσφέρει σημαντική παράταση του χρόνου ζωής των ασθενών με προχωρημένο προθεραπευμένο τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού.
Μια θετική σκέψη
Όλα δείχνουν ότι έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή θεραπείας, όπου συνδυασμοί της κλασικής θεραπείας με νέα καινοτόμα φάρμακα, όπως η ανοσοθεραπεία, οι στοχευμένες θεραπείες, τα συζευγμένα φάρμακα, προσφέρουν σημαντικό όφελος στις ασθενείς μας. Τέλος, θα ήθελα να υπενθυμίσω να μην ξεχνάμε τον προληπτικό έλεγχο με μαστογραφία, γιατί "κάλλιον προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν".