Έχεις κανονίσει το τέλειο τριήμερο Αγίου Πνεύματος: παραλία, κοκτέιλ, brunch με φίλους, ίσως και μια εκδρομή. Και όμως, όσο πλησιάζει το Σάββατο, νιώθεις όλο και λιγότερο ενθουσιασμό. Αντί να ανυπομονείς, σκέφτεσαι "πρέπει να ετοιμαστώ", "πρέπει να πάω", "ελπίζω να μην αργήσω". Μήπως τελικά το "πρέπει" σού χαλάει το "θέλω";
Αν σου έχει συμβεί, δεν είσαι "αντικοινωνική". Σύμφωνα με μια σειρά μελετών από τις ερευνήτριες Selin Malkoc, αναπληρώτρια καθηγήτρια Μάρκετινγκ στο Ohio State University, και Gabbie Tonietto, υποψήφια διδάκτωρ Μάρκετινγκ, ο αυστηρός προγραμματισμός ακόμα και ευχάριστων δραστηριοτήτων μπορεί να μετατρέπει τη διασκέδαση σε... αγγαρεία.
10 κορυφαίοι προορισμοί για το καλοκαίρι του 2025 - Ποιο νησί βρίσκεται στην κορυφή;
Γιατί η οργάνωση μπορεί να φέρει στρες αντί για ξεκούραση;
Οι Malkoc και Tonietto πραγματοποίησαν 13 μελέτες που έδειξαν ότι το να προγραμματίζεις ακόμα και διασκεδαστικά πράγματα (όπως έναν καφέ με φίλους ή μια έξοδο για σινεμά) κάνει αυτές τις δραστηριότητες να μοιάζουν με δουλειά. Οι συμμετέχοντες συσχέτισαν το προγραμματισμένο ραντεβού με λέξεις όπως "υποχρέωση" και "κόπος", ενώ όσοι αποφάσιζαν την έξοδό τους πιο αυθόρμητα, ένιωθαν ότι την απόλαυσαν περισσότερο.
Η εξήγηση, όπως την παρουσίασαν στο The Conversation; Ο αυστηρός προγραμματισμός βάζει όρια στον χρόνο – αρχή, μέση, τέλος – όπως ακριβώς και η εργασία. Και αυτό, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, είναι αντίθετο με τη φύση της χαλάρωσης, που σχετίζεται με την αίσθηση της ελευθερίας και της ανεμελιάς. Όπως λέει και η παροιμία: "Ο χρόνος πετάει όταν περνάς καλά", αλλά δεν πετάει αν κοιτάς συνεχώς το ρολόι.
Τι έδειξαν τα πειράματα
Σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πειράματα, οι ερευνητές έστησαν ένα pop - up café μέσα στο πανεπιστήμιο κατά την περίοδο των εξετάσεων. Έδιναν στους φοιτητές είτε ένα εισιτήριο με συγκεκριμένη ώρα για διάλειμμα και καφέ, είτε ένα γενικό εισιτήριο που τους έλεγε απλώς ότι το καφέ είναι ανοιχτό για δύο ώρες. Όσοι είχαν συγκεκριμένο ραντεβού απόλαυσαν λιγότερο τον καφέ τους.
Ακόμα και δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο, όπως πεζοπορία και κανό σε δασική περιοχή, φάνηκαν λιγότερο ελκυστικές όταν υπήρχε χρονοδιάγραμμα. Η αίσθηση της "δομής" και των "ορίων" έκανε τους συμμετέχοντες να νιώθουν σαν να έκαναν κάτι επειδή έπρεπε – όχι επειδή το ήθελαν.
Η λύση λέγεται "χαλαρός προγραμματισμός"
Δεν σημαίνει πως πρέπει να αφήσεις τα πάντα στην τύχη ή να ακυρώσεις ό,τι έχεις οργανώσει για το τριήμερο. Οι ερευνήτριες προτείνουν αυτό που ονομάζουν "rough scheduling", δηλαδή χαλαρός, ευέλικτος προγραμματισμός.
Αντί να πεις "ραντεβού στις 13:00 για brunch", πες "να βρεθούμε μετά τις 12, όταν τελειώσουμε με τις δουλειές μας". Αυτό βοηθά τον εγκέφαλό σου να μην μεταφράζει τη διασκέδαση σε υποχρέωση. Έτσι, παραμένεις ενθουσιασμένη χωρίς να αγχωθείς. Σε μία από τις δοκιμές, οι συμμετέχοντες που κανόνισαν μια συνάντηση "μεταξύ των μαθημάτων" αντί για "στις 15:00 ακριβώς" ένιωσαν περισσότερη προσμονή και απόλαυση. Κοινώς: το "περίπου" κάνει καλό!
Πώς να σώσεις το δικό σου τριήμερο
Αν λοιπόν έχεις ήδη γεμίσει το πρόγραμμά σου με ραντεβού, μετακινήσεις και "πρέπει", δες τι μπορείς να κάνεις:
- Άσε κενά στο πρόγραμμα για απρογραμμάτιστες στιγμές (είναι αυτές που συνήθως θυμάσαι περισσότερο).
- Χρησιμοποίησε ευέλικτες εκφράσεις όπως "το απόγευμα", "μετά το μπάνιο" ή "όταν βολευτείς".
- Άφησε περιθώριο για αλλαγές, αν βαριέσαι να βγεις, άλλαξέ το χωρίς ενοχές.
- Απόλαυσε τη στιγμή, χωρίς να σκέφτεσαι συνέχεια τι ακολουθεί.
Το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος δεν είναι διαγωνισμός παραγωγικότητας. Δεν χρειάζεται να περάσεις τέλεια "on schedule". Αντίθετα, όσο πιο ελεύθερα δομήσεις τον χρόνο σου, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να χαλαρώσεις πραγματικά.