Η χειρουργός-ΩΡΛ δρ Ειρήνη Μάντζαρη, διευθύντρια του Τμήματος Λειτουργικής Ρινοπλαστικής της κλινικής "Ιασώ" (orlplastic.gr), δίνει απαντήσεις στις ερωτήσεις μας αλλά και σε όλα όσα θα θέλαμε να γνωρίζουμε σχετικά με το ροχαλητό και την υπνική άπνοια.
Το ροχαλητό είναι ο θόρυβος που προκαλείται κατά τη διάρκεια του ύπνου, κυρίως κατά την εισπνοή. Αποτελεί ένα συχνό πρόβλημα, ιδίως στον ανδρικό πληθυσμό (~40%), χωρίς βέβαια να εξαιρούνται οι γυναίκες, από τις οποίες περίπου το 28% ροχαλίζουν. Σίγουρα το ροχαλητό δημιουργεί κάποιον εκνευρισμό ανάμεσα στα άτομα που μοιράζονται το ίδιο υπνοδωμάτιο, όμως είναι μόνο αυτό το πρόβλημα ή μήπως πρέπει να παρατηρήσουμε και άλλα στοιχεία κατά τη διάρκεια του ύπνου των ανθρώπων που ροχαλίζουν προκειμένου να προστατέψουμε την υγεία τους; Τι είναι η υπνική άπνοια; Πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε και με ποιους τρόπους μπορούμε να απαλλαγούμε από τη θορυβώδη αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου;
Πώς προκαλούνται το ροχαλητό και η υπνική άπνοια;
Το ροχαλητό, μεταξύ άλλων παραγόντων, όπως είναι το βάρος, το σχήμα της κάτω γνάθου αλλά και η κατανομή λίπους στην περιοχή του τραχήλου, σχετίζεται και με την ανώτερη αναπνευστική οδό. Παράγοντες που αποφράσσουν την αναπνευστική οδό είναι δυνητικά και παράγοντες πρόκλησης θορυβώδους αναπνοής στον ύπνο. Αυτό το κατανοεί κανείς εύκολα, αν σκεφτεί πως, όταν έχουμε κάποιο κοινό κρυολόγημα ή αμυγδαλίτιδα που προκαλεί διόγκωση των αμυγδαλών, ακούγεται πολύ περισσότερο θορυβώδης η αναπνοή στον ύπνο μας. Το στραβό διάφραγμα, που συχνά συνοδεύεται από υπερτροφικές ρινικές κόγχες, είναι η πιο συνηθισμένη ανατομική ανωμαλία της μύτης που προκαλεί δυσκολία στην ελεύθερη δίοδο του αέρα και κατ’ επέκταση ροχαλητό. Ασθενείς με μεγάλη σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, ιδίως όταν αυτή συνυπάρχει με δυσλειτουργικές ρινικές βαλβίδες, καθώς και με σημαντική υπερτροφία των ρινικών κογχών παρουσιάζουν δυσκολία κατά την εισπνοή από τη μύτη και το γεγονός αυτό εντείνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου λόγω της θέσης του σώματος. Άλλες ανατομικές ιδιαιτερότητες που εμποδίζουν τη διέλευση του αέρα μπορεί να είναι οι εξής:
‣ Πολύποδες της μύτης
‣ Υπερτροφία των παρίσθμιων αμυγδάλων
‣ Ευμεγέθης γλώσσα
‣ Επιμήκης σταφυλή
‣ Στενή ή/και χαλαρή μαλθακή υπερώα
‣ Υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια), που αφορά κυρίως τα μικρά παιδιά
Τι είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια
Πρόκειται για διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επεισόδια διακοπής της αναπνοής για μερικά δευτερόλεπτα κατά τη διάρκεια του ύπνου, τα οποία και επαναλαμβάνονται αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας, συνήθως στα ενδιάμεσα πολύ έντονου ροχαλητού. Συχνά αναφέρεται από τους ασθενείς ότι ξυπνούν απότομα μετά από τα επεισόδια αυτά, υπάρχουν όμως και περιστατικά στα οποία οι αντίστοιχες πληροφορίες λαμβάνονται μόνο από το οικογενειακό περιβάλλον. Η υπνική άπνοια ταλαιπωρεί περίπου το 2-3% του ενήλικου πληθυσμού και εμφανίζεται συνηθέστερα στους άνδρες.
Άλλα αίτια που προκαλούν ροχαλητό και υπνική άπνοια
Κάποιοι επιπλέον παράγοντες που προκαλούν ή επιδεινώνουν το ροχαλητό και την υπνική άπνοια είναι:
‣ Η κατανάλωση αλκοόλ πριν από τον ύπνο
‣ Η παχυσαρκία
‣ Το κάπνισμα
‣ Η χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως, π.χ., ηρεμιστικά.
Πώς να τα αντιμετωπίσουμε
Εάν το ροχαλητό και η υπνική άπνοια συνυπάρχουν, τότε συνήθως η αιτία τους είναι κοινή και θα πρέπει, πριν απ’ όλα, να αποκλειστούν οι παράγοντες που σχετίζονται με τον ανώτερο αεραγωγό, πριν προχωρήσουμε στην αναζήτηση πιο κεντρικών παθολογιών. Ο ειδικός χειρουργός-ΩΡΛ, έπειτα από κλινική εξέταση και ενδοσκόπηση της μύτης και του στοματοφάρυγγα, μπορεί να προσδιορίσει αν το αίτιο σχετίζεται με τον ανώτερο αεραγωγό ή όχι και να προτείνει την καταλληλότερη μέθοδο αντιμετώπισης για κάθε περιστατικό.