Στις µέρες µας οι επεµβάσεις του θυρεοειδούς αδένα είναι συχνότατες στην καθηµερινή κλινική πράξη και έχουν σκοπό τη θεραπεία είτε ευµεγέθων καλοήθων όζων που συνοδεύονται ή όχι µε υπερλειτουργία του αδένα, είτε του καρκίνου του θυρεοειδούς.
Χωρίς να υπάρχουν επίσηµα στοιχεία, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στην Ελλάδα πραγµατοποιούνται πάνω από 8.000 επεµβάσεις θυρεοειδούς. Οι επεµβάσεις αυτές έχουν θεραπευτικά αποτελέσµατα στην πλειονότητα των ασθενών.
Σε κάποιες σπάνιες, όµως, περιπτώσεις οι ασθενείς έκπληκτοι πληροφορούνται από τον θεράποντα ενδοκρινολόγο ότι το πρώτο χειρουργείο δεν έλυσε το πρόβληµά τους και υπάρχει απόλυτη ανάγκη να ξαναχειρουργηθούν.
Οι κύριοι λόγοι είναι τρεις: α) η ύπαρξη µεγάλου θυρεοειδικού υπολείµµατος σε περιπτώσεις όπου στην πρώτη επέµβαση δεν διενεργήθηκε ολική θυρεοειδεκτοµή, β) η υποτροπή της νόσου, δηλαδή η επανεµφάνιση του καρκίνου εκεί που αρχικά είχε αφαιρεθεί ο θυρεοειδής και γ) η ύπαρξη διηθηµένων λεµφαδένων που δεν αφαιρέθηκαν στην πρώτη επέµβαση στις περιπτώσεις καρκίνου θυρεοειδούς.
Παλαιότερα, όταν συνήθιζαν οι χειρουργοί να µην αφαιρούν όλο τον θυρεοειδή, οι υφολικές θυρεοειδεκτοµές ήταν συχνές, συχνότερες και οι επανεπεµβάσεις για την αφαίρεση µεγάλου θυρεοειδικού υπολείµµατος. Σήµερα όµως αυτή η ένδειξη επανεπέµβασης τείνει να εξαφανιστεί, αφού οι περισσότεροι χειρουργοί πραγµατοποιούν ολικές θυρεοειδεκτοµές.
Η υποτροπή αποτελεί αρκετά συχνά ένδειξη επανεπέµβασης, αλλά η συχνότερη αιτία είναι αναµφισβήτητα η µη πραγµατοποίηση λεµφαδενικού καθαρισµού, δηλαδή η µη συναφαίρεση παθολογικών λεµφαδένων κατά την πρώτη επέµβαση της θυρεοειδεκτοµής. Κατά την αρχική επέµβαση, δηλαδή, αφαιρέθηκε ο θυρεοειδής αδένας, αλλά παράλληλα δεν διενεργήθηκε λεµφαδενικός καθαρισµός για την αφαίρεση και διηθηµένων λεµφαδένων στην περιοχή του τραχήλου.
Πώς µπορεί να αποφευχθεί η ανάγκη επανεπέµβασης; Ο τρόπος είναι να γνωρίζουµε, πριν από τη θυρεοειδεκτοµή για καρκίνο ή για υποψία καρκίνου, αν υπάρχουν παθολογικοί λεµφαδένες στην τραχηλική χώρα. Η εξέταση που είναι αναγκαία για αυτόν τον σκοπό είναι η χαρτογράφηση λεµφαδένων, η οποία εστιάζει στην ανίχνευση διηθηµένων λεµφαδένων από τη νόσο και πρέπει να διενεργείται από έµπειρο ακτινολόγο.
Από τη στιγµή που εντοπιστούν παθολογικοί λεµφαδένες, αυτοί πρέπει να αφαιρούνται µαζί µε τον θυρεοειδή στο πρώτο χειρουργείο. Αν αυτό δεν γίνει, τότε ο ασθενής κατά την παρακολούθηση της νόσου θα εµφανίσει στοιχεία υποτροπής/υπολειµµατικής νόσου και θα πρέπει συνήθως να αντιµετωπιστεί χειρουργικά, αφού η θεραπεία µε το ραδιενεργό ιώδιο δεν είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ικανή να εξαλείψει τη νόσο (και συνήθως έχει ήδη χορηγηθεί στον ασθενή λίγο καιρό µετά την πρώτη επέµβαση).
Η επανεπέµβαση στον τράχηλο λόγω καρκίνου θυρεοειδούς είναι ένα δύσκολο και απαιτητικό χειρουργείο, κυρίως λόγω της διαταραχής της φυσιολογικής ανατοµίας της περιοχής από το πρώτο χειρουργείο και της ανάπτυξης µετεγχειρητικών συµφύσεων. Κατά την επανεπέµβαση οι κίνδυνοι επιπλοκών είναι µεγαλύτεροι, γεγονός που καθιστά αναγκαίο να διενεργείται από πολύ έµπειρο χειρουργό.
Ευχαριστούµε τον κ. Κυριάκο Βαµβακίδη, χειρουργό ενδοκρινών αδένων, διευθυντή Τµήµατος Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων Νοσοκοµείου "Ερρίκος Ντυνάν" (www.drvamvakidis.gr).