Τι κοινό έχουν η σαρδέλα, το σκουμπρί και το λάδι από συκώτι καρχαρία; Πέρα από το θαλασσινό άρωμα, ίσως και μια αντικαρκινική υπόσχεση. Ακούγεται παράδοξο, αλλά σύμφωνα με έρευνες από το Πανεπιστήμιο της Tours στη Γαλλία, που παρουσιάζονται σε σχετικό άρθρο στο The Conversation, η θάλασσα μπορεί να κρύβει το "κλειδί" για νέες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας του καρκίνου. Όχι μέσα από θαυματουργά φίλτρα ή εξωτικά εκχυλίσματα, αλλά μέσα από λιπίδια, τις ουσίες που μέχρι τώρα συνηθίζαμε να κατηγορούμε ως "λίπη".
Το ελληνικό "σούσι" που είναι ένας διατροφικός θησαυρός για την υγεία σου
Στην καρδιά αυτής της αναζήτησης βρίσκονται τα θαλάσσια λιπίδια, τα λεγόμενα "καλά λίπη" που συναντάς σε λιπαρά ψάρια και πιο απρόσμενες πηγές, όπως το συκώτι του καρχαρία ή τα χτένια. Εκεί εστιάζει η διεπιστημονική ομάδα των ερευνητών του Inserm και της ομάδας N2COx, με επικεφαλής τον καθηγητή Christophe Vandier και τους συνεργάτες του, Aurélie Chantome, Marie Potier-Cartereau και Emmanuel Gyan. Και δεν πρόκειται για ακόμα μια θεωρία ευεξίας αλλά για μια σοβαρή ερευνητική πορεία, που αρχίζει να φωτίζει τον ρόλο αυτών των λιπιδίων ως ασπίδα κατά του καρκίνου.
Τι είναι τα θαλάσσια λιπίδια και γιατί σε αφορούν
Τα θαλάσσια λιπίδια, όπως τα πολυακόρεστα ω-3 EPA και DHA, ανήκουν σε μια κατηγορία θρεπτικών συστατικών που το σώμα σου δεν μπορεί να συνθέσει μόνο του – γι’ αυτό και η διατροφή σου είναι ο νούμερο ένα τρόπος να τα αποκτήσεις. Πέρα όμως από το ότι κάνουν καλό στην καρδιά και στον εγκέφαλο, φαίνεται πως επηρεάζουν και τη συμπεριφορά των καρκινικών κυττάρων.
Σύμφωνα με την ομάδα του Πανεπιστημίου της Tours, αυτά τα λιπαρά ενσωματώνονται στις μεμβράνες των κυττάρων, επηρεάζουν την επικοινωνία τους και μπορούν να επιβραδύνουν την εξάπλωση των κακοηθών μορφών.
Ο ρόλος τους στον καρκίνο του μαστού, του προστάτη και στη λευχαιμία
Στην περίπτωση του καρκίνου του προστάτη, η EPA φαίνεται να εμποδίζει τη δράση ενός διαύλου ιόντων που ονομάζεται SK3 – υπεύθυνου για την επιθετικότητα και τη μετανάστευση των καρκινικών κυττάρων.
Παρόμοια, χαμηλά επίπεδα EPA και DHA έχουν εντοπιστεί σε ασθενείς με επιθετικές μορφές καρκίνου του μαστού, όπως η φλεγμονώδης και η πολυεστιακή.
Η πιο ενθαρρυντική είδηση όμως; Ότι σε μελέτη της ομάδας, η συμπλήρωση με DHA κατά τη διάρκεια χημειοθεραπείας σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του μαστού βελτίωσε την επιβίωση – και μάλιστα χωρίς να μειώσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Ανάλογα θετικά σημάδια εμφανίζονται και στη λευχαιμία, όπου οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι τα ω-3 μπορούν να χορηγηθούν με ασφάλεια σε ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Το λιγότερο γνωστό αλλά πολλά υποσχόμενο: τα αιθερικά λιπίδια
Η έρευνα δεν σταματά στα γνωστά ω-3. Οι επιστήμονες ανέλυσαν και δύο ενδογενείς κατηγορίες λιπιδίων που βρίσκονται σε υψηλότερα επίπεδα στα καρκινικά κύτταρα: τα αλκυλικά και ακόρεστα λιπαρά οξέα. Εδώ, το παιχνίδι κρίνεται στη λεπτομέρεια: τα ακόρεστα λιπαρά οξέα αναστέλλουν τον δίαυλο SK3 και έτσι μειώνουν την επιθετικότητα των όγκων, ενώ τα αλκυλικά κάνουν ακριβώς το αντίθετο, τον ενεργοποιούν.
Και μετά; Ο δρόμος για νέα φάρμακα
Με βάση αυτές τις διαπιστώσεις, ερευνητές προχώρησαν στη δημιουργία συνθετικών παραγώγων. Ένα από αυτά, το Ohmline, φαίνεται πως αναστέλλει τη δράση του SK3, καταστέλλει τις μεταστάσεις και παράλληλα μειώνει τις νευρολογικές παρενέργειες της χημειοθεραπείας. Το Ohmline εξετάζεται πλέον ως συμπλήρωμα σε αντικαρκινικές θεραπείες, με στόχο όχι μόνο να προστατεύει τα νεύρα αλλά και να ενισχύει την ανοσολογική απόκριση του σώματος.
Εσύ τι μπορείς να κάνεις;
Αν και πολλές από τις φαρμακευτικές εφαρμογές βρίσκονται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο, εσύ μπορείς να ξεκινήσεις από το πιάτο σου. Βάζοντας λιπαρά ψάρια όπως σαρδέλες, σκουμπρί ή σολομό στο εβδομαδιαίο σου πρόγραμμα, δίνεις στο σώμα σου πολύτιμα λιπίδια που έχουν αποδεδειγμένα αντικαρκινικές ιδιότητες. Όπως λένε οι ερευνητές, αυτά τα φυσικά συστατικά μπορούν να δρουν όχι μόνο προληπτικά αλλά και ως συμπληρωματικά "όπλα" σε υπάρχουσες θεραπείες. Όπως εύστοχα υπενθυμίζουν οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Tours: "Η θάλασσα δεν μας προσφέρει μόνο τροφή και ομορφιά. Προσφέρει και ελπίδα".