Το αγελαδινό γάλα έχει γίνει αντικείμενο διατροφικών αντιπαραθέσεων: Υπάρχουν επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι είναι στοιχείο μιας ισορροπημένης διατροφής και άλλοι που υποστηρίζουν ότι δεν έχει κανένα όφελος για τον ανθρώπινο οργανισμό ή είναι και βλαβερό. Καθώς όλες οι απόψεις τεκμηριώνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο δεν μπορεί κανείς να πάρει εύκολα θέση.
Γι’ αυτό και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για το Γάλα παραθέτουμε κάποιες έρευνες που αναδεικνύουν τα υπέρ και τα κατά της κατανάλωσης αγελαδινού γάλακτος.
Η πάγια θέση μας είναι ότι τα πάντα έχουν θέση στη διατροφή μας, με μέτρο, και μόνο ο διαιτολόγος ή ο παθολόγος μας μπορεί να μας δώσει έγκυρες συμβουλές για την προσθήκη ή αποφυγή τροφών από το διαιτολόγιό μας.
Τα πιθανά οφέλη από το αγελαδινό γάλα
Το αγελαδινό γάλα μπορεί να παρέχει πρωτεΐνες, ασβέστιο και βιταμίνες Β-12 και Α και να αποτελέσει θρεπτικό μέρος μιας ποικίλης διατροφής. Το γάλα θεωρείται ένα πλήρες τρόφιμο καθώς παρέχει 18 από τα 22 βασικά απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τον άνθρωπο.
Πέρα όμως από το θρεπτικό του προφίλ, ποια είναι τα οφέλη του γάλακτος όπως τα έχουν αναδείξει επιστημονικές έρευνες;
Έλεγχος της όρεξης: Η κατανάλωση γάλακτος δεν έχει συνδεθεί με την αύξηση του σωματικού βάρους ή την παχυσαρκία και μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό της όρεξης. Μια μελέτη του 2013 σε 49 άτομα έδειξε ότι τα γαλακτοκομικά βοηθούσαν τους ανθρώπους να αισθάνονται πιο χορτάτοι και μείωναν τη συνολική πρόσληψη λίπους. Μάλιστα, υπάρχουν μελέτες που έχουν δείξει ότι η πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων με πλήρη λιπαρά συνδέεται με χαμηλότερο σωματικό βάρος και άλλες ότι η πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων, γενικά, μπορεί να αποτρέψει την αύξηση του σωματικού βάρους.
Ανάπτυξη των οστών: Το γάλα μπορεί να συμβάλει σε ένα υγιές βάρος και οστική πυκνότητα σε παιδιά, σύμφωνα με μια μελέτη του 2016. Επίσης, μειώνει τον κίνδυνο καταγμάτων κατά την παιδική ηλικία. Έρευνα δείχνει ότι οι έγκυες γυναίκες που ακολουθούσαν υγιεινή διατροφή που περιλάμβανε άφθονα γαλακτοκομικά και τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο απέκτησαν παιδιά με καλύτερη ανάπτυξη και μάζα οστών, σε σύγκριση με τις γυναίκες που ακολουθούσαν λιγότερο υγιεινή διατροφή.
Το γάλα παρέχει επίσης πρωτεΐνες που είναι απαραίτητες για την οικοδόμηση και τη διατήρηση υγιών οστών, δοντιών και μυών. Ένα φλιτζάνι γάλα παρέχει περίπου 7 έως 8 γραμμάρια πρωτεϊνών καζεΐνης και ορού γάλακτος.
Υγεία των οστών και των δοντιών: Ένα φλιτζάνι γάλα περιέχει σχεδόν το 30% των ημερήσιων αναγκών σε ασβέστιο για τους ενήλικες. Το γάλα περιέχει επίσης κάλιο και μαγνήσιο, μέταλλα σημαντικά για την υγεία των οστών και των δοντιών. Πολλά τυποποιημένα αγελαδινά γάλατα περιέχουν πρόσθετη βιταμίνη D. Ένα φλιτζάνι εμπλουτισμένο γάλα περιέχει περίπου το 15 τοις εκατό της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας. Η βιταμίνη D είναι μια σημαντική βιταμίνη που διαδραματίζει πολλούς ρόλους στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της απορρόφησης του ασβεστίου και της μεταλλοποίησης των οστών.
Πρόληψη του διαβήτη: Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και είναι γνωστό ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική νόσο. Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η κατανάλωση γάλακτος μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 στους ενήλικες. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι πρωτεΐνες του γάλακτος βελτιώνουν την ισορροπία του σακχάρου στο αίμα.
Υγεία της καρδιάς: Τα λιπαρά του γάλακτος μπορεί να συμβάλουν στην αύξηση των επιπέδων της HDL (καλής) χοληστερόλης, η οποία θεωρείται ότι προστατεύει από καρδιακές παθήσεις και εγκεφαλικά επεισόδια. Επιπλέον, το γάλα είναι μια καλή πηγή καλίου, μετάλλου που συμβάλλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, μιας επίσης σημαντικής παραμέτρου για την υγεία της καρδιάς. Σε έρευνες έχει επίσης σημειωθεί ότι οι αγελάδες που εκτρέφονται με βιολογικές μεθόδους παράγουν γάλα με περισσότερα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και συζευγμένο λινολεϊκό οξύ, λιπαρά που επίσης συμβάλλουν στην προστασία της υγείας της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων.
Από την άλλη πλευρά, ποιες είναι οι πιθανές αρνητικές επιδράσεις του γάλακτος στην υγεία;
Εμφάνιση ακμής: Μια μελέτη του 2016 διαπίστωσε ότι οι έφηβοι με ακμή έπιναν μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος με χαμηλά λιπαρά ή αποβουτυρωμένου γάλακτος, ενώ τα γαλακτοκομικά έχουν επίσης συνδεθεί με πρόκληση ακμής στους ενήλικες. Άλλες μελέτες έχουν συνδέσει την ακμή με το αποβουτυρωμένο και το γάλα με χαμηλά λιπαρά. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην επίδραση του γάλακτος σε ορισμένες ορμόνες, συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης και του ινσουλινόμορφου αυξητικού παράγοντα-1 (IGF-1). Ωστόσο, επισημαίνεται ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να διερευνηθεί η σχέση διατροφής-ακμής.
Άλλες δερματικές παθήσεις: Ορισμένες τροφές, συμπεριλαμβανομένου του γάλακτος και των γαλακτοκομικών, μπορεί να επιδεινώσουν το έκζεμα, όπως βρήκε κλινική ανασκόπηση. Ωστόσο, μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες που προσέθεσαν ένα προβιοτικό στη διατροφή τους μείωσαν τον κίνδυνο του παιδιού τους να παρουσιάσει στο μέλλον έκζεμα και άλλες αλλεργικές αντιδράσεις που σχετίζονται με τα τρόφιμα. Τα γαλακτοκομικά μπορεί επίσης να αποτελούν τροφή που πυροδοτεί την εμφάνιση ροδόχρου ακμής ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη υποδηλώνει ότι τα γαλακτοκομικά μπορεί στην πραγματικότητα να έχουν θετική επίδραση στη ροδόχρου ακμή.
Αλλεργίες: Έως και το 5 τοις εκατό των παιδιών έχουν αλλεργία στο γάλα, εκτιμούν ορισμένοι ειδικοί. Η αλλεργία στο γάλα μπορεί να προκαλέσει δερματικές αντιδράσεις, όπως έκζεμα, και εντερικά συμπτώματα, όπως κολικοί, δυσκοιλιότητα και διάρροια ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο σοβαρά.
Κατάγματα των οστών: Η κατανάλωση τριών ή περισσότερων ποτηριών γάλακτος την ημέρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καταγμάτων των οστών στις γυναίκες.
Έρευνα διαπίστωσε ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε ένα σάκχαρο που ονομάζεται D-γαλακτόζη στο γάλα. Ωστόσο, οι συγγραφείς της μελέτης εξήγησαν ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα πριν από τη διατύπωση διατροφικών συστάσεων.
Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι τα οστικά κατάγματα σε ηλικιωμένους ενήλικες λόγω οστεοπόρωσης είναι είναι υψηλότερα σε περιοχές που καταναλώνουν περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα, ζωικές πρωτεΐνες και ασβέστιο.
Αυξημένη πιθανότητα για μορφές καρκίνου: Έρευνα εντόπισε ότι η περίσσεια ασβεστίου από το γάλα και άλλα τρόφιμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη, ενώ τα σάκχαρα του γάλακτος μπορεί να συνδέονται με ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών.
Δυσανεξία στη λακτόζη: Το αγελαδινό γάλα έχει μεγαλύτερη ποσότητα λακτόζης από το γάλα άλλων ζώων. Μια ανασκόπηση μελετών του 2015 εκτιμά ότι το 65 έως 70 τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού έχει κάποια μορφή δυσανεξίας στη λακτόζη. Τα περισσότερα άτομα με αυτή την πάθηση μπορούν να προσθέσουν με ασφάλεια μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών στη διατροφή τους.
Μπορεί να καταλήξει κανείς σε ασφαλές συμπέρασμα για το αν το αγελαδινό γάλα είναι ωφέλιμο ή όχι ή οι έρευνες και οι πληροφορίες από τους διάφορους ειδικούς μας μπερδεύουν; Μάλλον το δεύτερο! Και επανερχόμαστε σε αυτό που είπαμε ξεκινώντας το συγκεκριμένο άρθρο: Με μέτρο κατανάλωση και εάν σκεφτόμαστε να κόψουμε τα γαλακτοκομικά, ας συζητήσουμε πρώτα με το γιατρό μας.