Ανάμεσα στους σπίλους (ελιές), τις φακίδες και τα σημάδια που συνηθίζουμε να αγνοούμε, το δέρμα μας μπορεί να κρύβει μια σιωπηλή απειλή. Ένα σημάδι στο χέρι που δεν υπήρχε πριν. Μια ελιά που αλλάζει ελαφρώς σχήμα ή χρώμα. Κάτι που προσπερνάμε με τη σκέψη ότι ήταν πάντα εκεί. Κι όμως, κάποιες φορές, αυτές οι μικρές αλλαγές είναι τα μόνα σημάδια που δίνει ένα μελάνωμα. Το σώμα στέλνει προειδοποιητικά σήματα – και εμείς οφείλουμε να τους δίνουμε προσοχή.
Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες, κάθε ώρα ένας άνθρωπος χάνει τη ζωή του από μελάνωμα. Τα καλά νέα όμως είναι ότι στα αρχικά του στάδια, το μελάνωμα είναι πλήρως ιάσιμο σε ποσοστό που υπερβαίνει το 99%. Το στοίχημα είναι να εντοπιστεί νωρίς.
Όπως μας λέει η Δρ. Αμαλία Τσιατούρα, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος και Επιστημονική Διευθύντρια της Cosmetic Derma Medicine, "Το μελάνωμα είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος. Αν και δεν είναι η πιο συχνή, είναι αυτή που απαιτεί τη μεγαλύτερη εγρήγορση. Μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα και να δώσει μεταστάσεις, ακόμη και όταν προέρχεται από μια φαινομενικά αθώα ελιά".
Ο ήλιος δεν κάνει πάντα καλό
Οι περισσότεροι καρκίνοι του δέρματος σχετίζονται με την υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Στην Ελλάδα, η αυξημένη ηλιοφάνεια, οι καλοκαιρινές συνήθειες και η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης αυξάνουν τον κίνδυνο. Ο πληθυσμός με μεσογειακή επιδερμίδα έχει μεν μεγαλύτερη φυσική προστασία, αλλά όχι ανοσία. Αντίθετα, η υποτίμηση της σημασίας της πρόληψης καθιστά την ευαισθητοποίηση ακόμη πιο απαραίτητη. Δεν είναι απαραίτητο να καεί κάποιος για να βλάψει το δέρμα του. Ακόμα και σύντομη έκθεση χωρίς προστασία, επαναλαμβανόμενη κάθε μέρα, αθροίζεται.
Πώς να προστατέψεις τον εαυτό σου
Η χρήση αντηλιακού ευρέος φάσματος με δείκτη προστασίας SPF 30 ή μεγαλύτερο είναι απαραίτητη, όχι μόνο στην παραλία ή την πισίνα, αλλά και στην πόλη, κατά τη διάρκεια μετακινήσεων, δραστηριοτήτων ή απλής βόλτας. Η επαναληπτική εφαρμογή κάθε δύο ώρες, ειδικά μετά από εφίδρωση ή κολύμπι, είναι εξίσου σημαντική.
Η αποφυγή της απευθείας έκθεσης στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες, τα ρούχα με πυκνή ύφανση, το καπέλο με φαρδύ γείσο, τα γυαλιά ηλίου και φυσικά η αποφυγή του solarium είναι οι απλούστεροι αλλά πιο ουσιαστικοί τρόποι πρόληψης.
Ειδική προσοχή χρειάζονται τα παιδιά και οι έφηβοι. Από μικρή ηλικία πρέπει να εξοικειωθούν με τις βασικές αρχές ηλιοπροστασίας, καθώς τα σοβαρά εγκαύματα από την παιδική ηλικία αυξάνουν σημαντικά τον μελλοντικό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Η προστασία πρέπει να γίνει τρόπος ζωής – όχι μόνο για το καλοκαίρι, αλλά για όλο τον χρόνο.
Πως θα καταλάβεις μόνη σου αν μια ελιά είναι ύποπτη
Η πρόληψη ξεκινά από το σπίτι με την αυτοπαρατήρηση μπροστά στον καθρέφτη και συνεχίζεται στο ιατρείο με τον έγκαιρο δερματολογικό έλεγχο. Ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία για την πρόληψη είναι η αυτοεξέταση. Η μέθοδος ABCDE, που προέρχεται από τα αρχικά των λέξεων Asymmetry, Border, Color, Diameter, Evolution/Elevation, μπορεί να καθοδηγήσει τον καθένα να εντοπίσει στο σπίτι του ύποπτες αλλοιώσεις στο δέρμα του. Δηλαδή, σπίλοι που έχουν ασυμμετρία όπου το μισό μέρος δεν μοιάζει με το άλλο μισό, ακανόνιστο ή οδοντωτό περίγραμμα, διαφορετικό χρώμα μέσα στην ελιά, διάμετρο πάνω από 6 χιλιοστά ή που παρουσιάζουν αλλαγές με την πάροδο του χρόνου.
Κάθε ένας από αυτούς τους δείκτες είναι μια ένδειξη για ιατρική αξιολόγηση. Δεν χρειάζεται να τρομάξουμε, αλλά ούτε και να την αγνοήσουμε. Το σώμα στέλνει προειδοποιητικά σήματα – και εμείς οφείλουμε να τα δούμε.
Η σημασία της επίσκεψης στον δερματολόγο
Δεν αρκεί να βλέπουμε μόνοι μας τις αλλαγές. Η διάγνωση του μελανώματος πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο δερματολόγο. Όπως τονίζει η Δρ. Αμαλία Τσιατούρα, η χρήση της δερματοσκόπησης επιτρέπει την εξέταση σε βάθος των σπίλων και την αξιολόγηση ακόμα και πολύ πρώιμων αλλοιώσεων. "Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση είναι τα πιο σημαντικά εργαλεία που έχουμε απέναντι στο μελάνωμα. Το να βρεθεί κάτι νωρίς κάνει όλη τη διαφορά", σημειώνει.
Η εξέταση είναι σύντομη, ανώδυνη και δεν απαιτεί καμία προετοιμασία. Για άτομα με πολλούς ή άτυπους σπίλους, για όσους έχουν ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, είναι απαραίτητη όχι μόνο μία φορά, αλλά σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Ψηφιακή χαρτογράφηση σπίλων
Η ψηφιακή χαρτογράφηση είναι η πλέον σύγχρονη μέθοδος καταγραφής και παρακολούθησης των σπίλων. Για άτομα με αυξημένο κίνδυνο, και όχι μόνο, προσφέρει επιπλέον ασφάλεια. Μέσα από ειδική ψηφιακή κάμερα, καταγράφεται η εικόνα όλων των σπίλων στο σώμα και οι μεταβολές τους, ώστε να υπάρχει βάση σύγκρισης σε κάθε επόμενο έλεγχο. Η παρακολούθηση είναι ακριβής, η διάγνωση γίνεται με τεκμηρίωση και ο ασθενής δεν βασίζεται μόνο στη μνήμη του για να θυμηθεί αν κάτι έχει αλλάξει.
Η χαρτογράφηση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε ασθενείς με δυσπλαστικούς σπίλους, ανοικτόχρωμο φωτότυπο, ιστορικό μελανώματος ή έκθεση σε τεχνητό μαύρισμα. Δεν αντικαθιστά την κλινική εξέταση, αλλά τη συμπληρώνει με τρόπο πολύτιμο.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, όμως ορισμένες ομάδες ανθρώπων χρειάζεται να είναι πιο προσεκτικές. Όσοι έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα, πολλά σημάδια ή σπίλους, οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή έχουν υποστεί σοβαρά εγκαύματα από τον ήλιο στην παιδική ηλικία, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Το ίδιο ισχύει και για όσους έχουν εκτεθεί επανειλημμένα σε τεχνητή ακτινοβολία, όπως το solarium.
Επίσης, η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο. Ο κίνδυνος εμφάνισης μελανώματος αυξάνεται με την ηλικία, με τη μεγαλύτερη συχνότητα να παρατηρείται σε άτομα άνω των 65 ετών. Ωστόσο, το μελάνωμα δεν κάνει διακρίσεις ηλικίας και φύλου, αλλά είναι επίσης ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους σε νεαρούς ενήλικες, ιδιαίτερα στις γυναίκες ηλικίας 15–39 ετών.
Η πρόληψη και ο τακτικός έλεγχος είναι απαραίτητα για όλους – για αυτό και ο συστηματικός έλεγχος είναι απαραίτητος, ακόμη και αν δεν ανήκουμε σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Η έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να σε γλιτώσει από απίστευτη ταλαιπωρία. Εσένα και τα κοντινά σου άτομα που νοιάζονται για εσένα.
Το μελάνωμα δεν είναι ανίκητο
Ο καρκίνος του δέρματος δεν είναι κάτι που συμβαίνει πάντα στους άλλους ούτε αφορά μόνο ανθρώπους με "ευαίσθητο δέρμα". Μπορεί να αγγίξει και εμάς. Είναι υπαρκτός, συχνός και στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν εντοπιστεί νωρίς, θεραπεύσιμος. Το μελάνωμα, συγκεκριμένα, είναι ίσως το καλύτερο παράδειγμα του πόσο καθοριστικός είναι ο χρόνος που γίνεται μια ιατρική διάγνωση.
Δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε. Υπάρχει όμως κάθε λόγος να προσέχουμε. Το δέρμα μας, όπως και η υγεία μας, δεν ζητούν πολλά – μόνο λίγη παρατήρηση, λίγη συνέπεια, λίγη πρόληψη. Ένας απλός έλεγχος μπορεί να προλάβει κάτι δύσκολο. Και αυτή είναι η πιο μεγάλη αξία της ιατρικής – να προστατεύει, πριν χρειαστεί να θεραπεύσει.
Τo πρώτο πράγμα που θα κάνεις εάν έχεις σπίλους
Ένα απλό ραντεβού με δερματολόγο μπορεί να αποδειχθεί η πιο σημαντική κίνηση που κάναμε για τον εαυτό μας. Οι 15 Κλινικές της Cosmetic Derma Medicine στην Ελλάδα και δυο στην Κύπρο διαθέτουν τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό, με έμπειρο ιατρικό προσωπικό στην πρόληψη και αντιμετώπιση των σπίλων και μπορούν να σου παράσχουν την καλύτερη δυνατή βοήθεια που χρειάζεσαι.
Για την παρακολούθηση και εξέταση των σπίλων σου, κάλεσε από Ελλάδα στο (+30) 210 6980451 και από Κύπρο στο (+357) 25251040 για τη Λεμεσό και (+357) 22257490 για τη Λευκωσία.