Από την Κρίστη Μηλιόρδου, ψυχολόγο, MBA, MSc, CBT, REBT ψυχοθεραπεύτρια, health & wellness coach.
Ένας τραυματισμός, ακόμα και όταν είναι ήπιος, αντιμετωπίζεται με μια σειρά αρνητικών συναισθημάτων, όπως η ανησυχία, η απογοήτευση και ο φόβος για το μέλλον. Αυτό συμβαίνει γιατί προκαλεί μια απότομη αλλαγή της ρουτίνας μας και οδηγεί σε απόκλιση από τους στόχους μας. Παράλληλα, η αβεβαιότητα για την ασφαλή επάνοδο στις δραστηριότητές μας μπορεί να επιτείνει τα συναισθήματα άγχους και ανασφάλειας. Η άθληση, είτε γίνεται για λόγους αισθητικούς, είτε για ψυχολογικούς, είτε για βελτίωση της απόδοσης, έχει πολλαπλά οφέλη για εμάς, οπότε η επιστροφή σε αυτή μετά από έναν τραυματισμό είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία.
Η επιστροφή χρειάζεται να είναι σταδιακή και ομαλή, βασιζόμενη σε ρεαλιστικές προσδοκίες, καθώς ένας νέος τραυματισμός ή μια αυξημένη πίεση για απόδοση μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε εγκατάλειψη της αγαπημένης μας συνήθειας. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες ψυχολογικές τεχνικές που μπορούν να σε βοηθήσουν στη διαχείριση της περιόδου του τραυματισμού και στην ομαλή επιστροφή στην "αθλητική" σου κανονικότητα.
Νοερή απεικόνιση (Imagery)
Η νοερή απεικόνιση είναι γνωστή και ως νοερή πρόβα ή νοερή εξάσκηση και περιλαμβάνει τη χρήση εικονιστικής γλώσσας για την αναπαράσταση αντικειμένων, ιδεών και πράξεων με τέτοιον τρόπο ώστε να έχει αντίκτυπο στις έξι αισθήσεις. Αφορά τη δημιουργία οπτικών αναπαραστάσεων στο μυαλό. Όλες οι αισθήσεις μπορούν να συμβάλλουν στη διαδικασία. Αυτή αφορά τη νοερή προσομοίωση μιας κατάστασης, είτε αυτή έχει να κάνει με τη διαχείριση του πόνου, είτε με την επιστροφή στην άθληση, είτε με εικόνες ευεξίας. Η προσομοίωση χρειάζεται να είναι σταδιακή και να σχετίζεται με θετικό αποτέλεσμα ή με εσωτερική ενδυνάμωση. Πολύ συχνές μορφές νοερής απεικόνισης στον τραυματισμό αποτελούν οι οπτικές και οι κιναισθητικές, εστιάζοντας στις σωματικές αντιδράσεις και στα συναισθήματα.
Τεχνικές χαλάρωσης
Οι τεχνικές χαλάρωσης χρησιμοποιούνται ευρέως στην ψυχολογία, ειδικότερα σε προγράμματα διαχείρισης στρες και θυμού και έχουν αποδειχτεί αποτελεσματικές. Τέτοιες τεχνικές μπορεί να είναι η κοιλιακή αναπνοή (μεγάλες, αργές, βαθιές αναπνοές), η νοερή απεικόνιση με εστίαση σε στιγμές χαλάρωσης και η χαλαρωτική μουσική. Επιπρόσθετα, το mindfulness (ενσυνειδητότητα), με ασκήσεις που αφορούν το πώς νιώθει το σώμα σου και επίγνωση των αισθήσεων και των συναισθημάτων, με έμφαση στο παρόν, μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητικό.
Αυτοδιάλογος (Self-talk)
Οι δυσλειτουργικές σκέψεις που μπορεί να προκαλέσει ένας τραυματισμός μπορεί να οδηγήσουν σε έναν αρνητικό αυτοδιάλογο. Τέτοια παραδείγματα αυτοδιαλόγου μπορεί να είναι: "Εσύ φταις που δεν πρόσεχες και τραυματίστηκες", "Τώρα, που δεν αθλείσαι, θα παχύνεις", "Ο στόχος σου να τρέξεις το πρώτο σου πεντάρι χάθηκε για πάντα" κ.λπ. Αυτές οι σκέψεις γεννούν αισθήματα απογοήτευσης και θυμού. Η γνωσιακή προσέγγιση της ψυχοθεραπείας προσφέρει κάποια χρήσιμα εργαλεία για την αντιμετώπιση τάσεων, όπως να γενικεύουμε τα πάντα και να υιοθετούμε τον αρνητισμό.
Στοχοθεσία
Η στοχοθεσία για την αποκατάσταση του τραυματισμού είναι πολύ σημαντικό κομμάτι. Μια πετυχημένη προσέγγιση είναι το ακρωνύμιο SMARTER, το οποίο περιλαμβάνει τα εξής χαρακτηριστικά:
• Specific (Συγκεκριμένοι)
• Measurable (Μετρήσιμοι)
• Achievable (Εφικτοί)
• Realistic (Ρεαλιστικοί)
• Timely (Χρονικά καθορισμένοι)
• Evaluated (Αξιολογήσιμοι)
• Reward (Ύπαρξη ανταμοιβής)
Μια άλλη κατηγορία στόχων είναι ο διαχωρισμός σε βραχυπρόθεσμους, που αφορούν την καθημερινή θεραπεία, μεσοπρόθεσμους – στάδια αποκατάστασης – και μακροπρόθεσμους (επάνοδος στη δράση).
Συμπερασματικά
Σε όλα τα παραπάνω σημαντικό ρόλο παίζει και η βοήθεια των κοντινών μας ανθρώπων, αλλά και η θετική στάση και υποστήριξη των επαγγελματιών υγείας.
Τραυματισμοί των μυών: Ποια είναι τα αίτια, τα συμπτώματα και οι τρόποι αντιμετώπισης;