Κάθε χρόνο, το Spotify Wrapped γίνεται το απόλυτο trend στα social media. Φίλοι, γνωστοί και διάσημοι γεμίζουν τις ιστορίες τους με πολύχρωμες κάρτες που δείχνουν τα πιο αγαπημένα τους τραγούδια, καλλιτέχνες και είδη μουσικής για τη χρονιά που πέρασε. Η διαδραστική αυτή ανασκόπηση, πέρα από το να μας θυμίζει τι ακούσαμε, φαίνεται να καλύπτει και βαθύτερες ανθρώπινες ανάγκες.
Σύμφωνα με τον Kelvin Wong, κλινικό ψυχολόγο από το Swinburne University of Technology και το άρθρο του στο The Conversation, η επιτυχία του Spotify Wrapped κρύβεται σε ψυχολογικές θεωρίες όπως η αυτογνωσία, η κοινωνική σύγκριση και η ανάγκη για κοινωνική σύνδεση. Ας δούμε γιατί το Spotify Wrapped δεν είναι απλώς ένα στατιστικό εργαλείο, αλλά ένας καθρέφτης του εαυτού σου που θέλεις να μοιραστείς με τους γύρω σου.
Spotify Wrapped και αυτογνωσία
Όταν βλέπεις τα αποτελέσματα του Spotify Wrapped, στην ουσία κοιτάζεις έναν καθρέφτη που σου δείχνει ποιος ήσουν μέσα στη χρονιά. Τα τραγούδια που άκουγες μετά από έναν χωρισμό, τα ανεβαστικά κομμάτια που σου έφτιαξαν τη διάθεση και τα χαλαρά vibes που επέλεγες για τα βράδια σου φανερώνουν πολλά για τη συναισθήματά σου.
Όπως εξηγεί ο Wong, η αυτοαντίληψη (self-concept) είναι το πώς βλέπεις τον εαυτό σου μέσα από τις εμπειρίες σου. Η μουσική, ένα από τα πιο προσωπικά είδη τέχνης, γίνεται ο "καθρέφτης" αυτών των εμπειριών. Αυτή η διαδικασία ικανοποιεί βαθιές ανάγκες μας, όπως την αναζήτηση της προσωπικής ταυτότητας και την ανάγκη να νιώσουμε ότι έχουμε μια συγκεκριμένη θέση στον κόσμο.
Ο Wong συνδέει αυτήν τη διαδικασία με τη θεωρία των αναγκών του Abraham Maslow (1943). Για να φτάσεις σε ανώτερα επίπεδα προσωπικής ανάπτυξης, όπως η αυτοπραγμάτωση, πρέπει πρώτα να έχεις καλή εικόνα του ποιος είσαι. Το Wrapped, λοιπόν, γίνεται ένα μέσο που σε βοηθά να καταλάβεις τον εαυτό σου και να τον εκφράσεις στους άλλους.
Αυτογνωσία: Βρες τον εαυτό σου με 5 ερωτήσεις
Πώς συγκρίνεσαι με τους άλλους
Ένας άλλος λόγος που το Wrapped γίνεται viral είναι η φυσική μας τάση να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους. Αυτή η τάση, που περιγράφεται από τον ψυχολόγο Leon Festinger στη θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης (1954), μας βοηθά να καταλάβουμε τη θέση μας στον κόσμο. Όταν μοιράζεσαι το Wrapped σου, ουσιαστικά λες τι άκουσες φέτος, αλλά ταυτόχρονα καλείς τους άλλους να συγκρίνουν τις δικές τους μουσικές επιλογές με τις δικές σου. Μήπως μοιράζεστε κάποιο αγαπημένο τραγούδι; Μήπως είσαι στο top 1% των φαν του αγαπημένου σου καλλιτέχνη;
Όπως επισημαίνει ο Wong, αυτή η σύγκριση δεν είναι πάντα ανταγωνιστική. Μπορεί να δημιουργήσει αίσθηση σύνδεσης και έμπνευσης. Αν δεις κάποιον με καλλιτέχνες που δεν γνωρίζεις, ίσως θελήσεις να ανακαλύψεις νέα είδη μουσικής. Ή, αν παρατηρήσεις ότι κάποιος άλλος είναι εξίσου "εθισμένος" σε έναν καλλιτέχνη όπως εσύ, θα νιώσεις μια αίσθηση επιβεβαίωσης.
Πώς να μη σε νοιάζει 'τι θα πει ο κόσμος'
Η μουσική είναι μία "γέφυρα" που μας ενώνει
Στη βάση όλων αυτών, υπάρχει η ανάγκη για σύνδεση. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον που θέλει να νιώθει ότι ανήκει κάπου. Και η μουσική είναι από τους πιο αρχαίους τρόπους με τους οποίους συνδέονται οι άνθρωποι. Όταν μοιράζεσαι το Wrapped σου, δεν δείχνεις μόνο τι σου αρέσει, αλλά ψάχνεις κοινά σημεία με τους άλλους. Αυτός ο διάλογος μπορεί να δημιουργήσει νέες φιλίες, να κάνει πιο δυνατές παλιές ή απλά να σε κάνει να νιώσεις μέρος μιας ευρύτερης ομάδας. Σύμφωνα με τον Wong, σε μια εποχή που η μοναξιά και η απομόνωση αυξάνονται, ειδικά στους νέους, τέτοιες στιγμές σύνδεσης αποκτούν μεγαλύτερη σημασία.
Πώς αλλιώς μπορείς να το χρησιμοποιήσεις;
Δεν είναι κακό να μοιράζεσαι το Spotify Wrapped σου και να απολαμβάνεις τα likes, αλλά μπορείς να κάνεις κάτι παραπάνω. Δες τη λίστα ενός φίλου και ρώτησέ τον πώς συνδέεται με τη μουσική που άκουσε. Μοιράσου ιστορίες πίσω από τα τραγούδια και ίσως μάθεις κάτι καινούργιο για εκείνον ή για τον εαυτό σου. Όπως καταλήγει ο Wong, αυτή η βαθύτερη αλληλεπίδραση είναι που ικανοποιεί πραγματικά την ανάγκη μας για σύνδεση. Το Spotify Wrapped είναι μόνο η αφορμή. Η πραγματική ουσία βρίσκεται στο ότι το χρησιμοποιείς για να φέρεις τους ανθρώπους πιο κοντά.
Μου αρέσει να ακούω μουσική συνέχεια. Είναι επικίνδυνο για την υγεία μου;