Από τον Χαράλαμπο Κων. Σπυρόπουλο, γενικό χειρουργό
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος και αφορά άντρες και γυναίκες. Παρά τη συχνότητά του, η θνησιμότητά του έχει μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια. Αυτό συμβαίνει αφενός διότι η διάγνωση των περιστατικών γίνεται πιο έγκαιρα και αφετέρου επειδή οι θεραπείες βελτιώνονται και εξελίσσονται. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μια κακοήθεια η οποία εμφανίζεται στο περιφερικό τμήμα του πεπτικού συστήματος. Η ύπαρξή του οφείλεται στη μη φυσιολογική ανάπτυξη των επιθηλιακών κυττάρων, τα οποία σχηματίζουν πολύποδες στο παχύ έντερο (μικρές καλοήθεις μάζες κυττάρων). Οι πολύποδες είναι ως επί το πλείστον καλοήθεις, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορούν να εξελιχθούν σε προκαρκινωματώδεις και στη συνέχεια σε καρκινωματώδεις αλλοιώσεις.
Πόσο συχνός είναι;
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένα από τα συχνότερα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ένας γενικός χειρουργός. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παχέος εντέρου πάνω από 1 εκατομμύριο άτομα. Αποτελεί τον δεύτερο πιο συχνό τύπο καρκίνου στις γυναίκες και τον τρίτο πιο συχνό στους άντρες. Στις ανεπτυγμένες χώρες οι πιθανότητες ενός ενήλικα να αναπτύξει καρκίνο του παχέος εντέρου ανέρχονται περίπου στο 6%.
Πού οφείλεται η εμφάνισή του;
Τα αίτια της εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένα. Παρ’ όλα αυτά, διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν κάποιοι παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν τις πιθανότητες ενός ατόμου να τον εμφανίσει. Αυτοί είναι οι ακόλουθοι:
• Η ηλικία. Η πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνεται με την ηλικία. Συγκεκριμένα, εννέα στις δέκα περιπτώσεις αυτού του τύπου καρκίνου αφορούν άτομα άνω των 50 ετών.
• Η διατροφή. Από τη μία, φαίνεται πως η κατανάλωση κόκκινου κρέατος αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Από την άλλη, έχει παρατηρηθεί ότι η κατανάλωση φυτικών ινών, φρούτων και λαχανικών δρα προστατευτικά για τον ανθρώπινο οργανισμό.
• Η παρουσία πολυπόδων. Οι αδενωματώδεις καλοήθεις πολύποδες θεωρούνται προκαρκινωματώδεις, συνεπώς μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου.
• Το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό. Η πιθανότητα ένα άτομο να προσβληθεί από καρκίνο του παχέος εντέρου τριπλασιάζεται όταν έχει συγγενείς πρώτου βαθμού που έχουν αυτό τον τύπο καρκίνου.
• Το βεβαρημένο ατομικό ιστορικό. Οι γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού, μήτρας ή ωοθηκών έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου.
• Το κάπνισμα. Στα άτομα που καπνίζουν παρατηρείται συχνότερη εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου.
• Η παχυσαρκία. Η καθιστική ζωή και το υπερβολικά αυξημένο βάρος σε ένα άτομο είναι παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
Ποια είναι τα συμπτώματά του;
Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με τη νόσο αυτή. Αυτά είναι τα παρακάτω:
• Το αίμα στα κόπρανα.
• Η ανεξήγητη διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
• Το αίσθημα ότι το έντερο δεν κενώνεται πλήρως μετά την αφόδευση.
• Η αλλαγή των συνηθειών του εντέρου (από δυσκοιλιότητα σε διάρροια ή το αντίστροφο).
• Κάποια γενικά κοιλιακά συμπτώματα: πόνος στην κοιλιά, αέρια, τυμπανισμός.
• Η αναιμία.
• Η ανεξήγητη απώλεια σωματικού βάρους.
Υπάρχει πρόληψη για τον καρκίνο του παχέος εντέρου;
Υπάρχουν ορισμένες συμβουλές οι οποίες είναι πολύ ωφέλιμες ώστε ένα άτομο να προλάβει τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Για την πρόληψη αυτού του τύπου καρκίνου συνιστάται:
• Η συχνή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και φυτικών ινών, που έχει βρεθεί ότι προστατεύει την υγεία του εντέρου. Τα άτομα που καταναλώνουν τα παραπάνω έχουν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τη συγκεκριμένη νόσο.
• Η αποφυγή συγκεκριμένων τροφών, όπως λιπαρά κρέατα, ζάχαρη και αλλαντικά.
• Η ένταξη άσκησης στην καθημερινότητα συμβάλλει σημαντικά στην πρόληψη. Η ενασχόληση με κάποιο άθλημα ή ακόμα και το περπάτημα έχουν θετικό αντίκτυπο στην αποφυγή της νόσου.
• Τα άτομα που βρίσκονται στην ηλικία των 45 ετών είναι αναγκαίο να προχωρούν σε κολονοσκόπηση, ανεξάρτητα από το ατομικό ή το οικογενειακό τους ιστορικό.
• Τα άτομα με ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου στην οικογένειά τους πρέπει να υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο. Εάν το μέλος της οικογένειας εμφάνισε καρκίνο του παχέος εντέρου στα 55, τότε ο προληπτικός έλεγχος θα πρέπει να ξεκινήσει στα 40.
• Η σωστή ενημέρωση αποτελεί την καλύτερη πρόληψη για τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένα άτομο που γνωρίζει τα συμπτώματα της νόσου είναι σε θέση και να τα εντοπίσει όταν αυτά εμφανιστούν. Τα κύρια συμπτώματα που απαιτούν άμεση εξέταση από τον ιατρό είναι η εμφάνιση αίματος στις κενώσεις, η ξαφνική αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, η αναιμία ή η απώλεια βάρους.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου εξαρτάται από το μέγεθος, την εντόπιση και την έκταση του όγκου, τυχόν επιπλοκές καθώς και από τη γενική κατάσταση του ασθενούς. Για την επιτυχημένη αντιμετώπιση απαιτείται η συνεργασία μιας ομάδας ιατρών και πιο συγκεκριμένα του χειρουργού, του γαστρεντερολόγου και του ογκολόγου.
• Η χειρουργική θεραπεία είναι συνήθως η κύρια μέθοδος για τη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η βασική αρχή της συνίσταται στην αφαίρεση του τμήματος του παχέος εντέρου στο οποίο εντοπίζεται ο όγκος μαζί με τους αντίστοιχους λεμφαδένες.
• Η λαπαροσκοπική/ρομποτική αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πλέον τεκμηριωμένα αποτελεσματική και ασφαλής χειρουργική θεραπεία. Τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης μεθόδου είναι η ταχύτερη αποκατάσταση του ασθενούς και ο λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις ασθενών μπορεί να απαιτηθεί και συμπληρωματική χημειοθεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση. Αυτή εφαρμόζεται όταν το στάδιο του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι προχωρημένο, με σκοπό να μειωθούν οι πιθανότητες επανεμφάνισής του. Μπορεί να συνδυαστεί με ακτινοθεραπεία.
Θυμήσου: Η έγκαιρη διάγνωση είναι το game changer σε όλες τις μορφές καρκίνου. Για καθετί που σε απασχολεί ή σου φαίνεται παράξενο μη διστάζεις να μιλάς με τον γιατρό σου.