Μπορεί να το βλέπεις στα ρούχα σου και στη ζυγαριά: Νιώθεις "φουσκωμένη", πρησμένη και ξαφνικά "πάχυνες". Μάλλον όμως το θέμα δεν είναι στη διατροφή σου αλλά μπορεί να σχετίζεται με κάποιο θέμα υγείας. Η κατακράτηση υγρών συμβαίνει όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να διατηρήσει ισορροπημένα τα επίπεδα των υγρών λόγω κάποιου προβλήματος σε ένα όργανο ή σύστημα, όπως για παράδειγμα στα νεφρά ή στο καρδιαγγειακό. Το κυκλοφορικό σύστημα, τα νεφρά, το λεμφικό σύστημα, οι ορμόνες και άλλα συστήματα συμβάλουν στη διατήρηση των υγρών στο σώμα σε υγιή επίπεδα. Εάν υπάρξει πρόβλημα σε κάποιο από τα συστήματα αυτά, τότε μπορεί να προκύψει κατακράτηση υγρών – ή οίδημα, όπως ονομάζεται επιστημονικά.
Πιθανές ιατρικές αιτίες για την κατακράτηση υγρών
Το ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιεί ένα σύνθετο σύστημα για να ρυθμίσει τα επίπεδα των υγρών: Ορμονικοί παράγοντες, το καρδιαγγειακό σύστημα, το ουροποιητικό σύστημα, το συκώτι και τα νεφρά παίζουν όλα τους ρόλο. Εάν υπάρχει πρόβλημα ή δυσλειτουργία σε οποιοδήποτε από αυτά τα μέρη, το σώμα ίσως δεν μπορεί να αποβάλει τα υγρά. Ας τα δούμε πιο αναλυτικά ωστόσο να θυμάσαι ότι αυτές είναι κάποιες από τις καταστάσεις που μπορεί να συνδέονται με οίδημα.
Τα τριχοειδή αγγεία
Πρόκειται για μικρές φλέβες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Κάποια φάρμακα, όπως αυτά για την υπέρταση, μπορεί να τα βλάψουν. Τα τριχοειδή αγγεία μεταφέρουν τα υγρά στους περιβάλλοντες ιστούς. Τα υγρά αυτά παρέχουν θρεπτικές ουσίες και οξυγόνο στα κύτταρα και μετά επιστρέφουν στα τριχοειδή αγγεία. Κάποιο πρόβλημα υπάρχει στα αγγεία αυτά, τότε διαφεύγουν πολλά υγρά και μπαίνουν στα διαστήματα ανάμεσα στα κύτταρα. Εάν τα τριχοειδή δεν μπορούν να επαναπορροφήσουν τα υγρά, αυτά θα μείνουν στους ιστούς προκαλώντας πρήξιμο και κατακράτηση υγρών.
Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
Μία υγιής καρδιά λειτουργεί σαν "τρόμπα" διακινώντας το αίμα και διατηρώντας μια φυσιολογική πίεση μέσα στις φλέβες. Εάν η καρδιά μας σταματήσει να δουλεύει αποτελεσματικά, θα αλλάξει η πίεσή μας και ως αποτέλεσμα θα κάνουμε κατακράτηση υγρών. Συμπτώματα αυτής της κατάστασης είναι το πρήξιμο στα πόδια, τα πέλματα και τους αστραγάλους, καθώς και συγκέντρωση υγρού στους πνεύμονες που μπορεί να προκαλέσει χρόνιο βήχα και αναπνευστική δυσκολία.
Το λεμφικό σύστημα
Το σύστημα αυτό "στραγγίζει" τη λέμφο, ένα υγρό που περιέχει λευκά αιμοσφαίρια, από το σώμα και βοηθά το ανοσοποιητικό να είναι πιο αποτελεσματικό. Καθώς το λεμφικό σύστημα αποβάλει και επαναπορροφά το λεμφικό υγρό, βοηθά επίσης στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Εάν κάποιο πρόβλημα το εμποδίζει να δουλεύει αποτελεσματικά, μπορεί να συγκεντρωθούν υγρά γύρω από τους ιστούς. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο σε διάφορα σημεία του σώματος, ανάμεσά τους την κοιλιά, τους αστραγάλους, τις γάμπες και τα πέλματα.
Τα νεφρά
Tα νεφρά φιλτράρουν το αίμα και σταθεροποιούν τα επίπεδα των υγρών στο σώμα. Μέσα από τα φυσικά αυτά "φίλτρα" του οργανισμού περνούν τα απόβλητα, διάφορα υγρά και άλλες ουσίες. Το κυκλοφορικό απορροφά ξανά οτιδήποτε μπορεί να ξαναχρησιμοποιήσει το σώμα και αποβάλει τα υπόλοιπα μέσω των ούρων. Εάν τα νεφρά δεν λειτουργούν σωστά, δεν μπορούν να διώξουν τα απόβλητα, ανάμεσά τους υγρά και νάτριο. Έτσι, τα υγρά παραμένουν στο σώμα και το αποτέλεσμα είναι οίδημα, συνήθως στο κάτω μέρος του ή στο πρόσωπο.
Φυσική αδράνεια
Άνθρωποι με προβλήματα κινητικότητας ή με καθιστικό τρόπο ζωής μπορεί να παρουσιάσουν οίδημα στα κάτω άκρα, ενώ η μη χρήση τους μπορεί να κάνει τους μυς της γάμπας να χάσουν τη δύναμή τους. Σε αυτή την περίπτωση βοηθά να έχουμε τα πόδια μας ψηλά όταν είμαστε σε καθιστή θέση και, βέβαια, να αυξήσουμε σταδιακά και με τη συμβουλή του φυσιοθεραπευτή ή του γιατρού μας τη φυσική δραστηριότητα.
Φάρμακα
Κάποια φάρμακα μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε κατακράτηση υγρών. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα παρακάτω:
- αποκλειστές διαύλων ασβεστίου
- μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
- γαμπαπεμπντίνη
- κάποιες ορμονικές θεραπείες, ανάμεσά τους ορισμένα αντισυλληπτικά
- πρεδνιζόνη, η οποία ανήκει στα κορτικοστερεοϊδή
- κάποια φάρμακα για το διαβήτη.
Σε κάθε περίπτωση, εάν παρατηρήσεις ξαφνικό οίδημα στο σώμα ή το πρόσωπο, μίλησε αμέσως με το γιατρό σου ο οποίος είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει έγκυρες και εξατομικευμένες οδηγίες.