Έχεις σκεφτεί ποτέ τι κάνει ο εγκέφαλός σου την ώρα που κοιμάσαι; Ίσως να νομίζεις ότι "κλείνει" μαζί με τα μάτια σου, όμως η αλήθεια είναι πολύ πιο συναρπαστική. Τη στιγμή που εσύ χαλαρώνεις, εκείνος συνεχίζει να δουλεύει σιωπηλά, δημιουργώντας ονειρικά σενάρια, αναμνήσεις και συναισθήματα. Γιατί, όπως φαίνεται, ο ύπνος δεν είναι ποτέ πραγματικά παθητικός.
Τα όνειρα αποτελούν ένα από τα πιο μυστηριώδη και γοητευτικά φαινόμενα της ανθρώπινης εμπειρίας. Μπορεί να σε μεταφέρουν σε άλλους κόσμους, να επαναφέρουν μνήμες ή να σε φέρουν αντιμέτωπη με βαθιά συναισθήματα. Και τώρα, νέα έρευνα έρχεται να αποκαλύψει κάτι που αλλάζει όσα ξέραμε μέχρι σήμερα για το τι συμβαίνει στον εγκέφαλό σου όταν ονειρεύεσαι.
Τα όνειρα δεν "ζουν" μόνο στο REM
Μέχρι πρόσφατα, πίστευες ίσως ότι τα όνειρα εμφανίζονται μόνο στο στάδιο REM, όταν τα μάτια σου κινούνται γρήγορα κάτω από τα βλέφαρα και ο εγκέφαλός σου βρίσκεται σε έντονη δραστηριότητα. Όμως, σύμφωνα με τη μεγαλύτερη διεθνή μελέτη του είδους της, όπως αναφέρουν στο Medical Xpress, φαίνεται πως τα όνειρα δεν περιορίζονται σε αυτό το στάδιο.
Μια ομάδα επιστημόνων από όλο τον κόσμο, με επικεφαλής τον Giulio Bernardi από το IMT School for Advanced Studies Lucca στην Ιταλία, δημιούργησε τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων για τον ύπνο και τα όνειρα, με την υποστήριξη του Bial Foundation. Η βάση DREAM (Dream EEG and Mentation) περιλαμβάνει πάνω από 2.600 αφυπνίσεις από 505 άτομα σε 20 διαφορετικές μελέτες διεθνώς, και τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα όνειρα εμφανίζονται και κατά τη διάρκεια NREM ύπνου, δηλαδή στα βαθύτερα, πιο ήρεμα στάδια, όταν θεωρητικά ο εγκέφαλος "ξεκουράζεται". Και όμως, τότε ακριβώς παρουσιάζει μοτίβα δραστηριότητας που θυμίζουν… εγρήγορση. Είναι σαν ο εγκέφαλός σου να παραμένει μερικώς ξύπνιος.
Ο εγκέφαλος που "ξυπνά" στα όνειρα
Όταν ονειρεύεσαι σε βαθύ ύπνο, η εγκεφαλική σου δραστηριότητα αλλάζει. Οι επιστήμονες είδαν ότι συγκεκριμένες περιοχές ενεργοποιούνται με τρόπο που μοιάζει πολύ με την κατάσταση που έχεις όταν είσαι ξύπνια. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ το σώμα σου ξεκουράζεται, ο νους σου μπορεί να "δουλεύει" εντατικά - επεξεργάζεται αναμνήσεις, δημιουργεί συνδέσεις, εκτονώνει συναισθήματα.
Και αυτό δεν είναι απλώς θεωρία. Με τη βοήθεια αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης, οι ερευνητές μπόρεσαν να προβλέψουν εάν κάποιος ονειρευόταν σε μια δεδομένη στιγμή, αναλύοντας τα ηλεκτρικά σήματα του εγκεφάλου του. Η ακρίβεια των προβλέψεων ήταν εντυπωσιακή, ανοίγοντας τον δρόμο για να κατανοήσουμε καλύτερα πότε και τι ακριβώς ονειρευόμαστε.
Γιατί έχει σημασία
Η κατανόηση των ονείρων δεν είναι απλώς θέμα περιέργειας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο τρόπος που ο εγκέφαλός σου λειτουργεί την ώρα που ονειρεύεσαι, μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τη συνείδηση, τη μάθηση, τη μνήμη και τη συναισθηματική ισορροπία. Τα όνειρα ίσως να είναι ο τρόπος του μυαλού σου να "θεραπεύεται", να επεξεργάζεται την ημέρα που πέρασε ή να σε προετοιμάζει για την επόμενη.
Όπως σημειώνει ο Bernardi, "η μελέτη αυτή συγκεντρώνει δεκαετίες ερευνών σε ένα μέρος και μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση της ανθρώπινης συνείδησης".
Οπότε, την επόμενη φορά που θα ξυπνήσεις από ένα ζωντανό όνειρο, θυμήσου: ο εγκέφαλός σου πιθανότατα δεν κοιμόταν ποτέ πραγματικά.
Διάβασε επίσης:
"Κοιμήσου καλύτερα με μαγνήσιο": Οι ειδικοί απαντούν τι ισχύει και τι όχι
Δυσκολεύεσαι να κοιμηθείς; Το απλό κόλπο της Μελίνας Νικολαΐδη που λειτουργεί
Δεν κοιμάσαι; Πες αυτό το ένα γράμμα και θα σε πάρει ο ύπνος μέσα σε 30 δευτερόλεπτα