Γράφει ο Δρ. Χαράλαμπος Σπυρόπουλος, Γενικός χειρουργός, Διευθυντής Γ' Χειρουργικής Κλινικής / Κλινικής Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Πεπτικού Συστήματος, Παχυσαρκίας και Διαβήτη, Νοσοκομείο Metropolitan General, Εκλεγμένο μέλος του τετραμελούς Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρίας Παχυσαρκίας. (Ε.Χ.Ε.Π.)
Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μία από τις συχνότερες μεταβολικές ασθένειες της σύγχρονης εποχής. Χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, με αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσής της στο αίμα του πάσχοντα.
Ποιοι τύποι διαβήτη υπάρχουν;
Μέχρι το 1936, ο σακχαρώδης διαβήτης αναγνωριζόταν ως ομοιογενής νόσος. Εκείνη τη χρονιά, πρώτος ο Himsworth υποστήριξε πως υπάρχουν δύο διακριτές κλινικές μορφές της ασθένειας, η μία εκ των οποίων χαρακτηρίζεται από πλήρη έλλειψη ινσουλίνης. Τα επόμενα χρόνια και έπειτα από κλινικές δοκιμές, η υπόθεση του Himsworth επιβεβαιώθηκε και πλέον το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στα κριτήρια με βάση τα οποία γίνεται η διάκριση αυτών των κλινικών μορφών.
Το επίσημο κριτήριο που έγινε αποδεκτό από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ) το 1985 και ισχύει ακόμη και σήμερα, αφορά στο διαχωρισμό των περιπτώσεων διαβήτη, με βάση την ινσουλινοεξάρτηση. Τι σημαίνει αυτό; Η διαφοροποίηση των δύο τύπων γίνεται με βάση την επαρκή ή μη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1: Πρόκειται για τη λιγότερο συχνή μορφή σακχαρώδους διαβήτη, που αφορά το 5-10% των συνολικών περιπτώσεων. Αυτή η μορφή χαρακτηρίζεται από αδυναμία του παγκρέατος να παράξει επαρκή ποσότητα ινσουλίνης. Συνεπώς, οι πάσχοντες αναγκάζονται να λαμβάνουν εξωγενώς ινσουλίνη, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες του οργανισμού τους.
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2: Η συχνότερη αυτή μορφή που αφορά την πλειοψηφία των ασθενών, οφείλεται κυρίως στην αυξημένη αντίσταση των κυττάρων του οργανισμού στην ινσουλίνη και σε μικρότερο βαθμό στην ποσότητα της ινσουλίνης που παράγεται από το πάγκρεας.
Διαβήτης κύησης: Εκτός από τους δύο βασικούς τύπους αναγνωρίζεται και ο διαβήτης της κύησης, ο οποίος μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα υγείας που προϋπάρχουν της κύησης ή σε αιτίες που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη (π.χ. ορμονικές μεταβολές). Πρόκειται για ένα πρόβλημα υγείας που μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εμβρύου, γι΄ αυτό και η κυοφορούσα πρέπει να ελέγχει συχνά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα της.
Πώς σχετίζεται ο Διαβήτης τύπου 2 με την παχυσαρκία;
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας της εποχής μας. Πριν από μερικά χρόνια οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας δεν είχαν διευκρινιστεί πλήρως. Τις τελευταίες δεκαετίες όμως έχει αποδειχθεί πως πρόκειται για μία εξαιρετικά σοβαρή πάθηση η οποία θέτει τον οργανισμό των πασχόντων σε κίνδυνο. Η Παχυσαρκία έχει χαρακτηρισθεί πλέον επίσημα νόσος από τον Π.Ο.Υ και εξαπλώνεται ταχέως, έχοντας αποκτήσει διαστάσεις επιδημίας.
Η στενή σχέση που συνδέει την παχυσαρκία με το Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 είναι σαφώς αποδεδειγμένη. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως γίνεται αναφορά πλέον σε διπλή επιδημία παχυσαρκίας & διαβήτη, η οποία είναι γνωστή με το όνομα "Diabesity” (Diabetes: Διαβήτης & Obesity: παχυσαρκία).
Σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα του Π.Ο.Υ, η αιτία περίπου των μισών περιπτώσεων διαβήτη τύπου 2 είναι το υπερβάλλον σωματικό βάρος, είτε πρόκειται για νοσογόνα παχύσαρκους ασθενείς είτε για υπέρβαρους.
Γιατί οι παχύσαρκοι ασθενείς είναι πιθανό να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα σχετίζεται με τις βιοχημικές διεργασίες που συμβαίνουν στον οργανισμό μας. Έχει πλέον αποδειχθεί πως ο λιπώδης ιστός δεν είναι απλώς μια "αδρανής αποθήκη ενέργειας", αλλά έχει σημαντική ενδοκρινική λειτουργία. Ο σπλαγχνικός λιπώδης ιστός παράγει ουσίες οι οποίες λειτουργούν σαν ορμόνες, η δράση των οποίων – αν και όχι πλήρως γνωστή ακόμη - σχετίζεται με ποικίλες μεταβολικές διαταραχές που συνοδεύουν την παχυσαρκία.
Ποιος είναι ο ρόλος της Χειρουργικής Επέμβασης στην αντιμετώπιση του Διαβήτη τύπου 2;
Περισσότερα από 100 χρόνια πριν, υπήρξαν οι πρώτες ενδείξεις πως ορισμένες επεμβάσεις του γαστρεντερικού συστήματος (γαστρεκτομές) συμβάλλουν (χωρίς δυνατότητα αιτιολόγησης) στη βελτίωση του σακχαρώδους διαβήτη. Σήμερα, έπειτα από πολλαπλές αναφορές και έρευνες είναι πλέον τεκμηριωμένο και αποδεκτό από πολυάριθμες ενδοκρινολογικές εταιρίες παγκοσμίως πως η χειρουργική επέμβαση (επεμβάσεις παχυσαρκίας) είναι η ενδεδειγμένη πρακτική για άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη και παχυσαρκία.
Η μεταβολική χειρουργική, όπως ονομάζεται αυτή η σύγχρονη κατηγορία επεμβάσεων περιλαμβάνει όλες τις χειρουργικές διαδικασίες που στοχεύουν στην ανατομική τροποποίηση του γαστρεντερικού συστήματος, ώστε να επέλθει:
- Βελτίωση της ενεργειακής ισορροπίας του οργανισμού
- Μείωση της θερμιδικής πρόσληψης
- Βελτίωση των μεταβολικών διαταραχών, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2