Η μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Μας συντροφεύει παντού – στον δρόμο για τη δουλειά, στις συναντήσεις με φίλους, στις συναυλίες, ακόμα και σε απλές στιγμές χαλάρωσης στο σπίτι. Για πολλούς, η μουσική είναι αναγκαία για να γεμίσουν τη μέρα τους ή ακόμα και για να τους βοηθήσει να συγκεντρωθούν σε κάποια εργασία ή διάβασμα. Ωστόσο, το να ακούς μουσική συνέχεια, μήπως έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία σου;
Σύμφωνα με την Jillian Hubertz, κλινική αναπληρώτρια καθηγήτρια στην επιστήμη της ομιλίας, της γλώσσας και της ακοής στο Purdue University, η απάντηση είναι: εξαρτάται. Αν και η μουσική μπορεί να είναι πολύτιμη στη ζωή μας, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που πρέπει να λάβεις υπόψη.
Πώς η μουσική επηρεάζει τη συγκέντρωση;
Η Hubertz, σε άρθρο της στο The Conversation, εξηγεί πως η μουσική μπορεί να βελτιώσει τη συγκέντρωση και να σε παρακινήσει να ολοκληρώσεις τα καθήκοντά σου. Έρευνες δείχνουν ότι η μουσική χωρίς στίχους ή η μουσική που είναι ήδη γνωστή σε εσένα αποσπά λιγότερο την προσοχή, συγκριτικά με μουσική που έχει στίχους ή είναι καινούργια για εσένα. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος δεν χρειάζεται να "ανταγωνιστεί" με τους στίχους για να επεξεργαστεί τις λέξεις και τις έννοιες.
Ωστόσο, η μουσική μπορεί να σου αποσπάσει την προσοχή όταν ασχολείσαι με δύσκολες εργασίες, όπως η απομνημόνευση ή η επίλυση προβλημάτων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το να τη σταματήσεις ίσως σε βοηθήσει να συγκεντρωθείς καλύτερα.
Επίσης, η Hubertz αναφέρει πως ο ρυθμός και η ένταση της μουσικής έχουν σημασία. Για παράδειγμα, απαλή, γρήγορη μουσική μπορεί να βελτιώσει τη μάθηση, ενώ η πολύ δυνατή ή αργή μουσική μπορεί να σε εμποδίσει να αποδόσεις.
Επικίνδυνη ένταση και απώλεια ακοής
Όμως, όσο σημαντική και αν είναι η μουσική για τη διάθεσή σου ή τη συγκέντρωσή σου, υπάρχει ένα στοιχείο που πρέπει να προσέξεις πολύ: η ένταση. Όπως εξηγεί η Hubertz, η παρατεταμένη ακρόαση μουσικής σε υψηλή ένταση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην ακοή σου.
Αυτό ονομάζεται "απώλεια ακοής από θόρυβο" και συμβαίνει όταν οι δυνατοί ήχοι καταστρέφουν μικρές, ευαίσθητες δομές στο εσωτερικό του αυτιού σου, που ονομάζονται τριχωτά κύτταρα. Αυτά τα κύτταρα βοηθούν στη μεταφορά των ηχητικών κυμάτων στον εγκέφαλο. Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ μερικά μέρη του αυτιού μπορούν να επανέλθουν, τα τριχωτά κύτταρα δεν έχουν την ικανότητα να επιδιορθωθούν.
Σύμφωνα με έρευνες που αναφέρει η Hubertz, περίπου 1 στους 5 Αμερικανούς ηλικίας 12 έως 19 ετών – δηλαδή περίπου το 17% – δείχνουν σημάδια αλλαγών στην ακοή τους λόγω της έκθεσης σε δυνατούς ήχους. Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο ακούς δυνατή μουσική, τόσο πιο πιθανό είναι να υποστείς μόνιμη απώλεια ακοής.
Πότε η μουσική γίνεται επικίνδυνη;
Η επικινδυνότητα ενός ήχου εξαρτάται από τρία βασικά στοιχεία: την ένταση, τον χρόνο που τον ακούς και την απόσταση που βρίσκεσαι από την πηγή του ήχου. Οι ήχοι μετριούνται σε ντεσιμπέλ (dB), και οι ήχοι πάνω από 70 dB μπορούν να είναι επικίνδυνοι εάν ακούγονται για πολλές ώρες. Η πόλη ή η κίνηση στους δρόμους είναι περίπου στα 80 dB, ενώ μια ροκ συναυλία φτάνει τα 120 dB.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δίνει συγκεκριμένες οδηγίες. Για παράδειγμα, μπορείς να ακούσεις ήχο στα 75 dBA για 40 ώρες την εβδομάδα. Αλλά αν η ένταση αυξηθεί στα 89 dBA, τότε ο χρόνος που μπορείς να το κάνεις αυτό μειώνεται σε μόλις μιάμιση ώρα.
Σημάδια ότι έχεις εκτεθεί σε υπερβολικά δυνατό ήχο είναι το βούισμα στα αυτιά, η δυσκολία να ακούσεις καθαρά ή το αίσθημα ότι η ακοή σου είναι "μουντή". Αν και η ακοή σου μπορεί να επιστρέψει μετά από αυτό, κάθε φορά που συμβαίνει υπάρχει κίνδυνος μόνιμης ζημιάς.
Τι μπορείς να κάνεις για να προστατεύσεις την ακοή σου;
Η Hubertz προτείνει μερικές απλές συμβουλές για να προστατεύσεις την ακοή σου, χωρίς να χρειαστεί να θυσιάσεις την απόλαυση της μουσικής:
► Μείωσε την ένταση. Όταν χρησιμοποιείς ακουστικά ή ψείρες, κράτα την ένταση κάτω από το 60% της μέγιστης δυνατής έντασης.
► Χρησιμοποίησε ακουστικά ακύρωσης θορύβου. Αυτά τα ακουστικά περιορίζουν τους γύρω ήχους και σε βοηθούν να ακούς καθαρά σε χαμηλότερη ένταση.
► Περιορισμός χρόνου. Μείωσε τον χρόνο που ακούς μουσική σε υψηλή ένταση και κάνε διαλείμματα για να αφήνεις τα αυτιά σου να ξεκουραστούν.
► Απόφυγε δυνατούς θορύβους. Όταν βρίσκεσαι σε χώρους με πολύ θόρυβο, όπως συναυλίες ή αθλητικές εκδηλώσεις, χρησιμοποίησε ωτοασπίδες για προστασία.
Διάβασε επίσης:
Ποιο είδος μουσικής σε βοηθά να αποκοιμηθείς πιο εύκολα;