Χειρουργείο στον ώμο: Οι νέες τεχνολογίες που αλλάζουν τα δεδομένα

Τρισδιάστατη εκτύπωση, εικονική πραγματικότητα, επαυξημένη πραγματικότητα στο χειρουργείο ώμου.

Γράφει ο Αχιλλέας Μπουτσιάδης, MD, PhD, Χειρουργός Ώμου και Γόνατος,  Επιμελητής 401 ΓΣΝΑ Αθηνών, Συνεργάτης Βιοκλινικής Αθηνών Διδάκτωρ ΑΠΘ

Υπεύθυνος έρευνας  Centre Ostéo-Articulaire des Cèdres, Grenoble, France

Μέλος Institute Grenoblois d’ 'Epaule (shoulderandknee.gr)

Η επαυξημένη (augmented reality) και η εικονική πραγματικότητα (virtual reality) χρησιμοποιούνται εδώ και αρκετά χρόνια στην βιομηχανία των βίντεο-παιχνιδιών και σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές τοποθετώντας τον χρήστη σε ένα εικονικό περιβάλλον.

Επαναστατικές εφαρμογές στη χειρουργική ώμου

Στην ορθοπαιδική και συγκεκριμένα στην χειρουργική του Ώμου η χρήση εφαρμογών που βασίζονται στην αυξημένη και στην εικονική πραγματικότητα αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο.

Είναι κατανοητό πως ο κάθε ασθενής αποτελεί μια ειδική περίπτωση. Ο τρισδιάστατος προεγχειρητικός σχεδιασμός  και η αξιολόγηση των αλλοιώσεων της άρθρωσης του ώμου είναι πλέον απαραίτητα προεγχειρητικά βήματα. Χρησιμοποιώντας τις απεικονιστικές εξετάσεις του ασθενή (αξονική και μαγνητική τομογραφία) έχουμε τη δυνατότητα να "πραγματοποιήσουμε” το χειρουργείο του ασθενή εικονικά στον υπολογιστή πριν την οποιαδήποτε αληθή χειρουργική επέμβαση. Ο χειρουργός κατανοεί με ακρίβεια την πάθηση του ασθενή και σχεδιάζει τα χειρουργικά βήματα. Αποφασίζονται από πριν τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν, όπως για παράδειγμα το είδος του χειρουργείου, ο ακριβής τύπος ακόμη και το μέγεθος μιας αρθροπλαστικής ώμου. Μπορεί ακόμη και να προβλεφθεί το χειρουργικό αποτέλεσμα και το εύρος κίνησης της άρθρωσης του ώμου.

Στον ίδιο χρόνο  μπορούν να εκτυπωθούν τρισδιάστατα συγκεκριμένα και εξατομικευμένα εργαλεία ώστε να πραγματοποιηθεί με ακρίβεια το χειρουργείο που σχεδιάστηκε και ήδη "πραγματοποιήθηκε" εικονικά για τον συγκεκριμένο ασθενή.

Η τεχνολογία στην υπηρεσία του χειρουργού

Στη σημερινή εποχή ο χειρουργός μπορεί στη διάρκεια της επέμβασης να χρησιμοποιήσει "γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας" (Augmented Reality). Όπως σε "σενάριο επιστημονικής φαντασίας", απλά κουνώντας το δάκτυλο στον αέρα ο χειρουργός έχει μπροστά του σε πραγματικό χρόνο (real time)  την επέμβαση που πραγματοποίησε "εχθές" στον υπολογιστή του ενώ παράλληλα πραγματοποιεί την αληθή επέμβαση.

Η τεχνολογική παρέμβαση δε σταματά εδώ. Στη χειρουργική αίθουσα μπορεί να χρησιμοποιηθεί πλέον και "πλοηγός"- navigation που λειτουργεί είτε με υπέρυθρες είτε με GPS. Με τον τρόπο αυτό σε παράλληλες οθόνες υψηλής ανάλυσης επαληθεύεται εάν ο γιατρός επαναλαμβάνει ακριβώς βήμα προς βήμα την επέμβαση που σχεδίασε και πραγματοποίησε την προηγούμενη ημέρα εικονικά.

Με τις μεθόδους αυτές γίνεται κατανοητό πως τόσο ο χρόνος της επέμβασης όσο και οι επιπλοκές μειώνονται σημαντικά. Επιπλέον ιδιαίτερα σημαντικό στην εποχή της πανδημίας COVID-19 είναι η μείωση της άμεσης σωματικής επαφής  με τον ασθενή. Η εικονική λοιπόν πραγματοποίηση του χειρουργείου δεν απαιτεί την παρουσία του ενώ η γρηγορότερη και ακριβέστερη χειρουργική επέμβαση μπορεί να μειώσει το χρόνο νοσηλείας του (χειρουργείο ημέρας).

Τέλος η εκπαίδευση των νεότερων συναδέλφων αποτελεί την επένδυσή μας για το μέλλον παρά την έξαρση της πανδημίας (COVID-19). Νέοι γιατροί και ειδικευόμενοι έχουν την δυνατότητα να εκπαιδεύονται σε εικονικό περιβάλλον αυξάνοντας την ασφάλεια απέναντι στον ασθενή.

Διάβασε επίσης: Πονάει ο ώμος μου όταν παίζω τένις. Τι μπορώ να κάνω;

Διάβασε επίσης: Πόνος στον αυχένα, στη μέση, στον ώμο, στο μέσο της πλάτης: Να η σωστή αντιμετώπιση για κάθε πόνο στην πλάτη