Η πρωτεΐνη είναι ένα απαραίτητο μακροθρεπτικό συστατικό, το οποίο χρειάζεται ο οργανισμός σου σε μεγάλες ποσότητες. Παρέχει δομή και υποστήριξη στα κύτταρά σου, βοηθά τα κύτταρα να επικοινωνούν και προστατεύει το σώμα σου από ιούς και βακτήρια. Επίσης, η πρωτεΐνη παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των παιδιών, των εφήβων και των εγκύων.
Αν έχεις ανεπάρκεια πρωτεΐνης, μπορεί να οδηγηθείς σε καταστάσεις όπως το kwashiorkor και το marasmus, αναφέρουν στο health.com. Το kwashiorkor είναι σοβαρή ανεπάρκεια πρωτεΐνης που συνοδεύεται από οίδημα στα χέρια και στα πόδια, ενώ ο marasmus είναι σοβαρός υποσιτισμός λόγω έλλειψης επαρκών θερμίδων.
Τι να φας το πρωί για μείωση του άγχους: 7 κορυφαίες επιλογές
Η έλλειψη πρωτεΐνης στη διατροφή σου μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία σου. Τα σημάδια και τα συμπτώματα της ανεπάρκειας πρωτεΐνης περιλαμβάνουν οίδημα, καθυστέρηση στην ανάπτυξη και εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Πάμε όμως να τα δούμε αναλυτικά!
Πρωτεΐνη: 8 ενδείξεις ότι έχεις έλλειψη
1. Οίδημα
Ένα από τα κύρια σημάδια του kwashiorkor είναι το πρήξιμο και στις δύο πλευρές του σώματός σου. Τα άτομα με kwashiorkor έχουν χαμηλά επίπεδα μιας ουσίας που ονομάζεται λευκωματίνη. Η λευκωματίνη βοηθά στη διατήρηση των υγρών μέσα στα αιμοφόρα αγγεία. Όταν υπάρχει έλλειψη λευκωματίνης, το σώμα σου δυσκολεύεται να διατηρήσει την ισορροπία των υγρών μέσα στα αιμοφόρα αγγεία. Ως αποτέλεσμα, ο οργανισμός προσπαθεί να κρατήσει περισσότερο νερό και νάτριο, κάτι που προκαλεί το πρήξιμο.
2. Αλλαγές δέρματος και μαλλιών
Η πρωτεΐνη είναι ένα βασικό συστατικό του δέρματος και των μαλλιών σου, γι' αυτό και η ανεπάρκειά της μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία τους. Αν δεν λαμβάνεις αρκετή πρωτεΐνη, το δέρμα σου μπορεί να φαίνεται πιο χλωμό, ξηρό ή να ξεφλουδίζει. Τα μαλλιά σου μπορεί να γίνονται πιο εύθραυστα και να σπάνε εύκολα. Επίσης, μπορεί να παρατηρήσεις απώλεια μαλλιών ή γκριζάρισμα.
Στα συμπτώματα του kwashiorkor περιλαμβάνονται:
- Ξηρό, λεπτό ή ξεφλουδισμένο δέρμα
- Πτυχώσεις στο δέρμα λόγω απώλειας βάρους
- Δερματικές βλάβες ή δερματίτιδα σε περιοχές όπως τα αυτιά, οι μασχάλες, η βουβωνική χώρα και τα γεννητικά όργανα
- Μαλλιά που είναι ξηρά ή πέφτουν εύκολα
3. Αρρωσταίνεις πιο συχνά
Μια σοβαρή ανεπάρκεια πρωτεΐνης μπορεί να βλάψει το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για τη δημιουργία αντισωμάτων, τα οποία σε προστατεύουν από μολύνσεις και άλλες ασθένειες. Όταν έχεις ανεπάρκεια πρωτεΐνης, το σώμα σου παράγει λιγότερα αντισώματα, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων.
Η χαμηλή πρόσληψη πρωτεΐνης συχνά συνεπάγεται και χαμηλότερη πρόσληψη άλλων θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες και μέταλλα.
Οι 7 ποιοτικότερες πηγές πρωτεΐνης για να καταναλώνεις καθημερινά
Η έλλειψη αυτών των θρεπτικών συστατικών μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή και οξειδωτικό στρες, που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Το οξειδωτικό στρες συμβαίνει όταν οι ελεύθερες ρίζες στο σώμα είναι περισσότερες από τα αντιοξειδωτικά που μπορούν να τις εξουδετερώσουν. Αυτές οι ελεύθερες ρίζες μπορεί να βλάψουν τα κύτταρά σου, να προκαλέσουν γενετικές αλλαγές, να επιταχύνουν τη γήρανση και να αυξήσουν τον κίνδυνο για καταστάσεις όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης.
4. Μυϊκή απώλεια και αδυναμία
Η σκελετική μυϊκή μάζα, δηλαδή οι μύες που συνδέονται με τα οστά σου, είναι οι μύες που βοηθούν το σώμα σου να κινείται. Καταναλώνοντας υψηλότερες ποσότητες πρωτεΐνης, μπορείς να βοηθήσεις στη διατήρηση και την αύξηση της μυϊκής μάζας και της δύναμής σου.
Όταν δεν έχεις αρκετή πρωτεΐνη, το σώμα σου διασπά τη μυϊκή μάζα για ενέργεια, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή ατροφία (μείωση της μυϊκής μάζας). Ακόμη και μικρή απώλεια μυών μπορεί να επηρεάσει την κίνησή σου και τη δύναμή σου.
Η σαρκοπενία είναι η προοδευτική απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης, η οποία συνήθως αναπτύσσεται λόγω της φυσικής διαδικασίας γήρανσης. Καταναλώνοντας επαρκή ποσότητα πρωτεΐνης (περίπου 1,6-1,8 γραμμάρια ανά κιλό σωματικού βάρους καθημερινά) μπορείς να επιβραδύνεις την εξέλιξη της σαρκοπενίας.
5. Μειωμένη ανάπτυξη και πυκνότητα των οστών
Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητο συστατικό για τους μύες και τα οστά σου. Τα οστά σου αποτελούνται κυρίως από έναν τύπο πρωτεΐνης που ονομάζεται κολλαγόνο. Ως εκ τούτου, η έλλειψη πρωτεΐνης μπορεί να μειώσει τη μυϊκή και οστική μάζα, κάνοντάς σε να νιώθεις αδύναμος/η και κουρασμένος/η.
Η πρωτεΐνη που λαμβάνεται από τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη των οστών, ειδικά στα μικρά παιδιά. Η οστική μάζα είναι κατά βάση γενετική, αλλά η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας πρωτεΐνης βοηθά τα παιδιά να φτάσουν το βέλτιστο γενετικό τους δυναμικό όσον αφορά την οστική μάζα.
Η πρωτεΐνη είναι επίσης σημαντική για τη διατήρηση των οστών στους ηλικιωμένους, ειδικά σε όσους έχουν ή διατρέχουν υψηλό κίνδυνο οστεοπόρωσης, μιας κατάστασης που κάνει τα οστά πορώδη, αδύναμα και επιρρεπή σε κατάγματα.
6. Καθυστέρηση Ανάπτυξης
Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη. Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη, ή η επιβράδυνση της ανάπτυξης, μπορεί να συμβεί όταν τα παιδιά δεν παίρνουν αρκετή πρωτεΐνη. Αυτό είναι ένα από τα συμπτώματα του kwashiorkor. Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη μπορεί να επηρεάσει την υγεία και την ευημερία με πολλούς τρόπους, όπως:
- Κακή απόδοση στο σχολείο
- Επιβράδυνση της γνωστικής ανάπτυξης
- Αυξημένος κίνδυνος χρόνιων καταστάσεων υγείας που σχετίζονται με τη διατροφή
Είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η ανεπάρκεια πρωτεΐνης νωρίς, ειδικά στα παιδιά. Η πρώιμη θεραπεία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως μόνιμες φυσικές αναπηρίες.
7. Απώλεια ή Απόκτηση Βάρους
Πολλοί παράγοντες μπορεί να συντελέσουν στην απώλεια βάρους λόγω ανεπάρκειας πρωτεΐνης. Άτομα που έχουν μαρασμό μπορεί να αντιμετωπίσουν μειωμένη καρδιολογική λειτουργία, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους. Η μειωμένη καρδιολογική λειτουργία μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο ενός παιδιού να αναπτύξει αρρυθμία, δηλαδή ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό.
Η κατανάλωση μιας διατροφής με χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αύξηση βάρους. Για παράδειγμα, η πρωτεΐνη συχνά προσφέρει μεγαλύτερη αίσθηση κορεσμού σε σύγκριση με τους υδατάνθρακες, πράγμα που σημαίνει ότι νιώθεις χορτάτος/η για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μετά την κατανάλωση πρωτεΐνης. Ως εκ τούτου, η κατανάλωση περισσότερης πρωτεΐνης μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη συνολική κατανάλωση θερμίδων.
Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί πώς η πρωτεΐνη επηρεάζει το βάρος, αλλά οι βραχυπρόθεσμες μελέτες δείχνουν ότι μια διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη μπορεί να συμβάλει στην απώλεια βάρους και στην πρόληψη της επανεμφάνισης του βάρους.
8. Αναιμία
Η αναιμία είναι ένα κοινό σύμπτωμα του μαρασμού. Η αναιμία είναι μια κατάσταση στην οποία το σώμα σου έχει μειωμένο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων ή αιμοσφαιρίνης, της πρωτεΐνης που βοηθά τα ερυθρά αιμοσφαίρια να μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο του σώματος. Το σώμα σου χρειάζεται σίδηρο για να δημιουργήσει ερυθρά αιμοσφαίρια πλούσια σε οξυγόνο.
Η αναιμία συνήθως αντιμετωπίζεται με συμπληρώματα σιδήρου ή με την κατανάλωση περισσότερων τροφών πλούσιων σε σίδηρο.
Διάβασε επίσης:
Πρωτεΐνη: Τα 2 λάθη που κάνεις και δεν χάνεις βάρος
Τι προτείνει η μακροθρεπτική δίαιτα;
Πρωτεϊνική μακαρονοσαλάτα με cottage: Η ιδανική επιλογή για το γραφείο