Ένα από τα καλά της κατά τα άλλα τραγικής συνθήκης της πανδημίας είναι ότι έφερε πολλούς ανθρώπους πιο κοντά με την ιδέα της άσκησης προς θωράκιση
της υγείας.
Τι γίνεται όμως αν κάποιος κάνει τη γυμναστική εμμονή και τι είναι η βουλιμία της άσκησης;
Πρόκειται, λοιπόν, για μια αρκετά συχνή παθολογική συμπεριφορά, που δεν έχει σχέση με τη διατροφή, αλλά με την άσκηση. Εντούτοις, έχει κάποια χαρακτηριστικά που μοιάζουν μ’ εκείνα της νευρικής βουλιμίας. Ουσιαστικά, είναι το ίδιο στοιχείο που συναντάμε και στις διατροφικές διαταραχές – κάνω γυμναστική για να ελέγξω το σώμα μου, να ανακτήσω τον έλεγχο που μπορεί να έχω χάσει από τη ζωή μου, δρώντας ουσιαστικά μέσα σε μια ψευδαίσθηση. Κατά το (πρόσφατο) παρελθόν οι γιατροί θεωρούσαν ότι η βουλιμία της άσκησης αποτελεί υπότυπο της νευρικής βουλιμίας. Κάτι τέτοιο πλέον δεν ισχύει. Η βουλιμία της άσκησης είναι δύσκολο να ταξινομηθεί και μπορεί να εμπίπτει σε άλλες κατηγορίες, όπως σωματικές δυσμορφικές διαταραχές ή ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές ή και σε συνδυασμό τους.
Ποια είναι τα συμπτώματα της βουλιμίας της άσκησης;
Η άσκηση είναι μια υγιής δραστηριότητα. Αυτό μπορεί να δυσκολεύει τον προσδιορισμό μιας κατάστασης ως βουλιμικής. Βέβαια, το να ανησυχείς πολύ για τις προπονήσεις σου, να μη θέλεις (μανιωδώς) να χάσεις ούτε μία, συνδυάζοντάς το όλο αυτό και με μια εμμονική απώλεια βάρους, αποτελεί σίγουρα ένα σημάδι. Η άρνησή σου, επίσης, να συμμετέχεις σε κοινωνικές εκδηλώσεις από τον φόβο να μη χάσεις την προπόνηση είναι ένα άλλο σημάδι.
Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
‣ Να παρακολουθείς προσεκτικά πόσες θερμίδες καις κάθε φορά που προπονείσαι.
‣ Να νιώθεις ένταση, θυμό ή ενοχές αν χάσεις μια προγραμματισμένη
προπόνηση.
‣ Να μετράς δύο με τρεις φορές τη μέρα τα κιλά σου για να δεις αν έχεις χάσει μερικές ακόμα θερμίδες, ενώ από την άλλη υπερβάλλεις με την άσκηση για να φτάσεις στο επιθυμητό (για σένα) βάρος.
‣ Θυμώνεις ή επιτίθεσαι λεκτικά όταν κάποιος σου επισημαίνει ότι ασκείσαι πολύ.
Ποιες είναι οι επιπλοκές που σχετίζονται με τη βουλιμία της άσκησης;
Η βουλιμία της άσκησης, όπως και η άσκηση που ξεπερνά το μέτρο, μπορεί να έχει σώμα σου. Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2012 οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η υπερβολική άσκηση αντοχής μπορεί να προκαλέσει αναδιαμόρφωση (remodeling) του μυοκαρδίου. Μπορεί, επίσης, να θέσει τους ασθενείς σε κίνδυνο για αρρυθμίες. Ενώ χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, αυτή η μελέτη επισημαίνει ότι οι "παθολογικές ποσότητες" άσκησης μπορούν να οδηγήσουν σε αρνητικές επιπτώσεις τόσο στον οργανισμό όσο και στο σώμα σου. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η υπερβολική άσκηση προκαλεί ανεπιθύμητη πίεση σε οστά και αρθρώσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατάγματα, αρθρίτιδα ή χρόνιο πόνο στις αρθρώσεις με την πάροδο του χρόνου, καταστάσεις που συνήθως χειροτερεύουν, αφήνοντάς σε όλο και με περισσότερους καθημερινούς πόνους. Μάλιστα, κάποιος που βιώνει βουλιμική διάθεση για άσκηση είναι πιθανό να διαπιστώσει ότι είναι άρρωστος πιο συχνά από το κανονικό. Τέλος, να σημειώσουμε ότι είναι μια διαταραχή που συνδυάζεται με την ορθορεξία στη διατροφή.
Μήπως κι εσύ το παρακάνεις;
Όπως λοιπόν κατάλαβες, η υπερβολική άσκηση μπορεί να αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Μπορεί, επίσης, να σε κάνει επιρρεπή σε αναπνευστικές και άλλες λοιμώξεις, που ενδεχομένως να δυσκολευτεί να ξεπεράσει ένα κουρασμένο σώμα – εν προκειμένω το δικό σου. Ίσως ακούγεται περίεργο, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάς πως οι γυναίκες που δεν έχουν αρκετό λίπος στο σώμα τους μπορεί να αντιμετωπίσουν διαταραχή στη λειτουργία του αναπαραγωγικού τους συστήματος, που αποκαλείται αμηνόρροια. Μια κατάσταση δύσκολη, που μπορεί να οδηγήσει σε υπογονιμότητα και άλλα αναπαραγωγικά προβλήματα.
Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας
‣ Η συνειδητοποίηση ότι μπορεί εδώ να υπάρχει πρόβλημα είναι το πρώτο βήμα για τη θεραπεία. Μίλα στον γιατρό σου για την άσκηση που κάνεις και τις διατροφικές σου συνήθειες αν ανησυχείς ότι κάτι δεν πάει καλά. Η συμβουλή και η παραπομπή του θα είναι σημαντικές για την πορεία.
‣ Ένας ψυχοθεραπευτής ή ένας ψυχίατρος μπορεί να θεραπεύσει τις ψυχολογικές προεκτάσεις της βουλιμικής άσκησης. Μαζί θα συζητήσετε θέματα που αφορούν την εικόνα του σώματός σου και στη συνέχεια θα σου προτείνουν τρόπους για να ξεπεράσεις τις αρνητικές απόψεις για τον εαυτό σου. Η χρήση τεχνικών, όπως η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, θα σε βοηθήσει να προσαρμόσεις τη στάση σου απέναντι στην εικόνα του εαυτού σου και να αναλογιστείς το κίνητρό σου, για ποιον λόγο πραγματικά γυμνάζεσαι.
‣ Ο γιατρός (ή ο ψυχοθεραπευτής) μπορεί να σου ζητήσει να παρακολουθείς στενά τη ρουτίνα άσκησής σου και να καταγράφεις κάποια στοιχεία, όπως πόσο χρόνο αφιερώνεις καθημερινά. Είναι εύκολο να επιστρέψεις στις συνήθειες της υπερβολικής άσκησης, αν χαλαρώσεις, ιδίως στις αρχές της συμβουλευτικής θεραπείας. Αλλά η συζήτηση με έναν ειδικό θα ρυθμίσει την καθημερινότητά σου με πιο "υγιεινές προπονήσεις" και θα σε βοηθήσει να παραμείνεις σε φόρμα χωρίς να θέτεις σε κίνδυνο την υγεία σου.
Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές;
Η βουλιμική άσκηση είναι μια σοβαρή κατάσταση, αλλά η "ανάρρωση" είναι δυνατή. Ένας καλός ειδικός μπορεί να σε βοηθήσει ώστε να εντάξεις στη ζωή σου τις δεξιότητες εκείνες με τις οποίες θα αντιμετωπίσεις τη διαταραχή. Η ακραία άσκηση δε χρειάζεται να ελέγχει τη ζωή σου. Η δέσμευση για μια υγιή ρουτίνα προπόνησης θα σου δώσει χαρά και την αυτοπεποίθηση ότι αυτό που κάνεις αφορά με σωστό τρόπο την ψυχή και το σώμα σου.