Αν έχεις ποτέ παραγγείλει σαλάτα σε ένα ραντεβού ενώ στην πραγματικότητα ήθελες μπέργκερ, τότε έχεις ήδη βιώσει το φαινόμενο που οι ειδικοί ονομάζουν performative eating. Σύμφωνα με άρθρο της Dr. Lauren Ball, καθηγήτριας Κοινοτικής Υγείας και Ευεξίας στο Πανεπιστήμιο του Queensland, στο The Conversation, το φαγητό δεν είναι πλέον μόνο τρόπος διατροφής, αλλά εργαλείο κοινωνικής επικοινωνίας και αυτοπαρουσίασης.
Με άλλα λόγια, δεν τρως απλώς για να θρέψεις το σώμα σου, αλλά και για να στείλεις ένα μήνυμα: "Είμαι υγιεινή", "Νοιάζομαι για το περιβάλλον", "Είμαι κομψή", ακόμα και "Ακολουθώ τις τελευταίες τάσεις".
"6 Eggs, 6 Ways": Η viral τάση TikTok με τα αυγά που υπόσχεται πρωτεΐνη στο φουλ
Τι είναι το performative eating;
Το performative eating περιγράφει την κατανάλωση φαγητού με σκοπό την εικόνα ή την κοινωνική εντύπωση και όχι απλώς για απόλαυση ή θρέψη. Όπως εξηγούν οι ειδικοί Emily Burch και Pearl Wong, διαιτολόγοι και ερευνητές στη διατροφή, τα τρόφιμα μπορούν να στέλνουν μηνύματα για:
- Υγεία: σαλάτα ή smoothie για να δείξεις πειθαρχία
- Φύλο: μπριζόλα ή μπύρα για αρρενωπότητα, αποφυγή "γυναικείων" γλυκών
- Ηθικές αξίες: plant-based επιλογές για οικολογική συνείδηση
- Αισθητική: πιάτα ή ροφήματα που "φωτογραφίζονται" όμορφα στο Instagram ή TikTok
Στην εποχή των social media, η παρουσίαση του φαγητού έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ. Τα βίντεο και οι φωτογραφίες φαγητού επηρεάζουν άμεσα τις διατροφικές σου επιλογές, αφού οι χρήστες συχνά μιμούνται τα πρότυπα που βλέπουν σε influencers ή viral τάσεις.
Social media και η νέα κουλτούρα φαγητού
Ακόμη κι αν δεν το συνειδητοποιείς, η επιρροή είναι παντού. TikTok και Instagram είναι γεμάτα από aesthetic smoothies, viral matcha latte και "what I eat in a day" βίντεο. Η Dr. Ball επισημαίνει ότι τέτοιες τάσεις δεν μας διασκεδάζουν μόνο, αλλά δημιουργούν και ενισχύουν πρότυπα διατροφής.
Παράλληλα, η κοινωνική μίμηση παίζει μεγάλο ρόλο. Η έρευνα δείχνει ότι τρως περισσότερο με φίλους ή οικογένεια και επηρεάζεσαι από τις επιλογές τους – κάτι που ισχύει και ψηφιακά, όταν παρακολουθείς βίντεο φαγητού online.
Αντίθετα, το φαινόμενο μπορεί να πάρει και την πιο ακραία μορφή του, όπως τα mukbang βίντεο από τη Νότια Κορέα, όπου άνθρωποι τρώνε τεράστιες ποσότητες φαγητού on camera. Σύμφωνα με τις έρευνες, αυτά τα βίντεο μπορούν να βοηθήσουν κάποιους να βελτιώσουν τη διατροφική τους ρουτίνα, αλλά για άλλους να προκαλέσουν περιοριστική ή ανεξέλεγκτη κατανάλωση.
Πότε το performative eating γίνεται επικίνδυνο;
Η Dr. Ball και οι συνεργάτες της επισημαίνουν ότι το performative eating είναι φυσιολογικό σε κοινωνικές καταστάσεις, αλλά γίνεται πρόβλημα όταν:
- Τρως σχεδόν αποκλειστικά για να φαίνεσαι καλός στους άλλους
- Επηρεάζεται η ψυχική σου υγεία ή η αυτοεκτίμηση
- Περιορίζεται η χαρά του φαγητού σε ένα "θέαμα" αντί για απόλαυση
Οι έφηβοι και οι νέοι ενήλικες είναι πιο ευάλωτοι, καθώς ψάχνουν ακόμα τη θέση τους στην κοινωνία. Μπορεί να εμφανιστούν διατροφικές διαταραχές ή έντονη ανησυχία για το σώμα.
Πώς να ξαναβρείς την απόλαυση στο φαγητό
Η συνειδητοποίηση είναι το πρώτο βήμα. Κάνε στον εαυτό σου μερικές απλές ερωτήσεις:
- Το φαγητό που καταναλώνω μου αρέσει ή το παίρνω για τα likes;
- Παραγγέλνω αυτό που θέλω ή αυτό που νομίζω ότι πρέπει;
- Πώς νιώθω πριν και μετά την έκθεση σε περιεχόμενο φαγητού online;
Οι γονείς και οι φροντιστές μπορούν να στηρίξουν τα παιδιά, δείχνοντάς τους υγιεινές συνήθειες, αφήνοντάς τα να επιλέγουν το φαγητό τους και αποφεύγοντας περιορισμούς που προκαλούν άγχος.
"Supermodel Snack": Αυτό το σνακ που όλοι δοκιμάζουν είναι viral – Δες τι περιέχει