Με τη «βιομηχανία» της εναλλακτικής ιατρικής να είναι πιο δημοφιλής από ποτέ, δεν μας προκαλεί έκπληξη που οι ισχυρισμοί κάποιων προϊόντων είναι αμφισβητούμενοι – αν όχι εντελώς ψευδείς.
Τα μαγνητικά βραχιόλια ήταν δημοφιλή ακόμη και στην αρχαία Αίγυπτο, και η πεποίθηση πως πρόκειται για μια θεραπεία για τα πάντα (ή σχεδόν τα πάντα) εξακολουθεί να είναι ένα θέμα που σηκώνει πολλή συζήτηση.
Επιστήμονες, επιχειρηματίες και άνθρωποι που αναζητούν ανακούφιση από τον πόνο και προστασία από διάφορες ασθένειες, έχουν όλοι τους άποψη σχετικά με τα μαγνητικά βραχιόλια. Σήμερα, μάλιστα, μπορείς να βρεις στην αγορά μαγνήτες κατά του πόνου σε κάλτσες, στρώματα ακόμη και σε αθλητικό εξοπλισμό και ο ισχυρισμός είναι πως ανακουφίζουν τον πόνο της αρθρίτιδας καθώς και πόνους στη φτέρνα, το πέλμα, τον καρπό, τα ισχία, τα γόνατα και την πλάτη, ακόμη και ζαλάδες και ιλίγγους. Ισχύουν όμως όλα αυτά;
Από πού ξεκίνησε η θεωρία για τους μαγνήτες και τον πόνο;
Η θεωρία πίσω από τη χρήση μαγνητών για ιατρικούς σκοπούς ξεκινά από την περίοδο της Αναγέννησης. Οι τότε υποστηρικτές της θεωρούσαν πως οι μαγνήτες κατείχαν μια ζωτική ενέργεια και φορούσαν ένα βραχιόλι ή ένα κομμάτι μετάλλου ελπίζοντας πως καταπολεμά τις ασθένειες και τις λοιμώξεις ή πως ανακουφίζει το χρόνιο πόνο. Με την εξέλιξη της ιατρικής όμως γύρω στα 1800, οι μαγνήτες αποδείχτηκαν άχρηστοι ή ακόμη και επικίνδυνοι σε κάποιες περιπτώσεις.
Η μαγνητική θεραπεία γνώρισε μια αναγέννηση κατά τη δεκαετία του 1970 με τον Albert Roy Davis, PhD, συγγραφέα πολλών βιβλίων για τη μαγνητική ενέργεια, ο οποίος μελέτησε τη διαφορετική επίδραση της θετικής και αρνητικής φόρτισης στην ανθρώπινη βιολογία. Ο Davis υποστήριξε πως η μαγνητική ενέργεια θα μπορούσε να σκοτώνει τα κακοήθη κύτταρα, να ανακουφίζει τον πόνο της αρθρίτιδας, ακόμη και να θεραπεύει την υπογονιμότητα.
Σήμερα, η πώληση των μαγνητικών προϊόντων για τη θεραπεία του πόνου είναι μία βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων σε όλο τον κόσμο. Παρότι όμως τα μαγνητικά βραχιόλια παραμένουν στο προσκήνιο, πρόσφατες μελέτες έχουν αποφανθεί πως τα αποδεικτικά στοιχεία για τη δράση τους είναι μη καταληκτικά.
Είναι λοιπόν αποτελεσματικά τα μαγνητικά βραχιόλια;
Σύμφωνα με την πλειοψηφία της επιστημονικής έρευνας, η απάντηση είναι όχι. Οι εκτιμήσεις του Davis και μια μεγάλη μελέτη του 1976 για τις θεραπευτικές ιδιότητες των χάλκινων βραχιολιών για τις αρθριτικές και ρευματοειδείς παθήσεις (pubmed.gov) έχουν σε μεγάλο βαθμό διαψευσθεί ενώ υπάρχουν λίγα έως καθόλου στοιχεία πως τα μαγνητικά βραχιόλια έχουν κάποιο μέλλον στη διαχείριση του πόνου.
Επανεξέταση έρευνας του 2007, κατέληξε πως τα μαγνητικά βραχιόλια δεν είναι αποτελεσματικά για τη διαχείριση του πόνου που προκαλείται από την οστεοαρθρίτιδα, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα ή την ινομυαλγία. Μια άλλη, από το 2013, συμφώνησε πως τόσο τα μαγνητικά όσο και τα χάλκινα βραχιόλια δεν έχουν περισσότερη επίδραση στη διαχείριση του πόνου από τα placebos. Τα βραχιόλια ελέγχθηκαν επίσης για την επίδρασή τους στον πόνο, τη φλεγμονή και τη φυσική λειτουργία του οργανισμού.
Σύμφωνα με τον αμερικανικό φορέα National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH), οι στατικοί μαγνήτες, όπως εκείνοι σε ένα βραχιόλι, δεν έχουν αποτέλεσμα. Προειδοποιεί επίσης το κοινό να μη χρησιμοποιεί καμίας μορφής μαγνήτη ως υποκατάστατο ιατρικής φροντίδας ή θεραπείας.
Είναι επικίνδυνοι οι μαγνήτες;
Οι περισσότεροι μαγνήτες που προορίζονται για την ανακούφιση του πόνου είναι φτιαγμένοι είτε από καθαρό μέταλλο -όπως σίδερο ή χαλκό- είτε από κράμα (μείγματα μετάλλων ή μετάλλων με μη μέταλλα). Οι μαγνήτες στα βραχιόλια έχουν ισχύ από 300 έως 5.000 gauss, ισχύ που απέχει πολύ από τη μαγνητική δύναμη μηχανημάτων όπως ο μαγνητικός τομογράφος.
Παρότι γενικά είναι ασφαλείς, ο NCCIH προειδοποιεί πως οι μαγνητικές συσκευές μπορεί να είναι επικίνδυνες για ορισμένες ανθρώπους. Συμβουλεύουν επίσης ενάντια στη χρήση τους εάν κάποιος έχει βηματοδότη ή αντλία ινσουλίνης, καθώς μπορεί να παρέμβουν στη λειτουργία τους.
Το συμπέρασμα
Παρά τη δημοφιλία των μαγνητικών βραχιολιών, η επιστήμη έχει σε μεγάλο βαθμό διαψεύσει την αποτελεσματικότητα των μαγνητών για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου, της φλεγμονής, νοσημάτων και γενικών προβλημάτων υγείας.