Σε συνεργασία με τον Νίκο Μαχαιριώτη, MD, MSc, PhD, μαιευτήρα-γυναικολόγο, ειδικό ενδομητρίωσης & ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής (mk-care.gr).
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) είναι λοιμώξεις που μεταδίδονται από μολυσμένο άτομο σε μη μολυσμένο άτομο μέσω σεξουαλικής επαφής και μπορεί να προκληθούν από βακτήρια, ιούς ή παράσιτα. Οι πιο συνήθεις τύποι ΣΜΝ είναι: τα χλαμύδια, η γονόρροια, η τριχομονάδα, τα κονδυλώματα, ο έρπης, οι ηβικές ψείρες - φθειρίαση, η σύφιλη, ο HIV και το AIDS, η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου. Παρακάτω θα δεις αναλυτικά όσα χρειάζεται να γνωρίζεις.
Μίνι οδηγός για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
Χλαμύδια
Ένα από τα πιο κοινά ΣΜΝ, μεταδίδεται μέσω του σεξ χωρίς προστασία και είναι ιδιαίτερα συχνό σε σεξουαλικά ενεργές εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Οι περισσότεροι δε γνωρίζουν ότι το έχουν, καθώς δεν παρατηρούν κάποιο σύμπτωμα, τα συμπτώματα όμως μπορούν να εκδηλωθούν ως:
• Πόνος κατά την ούρηση.
• Ασυνήθιστη έκκριση από τον κόλπο ή το πέος.
• Πόνος στην κοιλιά, αιμορραγία μετά το σεξ και αιμορραγία μεταξύ των περιόδων για τις γυναίκες.
• Πόνος και πρήξιμο στους όρχεις για τους άνδρες.
Medical info: Ειδικά στις γυναίκες τα χλαμύδια χωρίς θεραπεία μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονώδη νόσο της πυέλου (PID) και να επηρεάσει τις σάλπιγγες, π.χ. έκτοπη κύηση και υπογονιμότητα.
Γονόρροια
Τα βακτήρια που προκαλούν τη γονόρροια βρίσκονται κυρίως στις εκκρίσεις από το πέος και στο κολπικό υγρό. Η γονόρροια μεταδίδεται εύκολα μέσω του απροστάτευτου κολπικού, στοματικού ή πρωκτικού σεξ και της κοινής χρήσης σεξουαλικών παιχνιδιών που δεν έχουν πλυθεί ή καλυφθεί με νέο προφυλακτικό κάθε φορά που χρησιμοποιούνται.
Μπορεί να μολύνουν την είσοδο της μήτρας (τράχηλο), τον σωλήνα που διοχετεύει τα ούρα έξω από το σώμα (ουρήθρα), το ορθό και, λιγότερο συχνά, το λαιμό ή τα μάτια.
Συμπτώματα:
• Μια πυκνή πράσινη ή κίτρινη έκκριση από τον κόλπο ή το πέος.
• Πόνος κατά την ούρηση.
• Στις γυναίκες αιμορραγία μεταξύ των περιόδων.
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης: Είναι σημαντικό να υποβληθείς σε εξετάσεις και να λάβεις θεραπεία πριν από τη γέννηση του μωρού. Χωρίς θεραπεία, η γονόρροια μπορεί να προκαλέσει μόνιμη τύφλωση σε ένα νεογέννητο μωρό.
Τριχομονάδα
Προκαλείται από ένα παράσιτο που ονομάζεται Trichomonas vaginalis (TV) και στις γυναίκες μολύνει κυρίως τον κόλπο και την ουρήθρα. Το παράσιτο μεταδίδεται συνήθως με τη σεξουαλική επαφή χωρίς τη χρήση προφυλακτικού. Μπορεί, επίσης, να μεταδοθεί με την κοινή χρήση σεξουαλικών παιχνιδιών αν δεν πλένονται ή δεν καλύπτονται με ένα νέο προφυλακτικό πριν από τη χρήση.
Η τριχομονάδα στις γυναίκες μπορεί να προκαλέσει:
• Μη φυσιολογική κολπική έκκριση που μπορεί να είναι παχύρρευστη, λεπτή ή αφρώδης και κιτρινοπράσινη.
• Αυξημένη έκκριση κολπικού υγρού, που μπορεί να έχει μια δυσάρεστη μυρωδιά (οσμή ψαριού).
• Πόνο, πρήξιμο και φαγούρα γύρω από τον κόλπο.
* Πόνο ή δυσφορία κατά την ούρηση ή κατά τη σεξουαλική επαφή. Σε περίπτωση εγκυμοσύνης: Η λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει την πρόωρη γέννηση του μωρού ή χαμηλό βάρος στο μωρό κατά τη γέννηση.
Κονδυλώματα
Μεταδίδονται με το κολπικό και το πρωκτικό σεξ, την κοινή χρήση σεξουαλικών παιχνιδιών και σπάνια με το στοματικό σεξ. Ο ιός των κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και όταν δεν υπάρχουν ορατά κονδυλώματα. Έτσι, πολλοί άνθρωποι με τον ιό δεν έχουν συμπτώματα, αλλά μπορούν να τον μεταδώσουν.
Συμπτώματα:
• Mία ή περισσότερες ανώδυνες αναπτύξεις ή εξογκώματα γύρω από τον κόλπο, το πέος ή τον πρωκτό.
• Φαγούρα ή αιμορραγία από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό.
• Μια αλλαγή στην κανονική ροή της ούρησης, π.χ. έχει αρχίσει να ρέει στο πλάι.
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης: Τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων μπορεί να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν, να εμφανιστούν για πρώτη φορά ή να επιστρέψουν, να αφαιρεθούν, αν είναι πολύ μεγάλα, για να αποφευχθούν προβλήματα κατά τη γέννηση.
Έρπης
Μεταδίδεται μέσω του κολπικού, του πρωκτικού και του στοματικού σεξ. Μπορεί να κολλήσεις ή να μεταδώσεις έρπητα των γεννητικών οργάνων από την επαφή δέρμα με δέρμα με τη μολυσμένη περιοχή, αν μια επιχείλια πληγή αγγίξει τα γεννητικά σου όργανα και μοιράζοντας σεξουαλικά παιχνίδια με κάποιον που έχει έρπη.
Συμπτώματα:
• Μικρές φουσκάλες που σκάνε για να αφήσουν κόκκινες ανοιχτές πληγές γύρω από τα γεννητικά όργανα, τον πρωκτό, τους μηρούς ή το κάτω μέρος.
• Μυρμήγκιασμα, κάψιμο ή φαγούρα γύρω από τα γεννητικά όργανα. • Πόνος κατά την ούρηση.
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης: Οι γυναίκες με έρπη πριν από την εγκυμοσύνη μπορούν συνήθως να αναμένουν ότι θα έχουν ένα υγιές μωρό και έναν κολπικό τοκετό. Εάν έχεις έρπη των γεννητικών οργάνων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, υπάρχει κίνδυνος το μωρό σου να αναπτύξει μια σοβαρή ασθένεια που ονομάζεται νεογνικός έρπης. Αυτό μπορεί να είναι επικίνδυνο και χρειάζεται παρακολούθηση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και επιλογή τρόπου τοκετού.
Ηβικές ψείρες - Φθειρίαση
Οι ηβικές ψείρες είναι μικροσκοπικά έντομα που μπορούν να ζήσουν στις τρίχες του σώματος, ειδικά στις τρίχες της ηβικής περιοχής γύρω από το πέος ή τον κόλπο. Μεταδίδονται μέσω στενής σωματικής επαφής, πιο συχνά μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Συμπτώματα:
• Κνησμός, που είναι συνήθως χειρότερος τη νύχτα.
• Μικρές κόκκινες ή μπλε κηλίδες στο δέρμα (τσιμπήματα από ψείρες).
• Λευκές ή κίτρινες κουκκίδες προσκολλημένες στα μαλλιά (αβγά ψειρών)
• Σκούρες κόκκινες ή καφέ κηλίδες στα εσώρουχα (ψείρες).
Σύφιλη
Η σύφιλη, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά και δυνητικά απειλητικά σε άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων του στόματος ή των χειλιών.
• Λευκές ή γκρίζες μυρμηγκώδεις αναπτύξεις πιο συχνά στο πέος, στον κόλπο ή γύρω από τον πρωκτό.
• Ένα εξάνθημα στις παλάμες των χεριών και στα πέλματα των ποδιών, που μερικές φορές μπορεί να εξαπλωθεί σε όλο το σώμα.
• Λευκά μπαλώματα στο στόμα.
• Συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, όπως υψηλή θερμοκρασία, πονοκέφαλοι και κόπωση.
• Πρησμένοι αδένες.
• Αποσπασματική απώλεια μαλλιών στο κεφάλι, τα γένια και τα φρύδια.
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης: Εάν είσαι έγκυος και έχεις σύφιλη, μπορεί να τη μεταδώσεις στο μωρό σου πριν γεννηθεί ("συγγενής σύφιλη"). Η σύφιλη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί, επίσης, να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής, πρόωρου τοκετού και θνησιγένειας.
HIV και AIDS
• Τι είναι ο HIV: Ο HIV (ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας) είναι ένας ιός που καταστρέφει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και αποδυναμώνει την ικανότητα καταπολέμησης καθημερινών λοιμώξεων και ασθενειών.
• Τι είναι το AIDS: Το AIDS (σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας) είναι η ονομασία που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια σειρά από δυνητικά απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις και ασθένειες που συμβαίνουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα έχει υποστεί σοβαρή βλάβη από τον ιό HIV.
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος μετάδοσης του HIV είναι μέσω του πρωκτικού ή του κολπικού σεξ χωρίς προφυλακτικό και με κοινές βελόνες. Οι περισσότεροι άνθρωποι εμφανίζουν μια σύντομη ασθένεια που μοιάζει με γρίπη 2 έως 6 εβδομάδες μετά τη μόλυνση από τον ιό HIV, η οποία διαρκεί για 1 ή 2 εβδομάδες.
Αφού εξαφανιστούν αυτά τα συμπτώματα, ο HIV μπορεί να μην προκαλέσει συμπτώματα για πολλά χρόνια, αν και ο ιός συνεχίζει να βλάπτει το ανοσοποιητικό σύστημα. Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για τον ιό HIV, αλλά υπάρχουν πολύ αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες, που επιτρέπουν στα περισσότερα άτομα με τον ιό να ζήσουν μια μακρά και υγιή ζωή.
Αλήθειες και μύθοι για τον έρπη των γεννητικών οργάνων
Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου
Πρόκειται για μια λοίμωξη του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος που περιλαμβάνει τη μήτρα, τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες. Οι περισσότερες περιπτώσεις προκαλούνται από βακτηριακή λοίμωξη που εξαπλώνεται από τον κόλπο ή τον τράχηλο στα αναπαραγωγικά όργανα ψηλότερα. Πολλοί διαφορετικοί τύποι βακτηρίων μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονώδη νόσο της πυέλου.
Σε πολλές περιπτώσεις προκαλείται από σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη (ΣΜΝ), όπως τα χλαμύδια ή η γονόρροια. Ένας άλλος τύπος ΣΜΝ, που ονομάζεται mycoplasma genitalium, θεωρείται ότι ευθύνεται όλο και περισσότερο για τη νόσο. Σε άλλες περιπτώσεις προκαλείται από βακτήρια που ζουν φυσιολογικά στον κόλπο.
Συμπτώματα:
• Πόνος γύρω από τη λεκάνη ή το κάτω μέρος της κοιλιάς.
• Δυσφορία ή πόνος κατά τη διάρκεια του σεξ, που γίνεται αισθητός βαθιά μέσα στη λεκάνη.
• Πόνος κατά την ούρηση.
• Επώδυνες περίοδοι.
• Ασυνήθιστη κολπική έκκριση, ειδικά αν είναι κίτρινη, πράσινη ή δύσοσμη.
• Έντονος πόνος στην κοιλιά.
• Υψηλή θερμοκρασία (πυρετός).
Έχοντας γνώση για το τι σημαίνει το κάθε σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα και λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένα από αυτά τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή, παίρνουμε την ευθύνη της υγείας μας στα χέρια μας, επισκεπτόμαστε και συμβουλευόμαστε τον γυναικολόγο μας και δε διστάζουμε να συζητήσουμε μαζί του τυχόν απορίες και ανησυχίες μας.
ΑΠΟ ΤΟ SHAPE ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2025
Οι εξετάσεις για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα: Πώς θα τα διαγνώσεις