Το καλοκαίρι πλησιάζει, και όσο ετοιμάζεσαι για την πρώτη βουτιά στην παραλία, το τελευταίο πράγμα που σκέφτεσαι είναι το μελάνωμα. Κι όμως, αυτή η μορφή καρκίνου του δέρματος είναι πιο επικίνδυνη από όσο φαντάζεσαι. Είναι ο πιο θανατηφόρος καρκίνος του δέρματος, και μπορεί να ξεκινήσει από μια μικρή ελιά ή σημάδι που φαίνεται αθώο. Η 13η Μαΐου, ως Παγκόσμια Ημέρα Μελανώματος, μας θυμίζει τη σημασία της πρόληψης και της τακτικής παρακολούθησης του δέρματος. Ο ήλιος και η υπερβολική ηλιοθεραπεία, χωρίς την κατάλληλη προστασία, αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, και γι' αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζεις τα συμπτώματα που πρέπει να παρακολουθήσεις.
Πώς να ξεχωρίσεις μια επικίνδυνη ελιά - Οι 6 αλλαγές που στέλνουν "SOS"
Τι είναι το μελάνωμα και γιατί είναι επικίνδυνο;
Το μελάνωμα είναι μια μορφή καρκίνου του δέρματος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν τη χρωστική ουσία μελανίνη. Ενώ συχνά ξεκινά ως μια νέα ή αλλαγμένη ελιά, μπορεί να επεκταθεί γρήγορα και να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος, προκαλώντας σοβαρές επιπλοκές.
Η κύρια αιτία του μελανώματος είναι η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) από τον ήλιο και τις συσκευές τεχνητού μαυρίσματος. Αυτή η ακτινοβολία προκαλεί βλάβες στο DNA των δερματικών κυττάρων, που με τον καιρό μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικές αλλοιώσεις.
Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που πρέπει να παρατηρήσεις;
Ο Dr Conal Perrett, δερματολόγος στο University College London Hospital και στην Devonshire Clinic, επισημαίνει στην Daily Mail πως δεν είναι μόνο το μέγεθος ή το σχήμα της ελιάς που πρέπει να παρακολουθείς. Αν μια ελιά αρχίσει να φαίνεται ερεθισμένη, φαγουρίζει, πονάει, ματώνει ή εκκρίνει υγρό, τότε είναι σημαντικό να την εξετάσει αμέσως ειδικός. Αυτά τα συμπτώματα είναι ενδείξεις ότι η ελιά μπορεί να υφίσταται κακοήθεις αλλαγές.
Εκτός από αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια, υπάρχουν και άλλες αλλαγές που πρέπει να παρακολουθήσεις. Αν μια ελιά μεγαλώνει γρήγορα ή αλλάζει χρώμα, είτε εμφανίζει διάφορους τόνους (όπως καφέ, μαύρο, κόκκινο, μπλε ή άσπρο), πρέπει να επικοινωνήσεις με έναν δερματολόγο. Όσο μεγαλύτερη είναι η ελιά (πάνω από 7 χιλιοστά), τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε μελάνωμα.
Πού μπορεί να εμφανιστεί το μελάνωμα;
Η κατανόηση των περιοχών του σώματος που μπορεί να εμφανιστεί το μελάνωμα είναι εξαιρετικά σημαντική. Όχι μόνο στο πρόσωπο ή τα χέρια, αλλά το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί και σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως το τριχωτό της κεφαλής, τα πέλματα, τις παλάμες, ακόμα και κάτω από τα νύχια ή στο στόμα.
Αν και οι περιοχές αυτές δεν εκτίθενται συχνά σε ηλιακή ακτινοβολία, το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί ακόμα και σε αυτές, λόγω της συνολικής υπεριώδους ακτινοβολίας που έχει δεχτεί το δέρμα σου. Είναι λοιπόν σημαντικό να παρακολουθείς και αυτές τις περιοχές για οποιεσδήποτε αλλαγές.
Προληπτικά μέτρα και πώς να προστατευτείς από το μελάνωμα
Η προστασία από το μελάνωμα ξεκινά με τη σωστή χρήση αντηλιακού. Οι δερματολόγοι συνιστούν την εφαρμογή αντηλιακού με δείκτη προστασίας (SPF 30 ή 50) κάθε μέρα, ακόμα και όταν δεν βρίσκεσαι στην παραλία. Βάλε το αντηλιακό 30 λεπτά πριν εκτεθείς στον ήλιο και επανάλαβε την εφαρμογή του κάθε 2 ώρες, ιδιαίτερα αν κολυμπάς ή ιδρώνεις.
Επιπλέον, το ντύσιμο με προστατευτικά ρούχα, καπέλο και γυαλιά ηλίου μπορεί να προσφέρει επιπλέον προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Το πιο σημαντικό βήμα, ωστόσο, είναι να αποφεύγεις την ηλιοθεραπεία στις ώρες με την πιο δυνατή ηλιακή ακτινοβολία (11:00 – 16:00). Μείνε στη σκιά και προστατεύσου με τα κατάλληλα μέσα, κυρίως αν είσαι εκτεθειμένη για αρκετές ώρες στον ήλιο.
Επισκέψεις στον δερματολόγο: Μια σημαντική πρόληψη
Αν και η προστασία από τον ήλιο είναι το πρώτο βήμα, η τακτική παρακολούθηση του δέρματός σου είναι το πιο κρίσιμο μέτρο πρόληψης. Ο Dr Perrett προτείνει να επισκέπτεσαι τον δερματολόγο τουλάχιστον μία φορά το χρόνο για ένα skin check. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείς να εντοπίσεις οποιεσδήποτε ύποπτες αλλαγές σε ελιές ή κηλίδες, προτού εξελιχθούν σε καρκίνο. Η προληπτική εξέταση είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς όσο νωρίτερα εντοπιστεί το μελάνωμα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας και πλήρους ανάρρωσης.
Όταν τα νύχια μας προειδοποιούν- μπορούν να αποκαλύψουν μια σοβαρή ασθένεια