Έχεις νιώσει ποτέ έντονο πόνο στο στομάχι ή υπνηλία αφού έφαγες κάτι γλυκό; Αυτό σημαίνει ότι έχεις αλλεργία στη ζάχαρη ή συμβαίνει κάτι άλλο;
Σε πολλές περιπτώσεις, το να νιώθεις άσχημα μετά από κατανάλωση γλυκών είναι απλώς ένα είδος "hangover από ζάχαρη" που, ουσιαστικά, συμβαίνει όταν καταναλώσεις μεγάλη ποσότητα, η οποία, με τη σειρά της, μπορεί να προκαλέσει απότομη αύξηση και, στη συνέχεια, απότομη πτώση του σακχάρου στο αίμα.
Παρόλο που είναι εξαιρετικά σπάνιο να έχει κάποιος πραγματικά αλλεργία στη ζάχαρη, κάποιοι άνθρωποι μπορεί να είναι πολύ ευαίσθητοι ακόμα και σε μικρές ποσότητες της. "Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να ανεχτούν την υψηλή πρόσληψη ζάχαρης", λέει η Tanya Freirich,(M.S., RDN), στο SELF. "Συχνά, εμφανίζουν πονοκέφαλο και άλλα συμπτώματα από την απότομη αύξηση και στη συνέχεια πτώση της γλυκόζης". Όμως, αυτό δεν είναι απαραίτητα αλλεργία, όπως φαίνεται σε σχετικό άρθρο στο προαναφερθέν site.
Φυσικά σάκχαρα vs πρόσθετα σάκχαρα
Ένα βασικό σημείο είναι η διάκριση μεταξύ φυσικών σακχάρων και πρόσθετων σακχάρων. Φυσικά σάκχαρα είναι αυτά που βρίσκονται φυσιολογικά σε τρόφιμα, όπως στα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά. Πρόσθετα σάκχαρα είναι εκείνα που προστίθενται κατά την επεξεργασία, όπως η ζάχαρη, το μέλι, το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης κ.ά.
Η ζάχαρη, φυσικά, είναι νόστιμη και μπορεί να αποτελεί μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Αλλά αν έχεις παρατηρήσει ότι νιώθεις περίεργα μετά την κατανάλωσή της, έχει σημασία να γνωρίζεις ότι, παρόλο που το σώμα μας δεν κάνει διάκριση μεταξύ της ζάχαρης στο φρούτο και της ζάχαρης στη σοκολάτα, πολλά τρόφιμα με πρόσθετη ζάχαρη δεν περιέχουν φυτικές ίνες ή άλλα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στη βραδύτερη απορρόφησή της και αυτό μπορεί να προκαλεί πιο έντονα "σκαμπανεβάσματα" στο σάκχαρο και, άρα, τα ανεπιθύμητα συμπτώματα.
Γιατί κάποιοι άνθρωποι νιώθουν περίεργα μετά την κατανάλωση ζάχαρης;
Όταν η ζάχαρη μπαίνει στον οργανισμό, αυξάνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, κάτι που προκαλεί την έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας, για να μεταφέρει τη γλυκόζη στα κύτταρα. Αν η αύξηση είναι μεγάλη, τότε και η πτώση μπορεί να είναι απότομη, προκαλώντας πονοκέφαλο, ναυτία ή πεπτικές ενοχλήσεις, όπως λέει η διατροφολόγος Lauren Harris-Pincus.
Ορισμένοι άνθρωποι το βιώνουν πιο έντονα, ειδικά αν έχουν προδιάθεση για υψηλό σάκχαρο(υπεργλυκαιμία), κάτι συχνό σε άτομα με διαβήτη ή προδιαβήτη, τα οποία ενδέχεται να μην γνωρίζουν καν ότι έχουν αυτό το πρόβλημα.
Συμπτώματα υψηλού σακχάρου μπορεί να είναι τα εξής:
- κόπωση
- έντονη δίψα
- συχνοουρία
- πονοκέφαλος
- θολή όραση
Από την άλλη, είναι επίσης πιθανό να έχεις αντίδραση σε κάποιο συγκεκριμένο είδος ζάχαρης ή γλυκαντικό, είτε λόγω αλλεργίας είτε λόγω δυσανεξίας.
Η διαφορά μεταξύ αλλεργίας και δυσανεξίας στη ζάχαρη
Πολλοί συγχέουν την αλλεργία με τη δυσανεξία, αλλά είναι δύο διαφορετικά πράγματα.
Αλλεργία: είναι μια ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε μια πρωτεΐνη τροφής. Μπορεί να είναι από ήπια έως επικίνδυνη για τη ζωή (αναφυλαξία).
Συμπτώματα τροφικής αλλεργίας είναι τα εξής:
- Κνίδωση
- Πόνος ή κράμπες στην κοιλιά
- Διάρροια
- Φτέρνισμα
- Δύσπνοια
- Αναφυλαξία
Δυσανεξία: είναι όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να αφομοιώσει ή να διασπάσει σωστά κάποιο συστατικό, όπως σάκχαρα. Τα συμπτώματα είναι πεπτικά και λιγότερο σοβαρά.
Συμπτώματα δυσανεξίας είναι τα παρακάτω:
- Φούσκωμα
- Αέρια
- Κοιλιακός πόνος
- Διάρροια
Οι άνθρωποι με δυσανεξία συνήθως μπορούν να καταναλώσουν μικρές ποσότητες της τροφής, ενώ με την αλλεργία, ακόμα και μια μικρή ποσότητα μπορεί να είναι επικίνδυνη.
Πόσο πιθανό είναι να έχεις αλλεργία στη ζάχαρη;
Η πραγματική αλλεργία στη ζάχαρη είναι εξαιρετικά σπάνια. Υπάρχει μόνο μία καταγεγραμμένη περίπτωση αναφυλαξίας που προκλήθηκε από φρουκτόζη (σε επιστημονική δημοσίευση του 2018).
Υπάρχουν, όμως, περιορισμένες αναφορές για αλλεργικές αντιδράσεις σε υποκατάστατα ζάχαρης, όπως:
- Stevia: έχει αναφερθεί ότι προκαλεί ερεθισμό στον λαιμό ή βήχα σε ευαίσθητα άτομα.
- Ερυθριτόλη: μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις σε κάποιους.
"Η αλλεργία στη ζάχαρη είναι τόσο σπάνια που θεωρείται σχεδόν ανύπαρκτη, αλλά επιβεβαιώνεται με ειδικά αντισώματα", εξηγεί η Freirich.
Αν νομίζεις ότι έχεις αλλεργική αντίδραση, αναζήτησε άμεσα ιατρική βοήθεια. Ο γιατρός μπορεί να σου κάνει ένα τεστ για να καταλάβεις αν όντως πρόκειται για αλλεργία.
Κύριοι τύποι σακχάρων που σχετίζονται με δυσανεξία
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δυσανεξία σε συγκεκριμένους τύπους ζάχαρης, όχι σε όλες.
- Λακτόζη (ζάχαρη στο γάλα): η πιο συχνή δυσανεξία, λόγω έλλειψης του ενζύμου λακτάση. Προκαλεί φούσκωμα, πόνο, αέρια, διάρροια.
- Μαλτόζη (βρίσκεται σε δημητριακά και βύνη) και σακχαρόζη (κοινή ζάχαρη): Προκαλούν αντίστοιχα συμπτώματα αν λείπουν τα απαραίτητα ένζυμα.
- Γλυκόζη: Δεν προκαλεί δυσανεξία, αλλά όταν λέμε "δυσανεξία στη γλυκόζη", συνήθως αναφερόμαστε σε μεταβολικά προβλήματα όπως ο προδιαβήτης ή ο διαβήτης τύπου 2.
Τι να κάνεις αν έχεις συμπτώματα που σχετίζονται με τη ζάχαρη;
Η αληθινή αλλεργία στη ζάχαρη είναι εξαιρετικά σπάνια, αλλά αν έχεις άμεση αντίδραση (π.χ. πρήξιμο στον λαιμό, εξάνθημα, δύσπνοια), πήγαινε αμέσως σε γιατρό. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί επινεφρίνη και κορτιζόνη. Σε ήπιες αντιδράσεις, μπορεί να βοηθήσει ένα αντιισταμινικό. Ο γιατρός μπορεί να σου κάνει, κιόλας, ένα τεστ αλλεργίας για να διαπιστώσει αν φταίει η ζάχαρη ή κάτι άλλο. Αν τα συμπτώματα, πάντως, είναι περίεργα αλλά όχι αλλεργικά, ίσως πρόκειται για δυσανεξία ή υψηλό σάκχαρο στο αίμα, κάτι που, επίσης, πρέπει να ελεγχθεί ιατρικά.
Διάβασε επίσης:
Τι να φάω αντί για ζάχαρη; Μερικές φυσικές επιλογές για να την αντικαταστήσεις