Μια κούπα ζεστού κακάο το φθινόπωρο είναι η τέλεια συντροφιά για τις πιο κρύες μέρες, αλλά η αγαπημένη σου συνήθεια κρύβει έναν λιγότερο γνωστό κίνδυνο: το κάδμιο, ένα βαρέο μέταλλο που μπορεί να επηρεάσει την υγεία σου. Η Mila Sari, PhD, ερευνήτρια Χημείας στο University of Hull, επισημαίνει στο The Conversation ότι "η περιεκτικότητα του κακάο σε κάδμιο εξαρτάται από το είδος του φυτού, τις συνθήκες του εδάφους και τη γεωγραφική προέλευση. Οι καλλιεργητές σε περιοχές με όξινα ή μολυσμένα εδάφη δεν έχουν πάντα τη δυνατότητα να περιορίσουν την απορρόφηση του μετάλλου". Με λίγα λόγια, μπορείς να απολαμβάνεις το φθινοπωρινό σου κακάο με ασφάλεια, αρκεί να ξέρεις τι περιέχει η κούπα σου και να διαλέγεις τα προϊόντα με σύνεση.
Τρεις λόγοι για να πιεις σήμερα μια κούπα ζεστή σοκολάτα
Τι είναι το κάδμιο και γιατί είναι επικίνδυνο
Το κάδμιο είναι ένα βαρέο μέταλλο που συσσωρεύεται κυρίως στα νεφρά και στο συκώτι. Ο οργανισμός χρειάζεται 10–30 χρόνια για να το αποβάλει, οπότε η μακροχρόνια έκθεση, ακόμη και σε μικρές ποσότητες, μπορεί να είναι επικίνδυνη. Η τοξικότητα του επηρεάζει:
- Νεφρά: διαταράσσει τη λειτουργία των νεφρών, εμποδίζοντας την απορρόφηση απαραίτητων ουσιών όπως πρωτεΐνες και άλατα.
- Οστά: μείωση της οστικής πυκνότητας, πόνοι στη σπονδυλική στήλη και στις αρθρώσεις.
- Καρκίνος: ιδιαίτερα όταν το κάδμιο εισπνέεται (π.χ. από καπνό τσιγάρου).
- Οι περιπτώσεις σοβαρής δηλητηρίασης είναι σπάνιες και συνήθως σχετίζονται με χρόνια, υψηλή έκθεση.
Όρια ασφάλειας και τι σημαίνουν για εσένα
Οι αρχές έχουν θέσει όρια για να περιορίσουν τον κίνδυνο:
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή: μέγιστο 0,8 mg/kg σοκολάτας με >50% κακάο.
- Ινδονησία: 0,5 mg/kg για σοκολάτα και κακάο.
- ΠΟΥ: ανεκτή δόση 0,025 mg/kg σωματικού βάρους ανά μήνα. Για άτομο 50 kg αυτό σημαίνει 1,25 mg το μήνα.
Παράδειγμα:
- Σοκολάτα με 0,5 mg/kg → 2,5 kg το μήνα για να φτάσεις την ανεκτή δόση (~83 g/ημέρα).
- Σοκολάτα με 0,1 mg/kg → 12,5 kg το μήνα (~417 g/ημέρα).
- Συμπέρασμα: η μέτρια καθημερινή κατανάλωση είναι γενικά ασφαλής για ενήλικες, αλλά τα παιδιά είναι πιο ευάλωτα λόγω μικρότερου σωματικού βάρους.
Μπορεί το βράσιμο να αφαιρέσει το κάδμιο;
Μην το σκέφτεσαι σαν λύση. Όχι, το βράσιμο δεν μειώνει το κάδμιο. Σύμφωνα με την έρευνα του Australian Nuclear Science and Technology Organisation (ANSTO), η ζύμωση του κακάου είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για τη μείωση της περιεκτικότητας σε κάδμιο στα προϊόντα σοκολάτας. Η θερμική επεξεργασία, όπως το βράσιμο ή το ψήσιμο, δεν φαίνεται να έχει σημαντική επίδραση στη μείωση του καδμίου. Αντιθέτως, η ζύμωση, όταν πραγματοποιείται σε ελεγχόμενες συνθήκες pH, μπορεί να μειώσει την ποσότητα του καδμίου που παραμένει στους σπόρους του κακάο. Η επιτυχία της ζύμωσης εξαρτάται από το πόσο διαρκεί και πώς γίνεται. Αν γίνουν σωστά αυτές οι διαδικασίες, μπορεί να μειωθεί ακόμα περισσότερο το κάδμιο στο κακάο. Άρα, η ζεστή κούπα που απολαμβάνεις στο σπίτι με γάλα ή νερό δεν μπορεί να σε προστατεύσει από την ουσία.
Τι επηρεάζει την περιεκτικότητα καδμίου
- Γεωγραφική προέλευση: εδάφη με υψηλό κάδμιο, ηφαιστειακά εδάφη, μολυσμένα νερά.
- Ποικιλία του φυτού κακάο.
- Επεξεργασία: η ανάμιξη κακάο με γάλα και ζάχαρη μειώνει τη συγκέντρωση καδμίου, αλλά η μαύρη σοκολάτα υψηλού ποσοστού κακάο (>70%) μπορεί να περιέχει περισσότερη ουσία.
Μελέτες έδειξαν ότι προϊόντα από Βενεζουέλα είχαν έως 1,8 mg/kg κακάο σε σκόνη - πάνω από το ευρωπαϊκό όριο, ενώ μελέτες σε ΗΠΑ, Βραζιλία και Ινδία έδειξαν χαμηλότερα επίπεδα.
Πρακτικές συμβουλές για ασφαλή κατανάλωση
- Κατανάλωσε μέτριες ποσότητες σοκολάτας ή κακάο.
- Προτίμησε προϊόντα με χαμηλότερο ποσοστό κακάο.
- Διάβαζε πληροφορίες για την προέλευση του κακάο.
- Απόφυγε υπερβολικές ποσότητες καθημερινά, ειδικά για παιδιά.
- Απόφυγε άλλες πηγές καδμίου: οστρακοειδή από μολυσμένα νερά, καπνός τσιγάρου.
- Στήριξε περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες που μειώνουν ρύπανση και χρήση λιπασμάτων με κάδμιο.
Αντί για ασπαρτάμη: Υγιεινές επιλογές για να αντικαταστήσεις τα τεχνητά γλυκαντικά