Συνεργάστηκε ο Βασίλειος Δ. Κελλάρης, μαιευτήρας - γυναικολόγος (www.vasiliskellaris.gr)
Τα στοιχεία είναι άκρως αποκαλυπτικά. Ο καρκίνος του μαστού είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας και η πρόληψη είναι ο βασικός τρόπος αντιμετώπισης. Τα στοιχεία από το Άλμα Ζωής αντικατοπτρίζουν το μέγεθος του προβλήματος.
- Κάθε χρόνο στη χώρα μας εντοπίζονται περίπου 6.000 νέα περιστατικά.
- Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 1.600.000 γυναίκες το χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού.
- Στην Ευρώπη, περισσότερες από 450.000 γυναίκες εμφανίζουν καρκίνο στο μαστό.
- Περίπου 140.000 χάνουν τη ζωή τους λόγω της ασθένειας.
- Στις ΗΠΑ το 2004 οι νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού στις γυναίκες ήταν 217.000 περίπου.
- Σήμερα, στη χώρα αυτή ζουν περισσότερες από δύο εκατομμύρια γυναίκες με καρκίνο του μαστού.
- Στην Ελλάδα αναφέρονται 6.000 περίπου νέες περιπτώσεις το χρόνο, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της.
- Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο σε γυναίκες
Η έγκαιρη πρόληψη αλλάζει τα δεδομένα στον καρκίνο του μαστού
Στα καλά νέα, οι μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε να είναι δυνατή η διάγνωση της νόσου σε πρώιμο στάδιο, τότε που μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία. Πλέον, μπορούμε ξεκάθαρα να πούμε ότι ο καρκίνος του μαστού δεν έχει καμία σχέση με αυτό που όλοι γνωρίζαμε πριν 20 έτη. Τα ποσοστά επιβίωσης "σκαρφαλώνουν” όλο και υψηλότερα χάρη στην αυξημένη ευαισθητοποίηση που δείχνει η κοινωνία και στις νέες μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας.
Παράγοντες κινδύνου:
- Η ηλικία, ο κίνδυνος ανάπτυξης της νόσου αυξάνεται με την ηλικία.
- Προηγούμενο ιστορικό καρκίνου του μαστού.
- Οικογενειακό ιστορικό: 5% με 10% μπορεί να οφείλεται σε γενετική προδιάθεση, οι πιο συχνές μεταλλάξεις αφορούν τα ογκοκατασταλτικά γονίδια BRCA1 και BRCA2 (κίνδυνος ανάπτυξης 60%-80% & 40%-80% αντίστοιχα).
- Χρήση ορμονικής υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση.
- Χρήση αντισυλληπτικών, ελαφρά αύξηση μετά από μακροχρόνια χρήση.
- Η παχυσαρκία.
- Αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ.
- Ηλικία 1ης κύησης >30 έτη.
Τα συμπτώματα και οι τύποι του καρκίνου του μαστού
Πολύ συχνό φαινόμενο είναι η απουσία συμπτωμάτων, όμως η παρουσία κάποιων σημείων θα πρέπει να οδηγήσουν τις γυναίκες σε κάποιο ειδικό για πιο ενδελεχή έλεγχο:
- Ανώδυνος συμπαγής όγκος στο μαστό.
- Αλλαγές στο μέγεθος των μαστών.
- Οίδημα στη μασχάλη (πρήξιμο).
- Οποιαδήποτε αλλαγή στη θηλή εισολκή -εκροή υγρού.
- Άλγος στο μαστό (όχι συχνά).
Ένας τύπος του καρκίνου του μαστού είναι ο φλεγμονώδης ο οποίος μπορεί πιο εύκολα να γίνει αντιληπτός από τις γυναίκες . Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν συμπτώματα. Συγκεκριμένα, εμφανίζεται πάχυνση του δέρματος του μαστού, ερυθρότητα και παρουσιάζει χαρακτηριστικά που ομοιάζουν με καρπό πορτοκαλιού. Η περιοχή είναι θερμή και δύναται να εμφανίζει επάρματα που ομοιάζουν με εξάνθημα. Κάποια είδη καρκίνου του μαστού, φέρουν υποδοχείς οιστρογόνων (ER+) ή/και υποδοχείς προγεστερόνης (PR+) και ονομάζονται ορμονοευαίσθητοι. Στην περίπτωση αυτή μετά την χειρουργική αφαίρεση τους χορηγούνται φάρμακα στις ασθενείς για εξουδετέρωση των ορμονών άρα και κατ’ επέκταση την ανάπτυξη αυτών. Επίσης στο 20% των ασθενών με καρκίνο του μαστού τα καρκινικά κύτταρα περιλαμβάνουν υποδοχείς μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται HER2. Αυτό το είδος χαρακτηρίζεται από ταχύτατη εξάπλωση και επιθετικότητα.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Όσο πιο γρήγορα γίνει η διάγνωση τόσο πιο πολύ αυξάνονται οι πιθανότητες καλής έκβασης της νόσου. Η μαστογραφία δίνει τη δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης ακόμα και μικροσκοπικών εστιών πριν μπορέσουν να ψηλαφηθούν. Είναι σημαντικό να γίνει νωρίς η πρώτη μαστογραφία η οποία θα χρησιμοποιείται για αναφορά στο μέλλον. Το πότε θα γίνει, θα σου το συστήσει ο γιατρός σου με βάση το δικό σου ιστορικό. Εφόσον εντοπιστεί συμπαγής όγκος θα πρέπει να αποσαφηνιστεί εάν πρόκειται για κακοήθεια ή μη. Αυτό συχνά γίνεται μέσω βιοψίας με λεπτή βελόνη FNA ή μέσω χειρουργικής αφαίρεσης αυτού όπου ο ιστός που λαμβάνεται εξετάζεται ιστολογικά. Να θυμάσαι: Το 80% των συμπαγών όγκων είναι καλοήθης. Η αυτοεξέταση των μαστών μια φορά το μήνα (κατά τη διάρκεια του μπάνιου) από τις ίδιες τις γυναίκες παλαιότερα προτεινόταν ως μέσον ανίχνευσης ύποπτων εστιών. Σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες αυτή η οδηγία καταρρίπτεται λόγω του ελάχιστου ρόλου που παίζει στη διάγνωση.
Σταδιοποίηση
Αφού γίνει η διάγνωση το επόμενο βήμα είναι να οριστεί το μέγεθος του όγκου και η επέκταση αυτού σε άλλα όργανα και στους λεμφαδένες. Η σταδιοποίηση περιλαμβάνει 4 στάδια από το 0 έως το 4.
Ποια η αντιμετώπιση;
Η αντιμετώπιση καρκίνου του μαστού είναι χειρουργική και περιλαμβάνει ή/και την ακτινοθεραπεία, ή/και την χημειοθεραπεία και την ορμονοθεραπεία.
- Η χειρουργική μπορεί να είναι συντηρητική με απλή ογκεκτομή ή πιο εκτεταμένη με μαστεκτομή.
- Η ακτινοθεραπεία χρησιμεύει στην εκρίζωση τοπικά των καρκινικών κυττάρων (παρενέργειες: έγκαυμα-τοπικό οίδημα).
- Η χημειοθεραπεία χρησιμεύει στο να εκριζώσει καρκινικά κύτταρα σε απομακρυσμένα σημεία και να μειώσει τα ποσοστά υποτροπής (παρενέργειες: απώλεια μαλλιών, ναυτία, κόπωση).
- Η ορμονοθεραπεία χρησιμεύει σε καρκινικούς όγκους που εμφανίζουν θετικούς ορμονικούς υποδοχείς οιστρογονικούς (ER+) ή προγεστερινικούς (PRG+)
- Τέλος στις ασθενείς με HER2 + χρησιμοποιούνται στοχευμένες θεραπείες για μείωση των συγκεκριμένων πρωτεϊνών.
Αποκατάσταση μαστών
Η πλειονότητα των γυναικών που υποβάλλονται σε χειρουργική θεραπεία κατά του καρκίνου του μαστού χρήζουν αισθητικής αποκατάστασης. Η διαδικασία αυτή μπορεί να λάβει χώρα στον ίδιο χειρουργικό χρόνο που γίνεται η μαστεκτομή ή ογκεκτομή ή σε δεύτερο χρόνο μετά από λίγους μήνες ή χρόνια με τη στενή συνεργασία πλαστικού χειρουργού. Χρησιμοποιούνται είτε εμφυτεύματα σιλικόνης είτε μοσχεύματα της ίδιας της ασθενούς από άλλα μέρη του σώματος. Συμπερασματικά γίνεται αντιληπτό ότι η πρόληψη του καρκίνου του μαστού αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο στη καταπολέμηση της μάστιγας αυτής και θα πρέπει όλοι οι φορείς να ευαισθητοποιηθούν προς τη κατεύθυνση αυτή.
Διάβασε επίσης: Μάθε σε 5′ αν ανήκεις στις γυναίκες που πρέπει να κάνουν μαγνητική τομογραφία μαστού
Διάβασε επίσης: Καρκίνος του μαστού και μεταστατικός καρκίνος του μαστού: Οι ομοιότητες και οι διαφορές