Ο καφές είναι πιθανότατα η πιο σταθερή σου συνήθεια: τον κρατάς στο χέρι πηγαίνοντας στη δουλειά, τον ζητάς πριν από κάθε δύσκολη μέρα, τον συνδέεις με μικρές ιεροτελεστίες.
Μια νέα ανάλυση, που παρουσιάστηκε από το BMJ Group και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BMJ Mental Health, έρχεται να βάλει τον καφέ στο επίκεντρο όχι μόνο της διάθεσης, αλλά και της… βιολογικής ηλικίας σου. Σύμφωνα με τα ευρήματα, όταν πίνεις μέχρι 3–4 φλιτζάνια καφέ τη μέρα, τα κύτταρά σου δείχνουν περίπου 5 χρόνια νεότερα σε σχέση με κάποιον που δεν πίνει καθόλου καφέ – τουλάχιστον αν ζεις με σοβαρή ψυχική διαταραχή, όπως σχιζοφρένεια ή διπολική διαταραχή.
"Δεν πεινάω το πρωί": Τι μπορεί να σημαίνει η πρωινή έλλειψη όρεξης για την υγεία σου;
Το ενδιαφέρον; Από τη στιγμή που ξεπερνάς αυτό το όριο και φτάνεις τα 5+ φλιτζάνια, το πιθανό όφελος εξαφανίζεται – και μπορεί ακόμη και να γυρίσει σε βάρος σου.
Τι έδειξε η νέα έρευνα για τον καφέ και τη βιολογική ηλικία
Η μελέτη, που βασίστηκε σε δεδομένα από τη νορβηγική έρευνα TOP (Thematically Organised Psychosis study), εξέτασε 436 ενήλικες με σοβαρές ψυχικές διαταραχές.
Ποιοι συμμετείχαν;
- 259 άτομα με σχιζοφρένεια
- 177 άτομα με "συναισθηματικές διαταραχές" (διπολική διαταραχή ή μείζονα κατάθλιψη με ψύχωση)
Οι συμμετέχοντες δήλωσαν πόσο καφέ πίνουν καθημερινά και χωρίστηκαν σε 4 ομάδες:
- 0 φλιτζάνια (44 άτομα)
- 1–2 φλιτζάνια
- 3–4 φλιτζάνια (110 άτομα)
- 5 ή περισσότερα φλιτζάνια
Παράλληλα, κατέγραψαν και κάπνισμα και χρόνια καπνίσματος, γιατί η νικοτίνη επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο μεταβολίζεται η καφεΐνη.
Τα βασικά ευρήματα με απλά λόγια
Όσοι δεν έπιναν καθόλου καφέ είχαν πιο κοντά τελομερή (θα τα εξηγήσουμε σε λίγο).
Όσοι έπιναν 3–4 φλιτζάνια τη μέρα είχαν σημαντικά πιο μακριά τελομερή, κάτι που αντιστοιχεί σε βιολογική ηλικία περίπου 5 χρόνια νεότερη σε σχέση με τους μη πότες. ScienceDaily
Στην ομάδα με 5+ φλιτζάνια, αυτή η θετική συσχέτιση δεν υπήρχε.
Η σχέση ανάμεσα σε καφέ και μήκος τελομερών σχημάτιζε μια καμπύλη σε σχήμα J: λίγος – μέτριος καφές φαίνεται ευνοϊκός, η υπερβολή όμως "σπάει" το όφελος.
Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι τα άτομα που έπιναν 4 φλιτζάνια τη μέρα είχαν τελομερή αντίστοιχα με βιολογική ηλικία περίπου πέντε χρόνια μικρότερη, ακόμη κι όταν έλαβαν υπόψη παράγοντες όπως η χρονολογική ηλικία, το φύλο, η καταγωγή, το κάπνισμα, το είδος της διαταραχής και η φαρμακευτική αγωγή.
Τι είναι τα τελομερή
Για να καταλάβεις τι σημαίνει "βιολογικά 5 χρόνια νεότερη", πρέπει να δεις τι είναι τα τελομερή. Τα τελομερή είναι μικρές δομές στις άκρες των χρωμοσωμάτων σου, σαν τα πλαστικά καπάκια στα κορδόνια των παπουτσιών, που εμποδίζουν το "ξέφτισμα". Κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, τα τελομερή κονταίνουν λίγο. Όσο πιο πολύ κονταίνουν, τόσο πιο "γερασμένο" θεωρείται το κύτταρο.
Σε άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές (ψύχωση, σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή), αυτή η διαδικασία φαίνεται να προχωρά πιο γρήγορα, με αποτέλεσμα τα κύτταρα να εμφανίζονται βιολογικά πιο ηλικιωμένα σε σχέση με την πραγματική ηλικία. Γι’ αυτό η ερευνητική ομάδα ήθελε να δει αν ένας τόσο συνηθισμένος διατροφικός παράγοντας, όπως ο καφές, θα μπορούσε να "φρενάρει" λίγο αυτήν τη φθορά.
Πώς ακριβώς μετρήθηκε η επίδραση του καφέ
Οι ερευνητές πήραν δείγματα αίματος και μέτρησαν το μήκος των τελομερών στα λευκά αιμοσφαίρια (λευκοκύτταρα). Παράλληλα κατέγραψαν:
- Ηλικία, φύλο, καταγωγή
- Αν κάπνιζες και για πόσα χρόνια
- Τι διάγνωση έχεις
- Τι φάρμακα παίρνεις
Έτσι, μπόρεσαν να απομονώσουν – όσο γίνεται σε τέτοιου τύπου μελέτες – τη σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση καφέ και στο μήκος των τελομερών. Κάτι ακόμη σημαντικό:
- Περίπου 77% των συμμετεχόντων ήταν καπνιστές, με μέσο όρο 9 χρόνια καπνίσματος.
- Όσοι έπιναν 5+ φλιτζάνια καφέ, είχαν και περισσότερα χρόνια καπνίσματος σε σχέση με τις άλλες ομάδες.
Αυτό δείχνει πόσο "μπερδεύονται" οι συνήθειες μεταξύ τους και γιατί η ερμηνεία των αποτελεσμάτων θέλει πάντα προσοχή.
Γιατί ο καφές μπορεί να βοηθά – και πότε παύει να βοηθά
Ο καφές περιέχει ένα "κοκτέιλ" από αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ουσίες, που μάλλον εξηγούν γιατί σε πολλές έρευνες συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο ορισμένων νοσημάτων, όταν καταναλώνεται με μέτρο. Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα τελομερή είναι "ιδιαίτερα ευαίσθητα" στο οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή – δύο διαδικασίες που σχετίζονται στενά με το πώς γερνούν τα κύτταρα. Με απλά λόγια, η μέτρια κατανάλωση καφέ μπορεί να προσφέρει μια ασπίδα προστασίας, μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή.
Όταν όμως το παρακάνεις, η υπερβολική καφεΐνη και ο μεταβολισμός της μπορούν να δημιουργήσουν περισσότερες δραστικές μορφές οξυγόνου (reactive oxygen species), οι οποίες βλάπτουν τα κύτταρα και συμβάλλουν στο κονταίνoμα των τελομερών.
Οι ίδιοι προειδοποιούν ότι η υπέρβαση της καθημερινής συνιστώμενης δόσης καφέ "μπορεί να προκαλέσει κυτταρική βλάβη και βράχυνση των τελομερών" μέσω αυτών των μηχανισμών, υπενθυμίζοντας ότι οι διεθνείς υγειονομικές αρχές συστήνουν να μένεις στα ≤400 mg καφεΐνης τη μέρα, δηλαδή περίπου μέχρι 4 φλιτζάνια καφέ.
Ξεκίνησε με αυτό το ρόφημα τη μέρα σου και "κέρδισε" χρόνια ζωής