Τα Χριστούγεννα έχουν έναν τρόπο να μετατρέπουν το "μια μπουκιά ακόμα" σε κανονικό πρόγραμμα: λίγο από το κυρίως, λίγο τυρί, λίγο ποτό "για το καλό", λίγο γλυκό "να μη χαλάσω το κλίμα" και κάπου ανάμεσα… τσιμπολόγημα. Δεν βοηθά ότι η μέση κατανάλωση ανήμερα Χριστούγεννα έχει υπολογιστεί γύρω στις 6.000 θερμίδες, δηλαδή πάνω από το διπλάσιο της συνιστώμενης πρόσληψης για άντρες και περίπου τριπλάσιο για γυναίκες.
Και μετά έρχεται ο αριθμός που σου φτιάχνει (ή σου χαλάει) τη διάθεση: η ζυγαριά. Πριν βιαστείς να το βαφτίσεις "λίπος", έχει σημασία να ξέρεις κάτι βασικό: η πρώτη άνοδος συχνά είναι μίξη από υγρά, αποθήκευση υδατανθράκων και… απλώς περισσότερο περιεχόμενο στο πεπτικό.
7 τρόποι να χάσεις τα κιλά των γιορτών χωρίς δίαιτα και στερήσεις
Τι βλέπεις στη ζυγαριά vs τι συμβαίνει πραγματικά στο σώμα
Οι ειδικοί εξηγούν ότι η γρήγορη άνοδος μετά από λίγες μέρες υπερφαγίας συχνά οφείλεται σε τρία πράγματα:
1) Κατακράτηση υγρών: Περισσότερο αλάτι, πιο βαριά φαγητά, λιγότερη κίνηση, περισσότερα βράδια που ξενυχτάς. Όλα αυτά μπορούν να κάνουν το σώμα σου να συγκρατεί περισσότερο νερό.
2) "Γέμισαν" οι αποθήκες υδατανθράκων: Όταν τρως περισσότερους υδατάνθρακες, το σώμα αποθηκεύει περισσότερη ενέργεια. Αυτό συνοδεύεται συχνά και από επιπλέον υγρά.
3) Απλά έχεις περισσότερο φαγητό στο πεπτικό: Περισσότερα γεύματα, περισσότερος όγκος, άρα και προσωρινά μεγαλύτερο βάρος.
Γι’ αυτό, όταν επιστρέφεις στη ρουτίνα σου, ένα μέρος της αύξησης συνήθως πέφτει μόνο του.
Ο μύθος με τις 3.500 θερμίδες (και γιατί δεν ισχύει για όλους)
Ο Dr Duane Mellor, διατροφολόγος με έδρα το Leicestershire, το λέει καθαρά: η παλιά ιδέα ότι "+3.500 θερμίδες = +0,5 κιλό" είναι υπερβολικά απλοϊκή. Όπως αναφέρει, δεν αντιδρούν όλοι το ίδιο. Δύο άνθρωποι μπορεί να φάνε τα ίδια έξτρα και να δουν διαφορετικό αποτέλεσμα, γιατί παίζουν ρόλο:
- φύλο
- σωματικό μέγεθος και σύσταση σώματος (π.χ. μυϊκή μάζα)
- ηλικία
- επίπεδο φυσικής δραστηριότητας
- γονίδια
- καταστάσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός
Πόσα κιλά παίρνουμε τελικά κατά μέσο όρο; Τι δείχνουν οι μελέτες
Δεν υπάρχουν πολλές υψηλής ποιότητας μελέτες αποκλειστικά για τα Χριστούγεννα, αλλά οι διαθέσιμες δίνουν μια εικόνα που είναι συνήθως πιο ήπια απ’ ό,τι φοβάσαι:
- Σε αμερικανική μελέτη του 2009 που παρακολούθησε 195 ενήλικες στη χειμερινή περίοδο γιορτών (6–8 εβδομάδες), καταγράφηκε μέση αύξηση 0,37 kg.
- Σε αντίστοιχη παρακολούθηση στη Σουηδία, σε μη παχύσαρκους ενήλικες σε διάστημα 2–3 εβδομάδων, η μέση αύξηση ήταν περίπου 0,4 kg.
- Σε συμμετέχοντες με παχυσαρκία, η εικόνα ήταν πολύ πιο μεταβλητή: από αύξηση πάνω από 6,1 kg μέχρι και σημαντική απώλεια στο ίδιο διάστημα.
Πιο πρόσφατα, βρετανική έρευνα στο PLOS One (2020) που παρακολούθησε πάνω από 3.500 άτομα από τέλη Νοεμβρίου έως τέλος Ιανουαρίου κατέγραψε μέση αύξηση 1,35% - περίπου 1,2 kg. Σημαντική λεπτομέρεια: το βάρος άρχισε να πέφτει μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου, κάτι που δείχνει ότι ένα κομμάτι της αύξησης ήταν προσωρινό.
Οι σύντομες υπερβολές δεν είναι αθώες, αλλά δεν χρειάζεται και πανικός
Δεδομένα από έρευνες που εξετάζουν την επίδραση μιας πιο πλούσιας διατροφής για μερικές εβδομάδες δείχνουν ότι ακόμη και μια μικρή αύξηση βάρους μπορεί να σχετίζεται με μετρήσιμες αλλαγές: να επηρεάσει την καρδιά, να πειράξει το ανοσοποιητικό και να αλλάξει την ισορροπία βακτηρίων στο έντερο. Αυτό δεν σημαίνει καταστροφή, αλλά δείχνει πόσο γρήγορα ανταποκρίνεται το σώμα σε αλλαγές ρυθμού. Και γι’ αυτό και οι επόμενες μέρες μετρούν πιο πολύ από το "ανήμερα".
Μια απλή παρέμβαση που έκανε διαφορά (χωρίς στερήσεις-τιμωρία)
Σε μελέτη στο British Medical Journal, πανεπιστήμια Birmingham και Loughborough παρακολούθησαν 272 εθελοντές σε δύο χριστουγεννιάτικες περιόδους. Όσοι δεν πήραν καθοδήγηση είχαν μέση αύξηση 370g από Νοέμβριο έως Ιανουάριο. Όσοι πήραν βασικές οδηγίες, ενθαρρύνθηκαν να ζυγίζονται δύο φορές την εβδομάδα και είδαν ενδεικτικά πόση άσκηση αντιστοιχεί σε γιορτινές λιχουδιές, κατέγραψαν μέση μεταβολή προς τα κάτω περίπου 130g.
Η καθηγήτρια Amanda Daley το συνοψίζει: "Η έρευνά μας δείχνει ότι μια σύντομη παρέμβαση μέσα στην περίοδο των Χριστουγέννων μπορεί να βοηθήσει ώστε να προληφθούν οι μικρές αυξήσεις βάρους που συσσωρεύονται με τον χρόνο και τροφοδοτούν την παχυσαρκία".
Πόσα κιλά μπορείς να χάσεις σε ένα μήνα σύμφωνα με τους ειδικούς