Στην καθημερινότητα σου, η κούραση μοιάζει πολλές φορές με μια σκιά που σε ακολουθεί παντού, άλλοτε ελαφριά, άλλοτε βαριά, ανάλογα με το τι περνάς. Μπορεί να οφείλεται σε στρεσαρισμένες μέρες, σε ασταμάτητες υποχρεώσεις, σε αλλαγές στη ρουτίνα σου ή σε νύχτες που δεν έκλεισες μάτι. Όμως υπάρχει και μια πιο απαιτητική εκδοχή αυτής της κούρασης: η εξάντληση. Εκείνη που δεν ξεκουράζεται εύκολα, που σού τραβάει την προσοχή σαν να σου λέει "κάτι χρειάζεται προσοχή εδώ". Για να την αναγνωρίσεις και να ξέρεις τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα και στο μυαλό σου, χρειάζεται να δεις τα σημάδια της, τα οποία έχει εντοπίσει η γιατρός Sabrina Felson και τα αναλύει στο Web MD.
Τι ακριβώς είναι η εξάντληση
Η εξάντληση, ή αλλιώς έντονη κόπωση, γίνεται πρόβλημα όταν εμφανίζεται μέρα με τη μέρα και αρχίζει να επηρεάζει την υγεία, την ασφάλεια και τη λειτουργικότητά σου. Δεν θεωρείται ψυχική διαταραχή, όμως μπορεί να προκληθεί από άγχος, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, νευρολογικά ή προβλήματα ύπνου, αναιμία, διαταραχές ηλεκτρολυτών, διαβήτη, παχυσαρκία, λοιμώξεις ή ακόμη και καρκίνο.
Συχνά, όμως, οι αιτίες είναι πιο καθημερινές, όπως αλκοόλ ή ουσίες, υπερβολική σωματική δραστηριότητα χωρίς ανάπαυση, jet lag, έλλειψη άσκησης, λίγος ύπνος, φάρμακα όπως αντιισταμινικά ή σιρόπια για τον βήχα, αλλά και κακές διατροφικές συνήθειες.
Η εξάντληση γίνεται ανησυχητική όταν συνοδεύεται από έλλειψη ενέργειας -σωματικής ή νοητικής, δυσκολία να μείνεις ξύπνια, αδυναμία ολοκλήρωσης δραστηριοτήτων, εύκολο "άδειασμα", δυσκολία συγκέντρωσης ή συναισθηματικής σταθερότητας. Αν αρχίσει να επηρεάζει την καθημερινότητά σου, είναι ώρα να μιλήσεις με γιατρό για να εντοπιστούν οι βαθύτερες αιτίες.
Σημάδια ότι βιώνεις εξάντληση
Η εξάντληση μπορεί να διαπεράσει κάθε κομμάτι της ημέρας σου, κάνοντάς σε να νιώθεις ότι δεν έχεις πια καύσιμο για βασικές υποχρεώσεις. Τα καλά νέα είναι ότι αντιμετωπίζεται, αρκεί πρώτα να την αναγνωρίσεις.
Ορισμένα σημάδια είναι:
1. Συμπτώματα κατάθλιψης ή άγχους
Η κατάθλιψη μπορεί να διαταράξει τον ύπνο σου: είτε δεν μπορείς να κοιμηθείς, είτε κοιμάσαι υπερβολικά. Η έλλειψη ενέργειας που τη συνοδεύει σε δυσκολεύει να ολοκληρώσεις τις πιο απλές δραστηριότητες.
Το άγχος, από την άλλη, εξαντλεί όταν σε κρατά σε συνεχή υπερδιέγερση, με ανησυχία, ευερεθιστότητα και έντονη κόπωση.
2. Δυσκολία να θέτεις στόχους
Όταν είσαι εξαντλημένη, χάνεις τη διάθεση να βάλεις στόχους ή τους αφήνεις στη μέση χωρίς να ξέρεις πότε θα επιστρέψεις σε αυτούς.
3. Έλλειψη συγκέντρωσης
Η προσοχή σου φεύγει εύκολα. Ξεκινάς κάτι σημαντικό και, μέσα σε λίγα λεπτά, νιώθεις ότι δεν μπορείς να συνεχίσεις.
4. Απομάκρυνση από σχέσεις
Η εξάντληση μπορεί να σε κάνει να μην έχεις τη συναισθηματική ενέργεια να φροντίσεις τις σχέσεις σου - ίσως αφήνεις τα παιδιά περισσότερο σε δραστηριότητες για να "κερδίσεις χρόνο", ή δεν βρίσκεις τη δύναμη να ανταποκριθείς στις ανάγκες του συντρόφου σου.
Πώς αντιμετωπίζεται η εξάντληση
Αν η εξάντληση σε αφήνει χωρίς δύναμη και νιώθεις πως δεν μπορείς να ολοκληρώσεις τίποτα, επικοινώνησε με γιατρό. Με εξετάσεις θα εντοπιστούν τυχόν υποκείμενες αιτίες.
Μόλις βρεθεί η αιτία, μπορείς να ανακουφίσεις τα συμπτώματα μέσα από:
1. Βελτίωση συνηθειών ύπνου
Δώσε στον εαυτό σου σταθερό πρόγραμμα ύπνου. Βοήθησέ τον να ξεκουραστεί: σκοτεινό δωμάτιο, άνετο κρεβάτι, λιγότεροι περισπασμοί. Μπορείς πριν κοιμηθείς να γράφεις σε ένα σημειωματάριο για να αδειάζει το μυαλό σου.
Bed rotting: Η viral τεχνική της αυτοφροντίδας μένοντας απλώς στο κρεβάτι
2. Διατροφικές αλλαγές
Μείωσε την καφεΐνη για να δεις πώς επηρεάζει το σώμα σου. Βρίσκεται σε καφέ, τσάι, αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά και κάποια παυσίπονα. Η διακοπή της μπορεί αρχικά να φέρει πονοκεφάλους ή εκνευρισμό, αλλά συχνά το αποτέλεσμα αξίζει.
3. Σωματική δραστηριότητα
Η σταθερή άσκηση βελτιώνει τη διάθεσή σου και αυξάνει την ενέργεια. Ακόμη και 15 λεπτά κίνησης την ημέρα μπορούν να κάνουν διαφορά. Αν έχεις επιπλέον βάρος, η πιο υγιεινή διατροφή και η άσκηση μπορούν επίσης να μειώσουν τα συμπτώματα.
4. Ψυχοθεραπεία
Η συζήτηση με ειδικό μπορεί να σε βοηθήσει να εντοπίσεις στρεσογόνους παράγοντες, να επεξεργαστείς δύσκολα συναισθήματα και να βρεις νέους τρόπους διαχείρισης.
Διάβασε επίσης:
Απόλυτη εξάντληση: Τι συνέβη όταν σταμάτησα να είμαι "η αποτελεσματική" για όλους