Μεταξύ 1960 και 1970, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής John Bowlby ανέπτυξε τη Θεωρία της Προσκόλλησης (Attachment theory) η οποία εξηγεί τη δυναμική των ανθρώπινων σχέσεων καθώς και τις όποιες ανασφάλειες μπορεί να υπάρχουν σε αυτές. Η θεωρία αυτή πρεσβεύει ότι η σχέση που είχαμε ως βρέφη με τους γονείς μας ή τους ανθρώπους που μας φρόντιζαν παίζει καθοριστικό ρόλο στο πώς θα σχετιζόμαστε σε όλες τις σχέσεις μας στο μέλλον και, κατά συνέπεια, τι βαθμό οικειότητας θα θέλουμε να καλλιεργήσουμε μέσα σε αυτές. Μάλιστα, προς το τέλος της δεκαετίας του '80, η θεωρία της προσκόλλησης επεκτάθηκε και στις ενήλικες σχέσεις, διατυπώνοντας ότι υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι προσκόλλησης με τους οποίους σχετιζόμαστε με τους άλλους ως ενήλικοι: «αγχώδεις/αμφιθυμικοί», «αποφευκτικοί/απορριπτικοί» και «ασφαλείς». Η ταξινόμηση έχει κάπως έτσι: το 20% των ανθρώπων ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, σχεδόν το 25% ανήκουν στη δεύτερη και οι υπόλοιποι θεωρούνται «ασφαλείς», σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Personality and Social Psychology. Ο προσδιορισμός του δικού σου (και του δικού του) στυλ θα σου δώσει τις πληροφορίες που χρειάζεσαι για να μεταβείτε στην ομάδα των «ασφαλών» ατόμων – αν βρίσκεστε ήδη εκεί, αυτό θα σας βοηθήσει να κάνετε ακόμη πιο δυνατή τη σχέση σας.
«Αγχώδης»
Mότο του «Θέλω να έχω απόλυτη συναισθηματική οικειότητα με τους άλλους, αλλά βρίσκω ότι είναι απρόθυμοι να έρθουν τόσο κοντά όσο θα ήθελα. Δε νιώθω άνετα όταν δεν έχω στενές σχέσεις και μερικές φορές ανησυχώ ότι οι άλλοι δε με εκτιμούν όσο τους εκτιμώ εγώ».
Προφίλ Οι άνθρωποι που παρουσιάζουν ένα στυλ αγχώδους προσκόλλησης λαχταρούν την οικειότητα και την επαφή. Τους αρέσει να είναι ζευγάρι, αλλά θεωρούν τις σχέσεις εύθραυστες και είναι ευαίσθητοι ακόμη και στις παραμικρές μεταβολές στη διάθεση του συντρόφου τους. Κάποια μικρά πράγματα που μπορεί να κάνει ο σύντροφός τους, όπως, για παράδειγμα, να μην τηλεφωνήσει την ώρα που είπε, τους κάνει να νιώθουν ανασφαλείς και ευάλωτοι. Όμως, επειδή οι «αγχώδεις» άνθρωποι δυσκολεύονται γενικά να πουν στον άλλο τι θέλουν, είναι πιο πιθανό να μελαγχολούν, να απομονώνονται ή ακόμη και να ξεσπούν λεκτικά. Αγνοούν τα τηλεφωνήματα που τόσο απεγνωσμένα περιμένουν ή φλερτάρουν με άλλους για να κάνουν το ταίρι τους να ζηλέψει. Αυτή η μέθοδος αντίδρασης δεν οδηγεί σε μια επικοινωνιακή, σταθερή σχέση, την οποία χρειάζεται ένα «αγχώδες» άτομο για να νιώσει ασφαλές.
Πώς να τον αντιμετωπίσεις Μίλα! Όταν ο σύντροφός σου λέει ή κάνει κάτι που σου προκαλεί ανασφάλεια, όπως το να προτιμήσει να βγει με τους φίλους του αντί να μείνει μαζί σου απόψε για να δείτε μια ταινία αγκαλιά στον καναπέ, πάρε μια βαθιά ανάσα και απότρεψε τον εαυτό σου από το να ξεκινήσει καβγά ή να σιωπήσει εντελώς. Έπειτα εξήγησέ του πώς νιώθεις αντί να περιμένεις να διαβάσει το μυαλό σου. Εάν εκφράσεις τις ανάγκες σου με ξεκάθαρο, ήρεμο τρόπο, το πιθανότερο είναι να αντιδράσει και να φροντίσει να είναι περισσότερο διαθέσιμος για σένα. Φυσικά, αυτό μπορεί να είναι δύσκολο αν έχεις σχέση με κάποιον που τείνει στην αποφυγή (μελέτες δείχνουν ότι οι «αγχώδεις» και οι «αποφευκτικοί» άνθρωποι συχνά ελκύονται μεταξύ τους, επειδή επιβεβαιώνει ο ένας τους φόβους του άλλου). Όμως, η σιγουριά και η αίσθηση ενδυνάμωσης που προέρχεται από την επιβεβαίωση του εαυτού σου θα σε κάνει να νιώσεις πιο ασφαλής και πιο εξοπλισμένη συναισθηματικά να διαχειριστείς τον «αποφευκτικό» σύντροφό σου.
«Απορριπτικός»/«Αποφευκτικός»
Mότο του «Νιώθω άνετα χωρίς στενές συναισθηματικές σχέσεις. Είναι σημαντικό για μένα να αισθάνομαι ανεξάρτητος και αυτάρκης και προτιμώ να μη βασίζομαι στους άλλους ή να αφήνω τους άλλους να βασίζονται σε μένα».
Προφίλ Οι «αποφευκτικοί» άνθρωποι συνήθως είναι «ή κρύο ή ζέστη». Μπορεί να σου λείπει ο σύντροφός σου όσο είναι μακριά, αλλά μετά να νιώθεις την ανάγκη να μείνεις μόνη σου όταν περνάτε χρόνο μαζί. Αυτό συμβαίνει επειδή οι «αποφευκτικοί» εξισώσουν την οικειότητα με τη στέρηση της πολύτιμης ανεξαρτησίας τους. Όταν οι άνθρωποι που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία νιώθουν ότι κάποιος έρχεται πολύ κοντά τους, αισθάνονται άβολα ή ασφυκτιούν. Αν και φαντάζουν ορκισμένοι εργένηδες, στην πραγματικότητα λαχταρούν την οικειότητα. Όμως, για να προστατευτούν από τον ενδεχόμενο πόνο, καταπιέζουν αυτά τα συναισθήματα και δημιουργούν απόσταση ανάμεσα στον εαυτό τους και το σύντροφό τους. Για παράδειγμα, οι «αποφευκτικοί» μπορεί να νιώθουν ενοχλημένοι ή ακόμη και θυμωμένοι αν ο σύντροφός τους φαίνεται απελπισμένος και προτιμούν να τον κρατούν σε κάποια απόσταση. Ή μπορεί να έχουν εμμονή με τα μικρά ελαττώματα, όπως το πώς μασάει ή ντύνεται ο σύντροφός τους, και να επιτρέπουν σε αυτά τα μικρά ψεγάδια να κατασιγάζουν τα ερωτικά τους αισθήματα. Αυτές οι τάσεις καθιστούν σχεδόν αδύνατη την επίτευξη και απόλαυση της πραγματικής οικειότητας.
Πώς να το αντιμετωπίσεις Όποτε ο σύντροφός σου σε ενοχλεί ή σε κάνει να νιώθεις κλειστοφοβία, αναρωτήσου αν πρόκειται περισσότερο για την ανάγκη σου για χώρο παρά για το αν κάνει κάτι λάθος. Εάν συμβαίνει κάτι τέτοιο, αντιστάσου στην τάση να γίνεσαι ευέξαπτη και θυμήσου ότι νοιάζεσαι γι’ αυτό το άτομο. Εάν νιώθεις την ανάγκη να αποσκιρτήσεις, βρες ένα τρόπο για να αφιερώσεις χρόνο στον εαυτό σου χωρίς να πάψεις να λαμβάνεις υπόψη του τα συναισθήματα του άλλου (μπορείς, ας πούμε, να περάσεις το βράδυ μαζί του και να συναντηθείς με τις φίλες σου για φαγητό την άλλη μέρα). Κι όσο παρακινδυνευμένο και αν ακούγεται, πρέπει να εξηγήσεις τα θέματά σου: είναι σημαντικό να υπογραμμίσεις ότι η περιστασιακή ανάγκη σου να έχεις το χώρο σου δε σημαίνει ότι αμφισβητείς τα συναισθήματά σου απέναντί του – είναι μια προσωπική ανάγκη που έχεις σε κάθε σχέση. Αυτή η γνώση θα τον βοηθήσει να νιώσει πιο άνετα με την κατάσταση, ειδικά αν είναι «αγχωτικός» τύπος που έχει ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση.
«Ασφαλής»
Mότο του «Είναι εύκολο να έχω στενές συναισθηματικές σχέσεις. Νιώθω άνετα να βασίζομαι στους άλλους και να βασίζονται σ' εμένα. Δεν ανησυχώ ότι θα μείνω μόνος/η ή ότι οι άλλοι δε με αποδέχονται».
Προφίλ Αξιόπιστοι και τρυφεροί; Ναι. Άνετοι με την οικειότητα; Εννοείται. Οι άνθρωποι που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία είναι συνεπείς, θέλουν να κάνουν σχέσεις και είναι επαγγελματίες στο να μεταδίδουν αυτό που θέλουν, καθώς και να ικανοποιούν τις ανάγκες του συντρόφου τους. Όταν προκύπτουν διαφωνίες, οι ασφαλείς άνθρωποι έχουν την τάση να παραμένουν ψύχραιμοι και να είναι έτοιμοι να τις λύσουν με τη συζήτηση.
Πώς να τον αντιμετωπίσεις Όσον αφορά την αγάπη, είσαι τέλεια: καταλαβαίνεις ότι είναι σημαντικό να είσαι ευθύς για το τι θέλεις, ενώ ταυτόχρονα λαμβάνεις υπόψη τα αισθήματα του συντρόφου σου. Είσαι με κάποιον αγχώδη τύπο; Δείξε δεκτικότητα στην επιθυμία του για ασφάλεια και κατεύνασε τους φόβους του όταν φαίνεται να σε αμφισβητεί ή να σε καταπιέζει. Εάν ο σύντροφός σου είναι ο τύπος που κλείνεται στο καβούκι του και σε κρατάει σε απόσταση, εξήγησέ του ότι μπορείς να του δώσεις το χώρο που ίσως να μη συνειδητοποιεί ότι χρειάζεται. Μόλις τον καταφέρεις να μιλήσει ανοιχτά, θα αρχίσετε να οδηγείστε προς την ιδανική σχέση.
Μάθε γρήγορα σε ποια κατηγορία ανήκει ο σύντροφός σου:
Αν είναι «αγχώδης» ...
... περιμένει να διαβάσεις το μυαλό του και να αντιληφθείς τα σημάδια ότι είναι αναστατωμένος, αντί να σου πει τι συμβαίνει.
... έχει εμμονή με τη σχέση σας Σου τηλεφωνεί αρκετές φορές μες στην ημέρα. Αν έχεις βγει με φίλους, σου στέλνει μήνυμα για να «δει τι κάνεις».
Αν είναι «αποφευκτικός»...
... στέλνει ανάμεικτα μηνύματα Ακόμη κι όταν έχεις σοβαρή σχέση, μπορεί να υπάρχουν κάποια ερωτηματικά. Για παράδειγμα, μπορεί να συζητάει να μείνετε μαζί, αλλά να το αποφεύγει όταν προτείνεις να δείτε μερικά σπίτι μαζί το Σαββατοκύριακο.
... κρατάει τις αποστάσεις του Προτιμά να κάνει πράγματα μόνος του. Όταν πηγαίνει διακοπές, πάει μόνος του ή με τους φίλους του αντί μ’ εσένα και έχει την τάση να περπατάει ένα βήμα πιο μπροστά από σένα.
... δεν επικοινωνεί Σε κάνει να νιώθεις άβολα αν ρωτήσεις πού πάει η σχέση σας, ενώ ορισμένα ζητήματα δεν επιτρέπονται προς συζήτηση. Αν του πεις ότι έχεις εκνευριστεί με κάτι που έκανε, θα ζητήσει συγγνώμη – κι αυτό είναι όλο.
Αν είναι «ασφαλής»...
... κρίνεται αξιόπιστος και συνεπής Δεν παίζει παιχνίδια. Παίρνει τηλέφωνο όταν έχει πει ότι θα το κάνει και κάνει πάντα αυτό που λέει.
... επικοινωνεί Σε κάνει να νιώθεις τόσο άνετα που μπορείς να μιλήσεις μαζί του για τις δυσκολίες της σχέσης σας και είναι πρόθυμος να κάνει μια σοβαρή συζήτηση για το πού οδεύει η σχέση σας.
... δημιουργεί μια γνήσια οικειότητα Σου δίνει την αίσθηση ότι θα είναι πάντα εκεί για σένα και σου λέει πόσα πολλά σημαίνεις γι’ αυτόν.
Οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια!
Το 1/10 των ανθρώπων είναι «αγχώδεις». Επιθυμία τους είναι να έχουν πολύ στενές σχέσεις, αλλά αισθάνονται ότι κανείς δεν είναι ποτέ τόσο κοντά τους όσο θα ήθελαν να είναι.
Το 1/5 των ανθρώπων σχετίζονται με τους άλλους αποφευκτικά/απορριπτικά. Οι άνθρωποι αυτοί τείνουν να χρειάζονται να είναι αυτάρκεις και αποφεύγουν να βασίζονται σε άλλους ή να αφήνουν να βασίζονται πάνω τους.
Συνεργάστηκε η Μαρία Μεραμβελιωτάκη - Simon, MSc, συμβουλευτική ψυχολόγος - NLP practitioner
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
