Sakramir
Κάθε μορφή καρκίνου έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και ακολουθεί τη δική της διαδρομή μέσα στον οργανισμό. Ο καρκίνος στο πάγκρεας είναι ένας από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους, γεγονός που οφείλεται στην συνήθως καθυστερημένη διάγνωσή του. Η σωστή πληροφόρηση για το ταξίδι του ασθενούς με καρκίνο, από την παθογένεια μέχρι τη διάγνωση και τις θεραπευτικές επιλογές είναι ένα εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας προκειμένου να αλλάξουμε τα δυσμενή δεδομένα.
Ο Γιώργος Νικηταΐδης είναι ψυχολόγος και υπεύθυνος της Ψυχολογικής Υπηρεσίας του Συλλόγου Κ.Ε.ΦΙ. (Σύλλογος Καρκινοπαθών - Εθελοντών - Φίλων - Ιατρών "Κ.Ε.Φ.Ι." Αθηνών) και έκανε το δικό του ταξίδι μέσα στην επιστημονική βιβλιογραφία προκειμένου να μας μεταφέρει με απλά αλλά έγκυρα λόγια στοιχεία και γνώσεις για τον καρκίνο του παγκρέατος.
Ο καρκίνος του παγκρέατος
Ο καρκίνος του παγκρέατος ξεκινά στους ιστούς του παγκρέατος, ένα όργανο στην κοιλιακή χώρα που βρίσκεται πίσω από το κάτω μέρος του στομάχου, του παχέως εντέρου, πάνω σε μεγάλα αγγεία του σώματος, κοντά στο 12δακτυλο,το συκώτι και την σπλήνα. Το πάγκρεας απελευθερώνει ένζυμα που βοηθούν την πέψη και παράγει ορμόνες που βοηθούν στη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα σας.
Διάφοροι τύποι όγκων μπορεί να εμφανιστούν στο πάγκρεας, συμπεριλαμβανομένων καρκινικών και μη καρκινικών όγκων. Ο πιο κοινός τύπος καρκίνου που σχηματίζεται με το πάγκρεας ξεκινά από τα κύτταρα που επενδύουν τους πόρους που μεταφέρουν πεπτικά ένζυμα έξω από το πάγκρεας (αδενοκαρκίνωμα του παγκρεατικού πόρου).
Οι εκτιμήσεις της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας για τον καρκίνο του παγκρέατος στις Ηνωμένες Πολιτείες για 2022 είναι:
- Περίπου 62.210 άτομα (32.970 άνδρες και 29.240 γυναίκες) θα διαγνωστούν με καρκίνος στο πάγκρεας.
- Ο καρκίνος του παγκρέατος ευθύνεται για περίπου το 3% όλων των καρκίνων στις ΗΠΑ και περίπου το 7% όλων θανάτους από καρκίνο.
Τύποι καρκίνου του παγκρέατος
Οι εξωκρινείς καρκίνοι είναι μακράν ο πιο κοινός τύπος καρκίνου του παγκρέατος, (90% του συνόλου των περιστατικών καρκίνου του παγκρέατος). Περίπου το 95% των καρκίνων του εξωκρινούς παγκρέατος είναι αδενοκαρκινώματα. Άλλοι, λιγότερο συχνοί εξωκρινείς καρκίνοι περιλαμβάνουν αδενοπλαστικά καρκινώματα, ακανθοκυτταρικά καρκινώματα, σφραγιδοειδή δακτυλιοειδή καρκινώματα, αδιαφοροποίητα καρκινώματα και αδιαφοροποίητα καρκινώματα με γιγάντια κύτταρα.
Ενδοκρινείς Καρκίνοι - Οι όγκοι αυτοί σχετίζονται με το υπόλοιπο 5 έως 10% των νεοπλασμάτων του οργάνου και προέρχονται από τα κύτταρα των νησιδίων του παγκρέατος (κύτταρα που παράγουν ορμόνες). Όταν εμφανισθεί αυτός ο τύπος καρκίνου, τα προσβεβλημένα κύτταρα παράγουν πολύ μεγάλη ποσότητα της ορμόνης ινσουλίνη.
Όγκοι φύματος – Αναπτύσσονται στο φύμα του Vater – το σημείο μέσω του οποίου εκκενώνεται η χολή στο λεπτό έντερο.
Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στο πάγκρεας
- Κάπνισμα
- Παχυσαρκία (διατροφή που βασίζεται σε λιπαρά και κόκκινο κρέας)
- Χρόνια Παγκρεατίτιδα
- Διαβήτης
- Σωματική Αδράνεια
- Μακροχρόνια κατανάλωση αλκοόλ
- Το φύλλο (Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι πιο συχνός στους άνδρες παρά στις γυναίκες.)
- Ηλικία (άνω των 60)
- Οικογενειακό ιστορικό
Συμπτώματα
Ο καρκίνος του παγκρέατος σπάνια ανιχνεύεται στα αρχικά του στάδια όταν είναι πιο ιάσιμος. Αυτό συμβαίνει επειδή συχνά δεν προκαλεί συμπτώματα παρά μόνο αφού εξαπλωθεί σε άλλα όργανα ή τα συμπτώματα είναι ήπιας μορφής και μπορούν να εξηγηθούν και με διαφορετική αιτιολόγηση.
- Κοιλιακός πόνος που ακτινοβολεί στην πλάτη
- Απώλεια όρεξης ή ακούσια απώλεια βάρους
- Κιτρίνισμα του δέρματός σας και του λευκού των ματιών σας (ίκτερος)
- Ανοιχτό χρώμα κοπράνων
- Σκούρα ούρα
- Ναυτία και έμετος
- Διεύρυνση της χοληδόχου κύστης ή του ήπατος
- Φαγούρα στο δέρμα
- Νέα διάγνωση διαβήτη ή υπάρχον διαβήτη που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ελεγχθεί
- Φλεβικές Θρομβώσεις
- Κούραση
- Κατάθλιψη
Στάδια του καρκίνου στο πάγκρεας
Το σύστημα σταδιοποίησης που χρησιμοποιείται συχνότερα για τον καρκίνο του παγκρέατος βασίζεται σε 3 βασικές πληροφορίες:
Η έκταση του όγκου: Πόσο μεγάλος είναι ο όγκος και εάν έχει αναπτυχθεί σε κοντινά αιμοφόρα αγγεία.
Η εξάπλωση σε κοντινούς λεμφαδένες: Έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος σε κοντινούς λεμφαδένες; Αν ναι, σε πόσους από τους λεμφαδένες;
Η εξάπλωση (μετάσταση) σε μακρινά σημεία : Έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος σε μακρινά σημεία και λεμφαδένες ή μακρινά όργανα όπως το ήπαρ, το περιτόναιο, πνεύμονες ή οστά;
Στάδιο 1: Ο καρκίνος είναι περιορισμένος στο πάγκρεας και δεν έχει εξαπλωθεί (Πρώιμο στάδιο).
Στάδιο 2: Ο καρκίνος είναι περιορισμένος στο πάγκρεας αλλά έχει μεγεθυνθεί, ή έχει εξαπλωθεί στους κοντινούς λεμφαδένες και σε ιστούς γύρω από το πάγκρεας.
Στάδιο 3: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε μεγάλα αιμοφόρα αγγεία γύρω από το πάγκρεας και δεν είναι πλέον χειρουργήσιμος. Μπορεί να έχει εξαπλωθεί σε ζωτικά όργανα πλησίον του παγκρέατος όπως το στομάχι ή το παχύ έντερο.
Στάδιο 4: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί και σε ζωτικά όργανα μακριά από το πάγκρεας, όπως συκώτι ή πνεύμονες, δεν είναι χειρουργήσιμος και χαρακτηρίζεται ως μεταστατικός (Προχωρημένο στάδιο).
Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εξέταση και στα αποτελέσματα των απεικονιστικών εξετάσεων.
- Κλινική εξέταση στον παθολόγο. Ιατρικό ιστορικό και φυσική εξέταση.
- Εξετάσεις αίματος
- Απεικονιστηκές εξετάσεις όπως CT scan, MRI, Υπέρηχος, Χολαγγειοπαγκρεατογραφία, Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET scan), Αξονική τομογραφία και Βιοψία.
Θεραπεία
Για την επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας είναι σημαντικό να υπάρξει ακριβής αναγνώριση της τοποθεσίας και του σταδίου του καρκίνου. Γνωρίζοντας την ακριβή τοποθεσία και στάδιο του όγκου, η ιατρική ομάδα του ασθενούς είναι σε θέση να επιλέξει την καταλληλότερη θεραπεία. Αρκετά συχνά κάποιο θεραπευτικό σχήμα εμπεριέχει συνδυασμό θεραπειών για καλύτερα αποτελέσματα.
Οι πιθανές θεραπείες είναι :
Χειρουργική παρέμβαση
Είτε ολική αφαίρεση μαζί με αφαίρεση των κοντινών λεμφαδένων, είτε τμηματική με ενδεχόμενη συναφαίρεση τμημάτων των γειτονικών ζωτικών οργάνων. Η χειρουργική παρέμβαση θεωρείται η καλύτερη ευκαιρία θεραπείας της συγκεκριμένης νόσου, ιδιαίτερα σε ασθενείς που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο.
Χημειοθεραπεία
Αυτού του είδους η θεραπεία χρησιμοποιείται :
α) προ-εγχειρητικά με σκοπό την συρρίκνωση του όγκου ώστε να γίνει εγχειρήσιμος, β) μετεγχειρητικά και προληπτικά με σκοπό να εξοντώσει καρκινικά κύτταρα τα οποία παρέμειναν μετά την επέμβαση και δεν ανιχνεύονται
γ) σε προχωρημένο στάδιο με σκοπό των έλεγχο των συμπτωμάτων και της εξέλιξης του όγκου.
Ακτινοθεραπεία
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται :
α) μετεγχειρητικά ως πρόληψη για πιθανές μεταστάσεις,
β) Η ακτινοθεραπεία σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέρος της κύριας θεραπεία σε άτομα των οποίων ο καρκίνος έχει αυξηθεί πέρα από το πάγκρεας και δεν μπορεί να γίνει αφαίρεση με χειρουργική επέμβαση (τοπικά προχωρημένοι/μη εξαιρέσιμοι καρκίνοι),
γ) Για οριακούς εξαιρέσιμους όγκους, μπορεί να χορηγηθεί ακτινοβολία μαζί με χημειοθεραπεία πριν από τη χειρουργική επέμβαση με σκοπό την συρρίκνωση του όγκου και να την διευκόλυνση της αφαίρεσης του,
δ) Η ακτινοβολία χρησιμοποιείται μερικές φορές για να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων (όπως ο πόνος) στους ανθρώπους με προχωρημένους καρκίνους ή σε άτομα που δεν είναι αρκετά υγιή για άλλες θεραπείες.
Πρόληψη
Μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες κινδύνου καρκίνου του παγκρέατος εάν:
- Σταματήσετε το κάπνισμα. Εάν καπνίζετε, προσπαθήστε να το σταματήσετε. Μιλήστε με το γιατρό σας για στρατηγικές που θα σας βοηθήσουν να σταματήσετε. Εάν δεν καπνίζετε, μην ξεκινήσετε.
- Διατηρήστε ένα υγιές βάρος. Εάν έχετε ένα υγιές βάρος, εργαστείτε για να το διατηρήσετε. Εάν πρέπει να χάσετε βάρος, στοχεύστε σε μια αργή, σταθερή απώλεια βάρους - 1 έως 2 λίβρες (0,5 έως 1 κιλό) την εβδομάδα. Συνδυάστε την καθημερινή άσκηση με μια διατροφή πλούσια σε λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως με μικρότερες μερίδες για να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος.
- Επιλέξτε μια υγιεινή διατροφή. Μια διατροφή γεμάτη με πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου.
- Εξετάστε το ενδεχόμενο να συναντήσετε έναν γενετικό σύμβουλο εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παγκρέατος. Αυτός ή αυτή μπορεί να εξετάσει το οικογενειακό ιστορικό υγείας μαζί σας και να καθορίσει εάν μπορεί να ωφεληθείτε από ένα γενετικό τεστ για να κατανοήσετε τον κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος ή άλλων μορφών καρκίνου.
- Εσύ ξέρεις καλύτερα το σώμα σου. Κρατήστε αρχείο τα συμπτώματα που θα σας βοηθήσουν να εξηγήσετε στον γιατρό σας. Καταγράψτε οτιδήποτε δεν σας φαίνεται φυσιολογικό, ακόμα κι αν δεν είστε σίγουροι ότι είναι σχετικό. Μη διστάσετε να κάνετε ερωτήσεις στο γιατρό σας, που αφορούν το πως νιώθετε. Η πρόληψη σώζει ζωές. Γίνε πρωταθλητής της υγείας σου.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
