HIV: 1 στους 2 διαγιγνώσκεται καθυστερημένα – Γιατί η Ευρώπη χάνει τον στόχο για το AIDS έως το 2030

Την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, τα νέα στοιχεία του ΠΟΥ και του ECDC αποκαλύπτουν μια "κρυφή επιδημία" καθυστερημένων διαγνώσεων στην Ευρώπη.

istock

Κάθε χρόνο, την 1η Δεκεμβρίου, η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS υπενθυμίζει ένα μήνυμα που δεν έχει χάσει ποτέ τη βαρύτητά του, ο HIV μπορεί να προληφθεί, να διαγνωστεί νωρίς και να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, αλλά μόνο αν γνωρίζουμε, ελέγχουμε και δρούμε εγκαίρως. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεσμοθέτησε αυτή την ημέρα για να ενισχύσει την ενημέρωση, να μειώσει το στίγμα και να δώσει χώρο σε συζητήσεις που συχνά παραμένουν στο περιθώριο. Φέτος, ωστόσο, τα δεδομένα από τον ΠΟΥ και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) φωτίζουν μια ανησυχητική πραγματικότητα: η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια "κρυφή επιδημία" καθυστερημένων διαγνώσεων, η οποία απειλεί τον στόχο εξάλειψης του AIDS ως δημόσιας απειλής έως το 2030.

Tι κατέγραψαν στην ετήσια έκθεση επιτήρησης HIV/AIDS

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση επιτήρησης HIV/AIDS, 105.922 νέες διαγνώσεις HIV καταγράφηκαν στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ το 2024, σε 53 χώρες της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας. Παρότι οι συνολικοί αριθμοί εμφανίζονται ελαφρώς μειωμένοι σε σχέση με το 2023, τα κενά στη διάγνωση παραμένουν έντονα. Το 54% των διαγνώσεων έγινε καθυστερημένα, γεγονός που σημαίνει ότι χιλιάδες άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε σωτήρια αντιρετροϊκή θεραπεία όταν πραγματικά τη χρειάζονται. Η καθυστέρηση διαγνώσεων αυξάνει τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου σε AIDS, αυξάνει τη θνησιμότητα και διευκολύνει τη μετάδοση του ιού χωρίς να το γνωρίζει κάποιος.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΕ/ΕΟΧ), 24.164 διαγνώσεις HIV καταγράφηκαν το 2024, με ρυθμό 5,3 ανά 100.000 κατοίκους. Από αυτές, το 48% ήταν καθυστερημένες διαγνώσεις. Η σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών παραμένει ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης (48%), ενώ οι διαγνώσεις λόγω ετεροφυλοφιλικής μετάδοσης αυξάνονται σημαντικά, αγγίζοντας το 46%.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι περίπου ένας στους τρεις ανθρώπους που διαγνώστηκαν το 2024 είχε γεννηθεί εκτός της χώρας διάγνωσης, ενώ στους μετανάστες αντιστοιχεί περισσότερο από το 50% των νέων περιστατικών. Πρόκειται για μια ένδειξη ότι οι υπηρεσίες πρόληψης και εξέτασης πρέπει να γίνουν πιο προσβάσιμες, πολιτισμικά κατάλληλες και συμβατές με τις ανάγκες διαφορετικών πληθυσμών.

istock

Συμπτώματα HIV σε γυναίκες και άνδρες

Ο HIV δεν εκδηλώνεται με τον ίδιο τρόπο σε όλες και όλους. Πολλοί άνθρωποι μπορεί να μην εμφανίσουν συμπτώματα για χρόνια, ενώ άλλοι παρουσιάζουν σημάδια που συχνά παρερμηνεύονται ως μια απλή ίωση.

Συμπτώματα HIV στις γυναίκες

Εμμένουσες κολπικές λοιμώξεις ή μυκητιάσεις
Αλλαγές στην περίοδο ή διαταραχές στον κύκλο
Πυελικός πόνος ή φλεγμονώδης νόσος πυέλου
Χρόνια κόπωση
Διόγκωση λεμφαδένων
Πυρετός, νυχτερινοί ιδρώτες, απώλεια βάρους
Συχνές λοιμώξεις λόγω εξασθενημένου ανοσοποιητικού

Συμπτώματα HIV στους άνδρες

Παρατεταμένη κόπωση και κακουχία
Πυρετός και επαναλαμβανόμενοι ιδρώτες τη νύχτα
Φλεγμονές ή έλκη στα γεννητικά όργανα
Διογκωμένοι λεμφαδένες
Μυοσκελετικός πόνος και κεφαλαλγίες
Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Συχνές λοιμώξεις, όπως πνευμονία

Σε όλες τις περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορούν να είναι ήπια ή να περάσουν απαρατήρητα. Γι’ αυτό οι ειδικοί τονίζουν πως το συχνό και εύκολο τεστ αποτελεί τον πυρήνα της πρόληψης.

Διάγνωση: γιατί η καθυστέρηση κοστίζει

Η καθυστερημένη διάγνωση σημαίνει:

περισσότερες επιπλοκές
μεγαλύτερη πιθανότητα μετάδοσης του ιού
μειωμένη αποτελεσματικότητα θεραπείας
αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης σε AIDS

Το ECDC προειδοποιεί ότι χωρίς μαζική ενίσχυση των εξετάσεων, η Ευρώπη δεν θα πετύχει τον στόχο του 2030. Ο Dr. Hans Kluge του ΠΟΥ δήλωσε ότι η αύξηση των αδιάγνωστων περιστατικών αποτελεί "σιωπηλή κρίση" που τροφοδοτεί τη μετάδοση, ενώ το στίγμα παραμένει η πιο επικίνδυνη "αναστολή" για τον έλεγχο.