Μπορείς να καείς από τον ήλιο μέσα στο αμάξι ή το σπίτι; Πότε χρειάζεσαι αντηλιακό;

Ο ήλιος δεν είναι αστείο!

istock

Όταν είσαι σε αυτοκίνητο, τρένο ή λεωφορείο, διαλέγεις θέση για να αποφύγεις τον ήλιο ή προτιμάς την πλευρά με ήλιο; Σίγουρα νιώθεις τη ζέστη του ήλιου μέσα από το παράθυρο. Αλλά μπορείς να πάθεις ηλιακό έγκαυμα ή δερματική βλάβη ενώ είσαι μέσα στο αυτοκίνητο ή στο σπίτι με κλειστά παράθυρα; Η καθηγήτρια Ιατρικής Theresa Larkin, δίνει την απάντηση στο The Conversation.

Ας δούμε πόση υπεριώδης ακτινοβολία (UV) περνάει από διαφορετικούς τύπους γυαλιού, πώς βοηθούν οι μεμβράνες σκίασης (tint) και πότε χρειάζεσαι αντηλιακό, ακόμα και όταν δεν είσαι στον ήλιο.

Ποια η διαφορά ανάμεσα σε UVA και UVB;

Από την υπεριώδη ακτινοβολία που φτάνει στη Γη, περίπου το 95% είναι UVA και το 5% UVB.
Η UVB φτάνει μόνο στις επιφανειακές στοιβάδες του δέρματός σου και προκαλεί κυρίως εγκαύματα, καταρράκτη και καρκίνο του δέρματος.
Η UVA διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα και προκαλεί κυτταρικές βλάβες που σχετίζονται με καρκίνο του δέρματος.

Το γυαλί φιλτράρει την ακτινοβολία UVA και UVB με διαφορετικούς τρόπους

Όλα τα γυαλιά που χρησιμοποιούνται σε σπίτια, γραφεία και αυτοκίνητα μπλοκάρουν πλήρως την UVB.

Μόνο όμως το πολυστρωματικό (laminated) γυαλί μπλοκάρει και την UVA. Τα κοινά τζάμια (όπως στα παράθυρα σπιτιού ή αυτοκινήτου) επιτρέπουν τη διέλευση UVA, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για βλάβες στο δέρμα.

Τα παμπρίζ μπλοκάρουν την UVA - αλλά όχι τα πλαϊνά και πίσω τζάμια

Το παμπρίζ του αυτοκινήτου σου μπλοκάρει περίπου το 98% της UVA, γιατί αποτελείται από δύο στρώσεις laminated γυαλιού.

Αντίθετα, τα πλαϊνά και πίσω τζάμια φτιάχνονται από θερμικά επεξεργασμένο (tempered) γυαλί, που επιτρέπει τη διέλευση UVA. Μια μελέτη σε 29 αυτοκίνητα έδειξε ότι περνούσε από 4% έως και 56% της UVA.

Η προστασία δεν εξαρτάται από την ηλικία ή την τιμή του αυτοκινήτου, αλλά από τον τύπο του γυαλιού, το χρώμα του και αν έχει tint ή προστατευτική μεμβράνη. Το tint μπλοκάρει περίπου το 95% της UVA.

Αν τα παράθυρα του αυτοκινήτου σου είναι φιμέ, δεν χρειάζεσαι αντηλιακό. Αν όμως δεν είναι, μπορείς να πάθεις δερματική βλάβη χωρίς να το καταλάβεις.

Η έκθεση στην UV κατά την οδήγηση αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος

Περνάς πολλές ώρες στο αυτοκίνητο; Είτε οδηγείς για δουλειά, διακοπές ή καθημερινή μετακίνηση, η επαναλαμβανόμενη έκθεση στην UVA μπορεί να επηρεάσει το δέρμα σου.

Μελέτη έδειξε ότι οι οδηγοί έχουν περισσότερους καρκίνους δέρματος στην αριστερή πλευρά του σώματός τους. Για μελάνωμα in situ, το 74% εμφανιζόταν αριστερά και μόνο το 26% δεξιά. Αντίστοιχα, στην Αυστραλία (όπου οδηγάς από δεξιά), η ζημιά και οι καρκίνοι εντοπίζονται πιο συχνά στη δεξιά πλευρά.

Η UVA προκαλεί επίσης προβλήματα στα μάτια, όπως καταρράκτη – και αυτά εντοπίζονται συχνότερα από την πλευρά του οδηγού.

Τι γίνεται με την UV που περνάει από τα παράθυρα του σπιτιού ή του γραφείου;

Έχεις παρατηρήσει ξεθωριασμένα υφάσματα ή έπιπλα κοντά σε παράθυρα; Είναι σημάδι βλάβης από UVA.

Τα περισσότερα τζάμια κατοικιών αφήνουν να περάσει 45–75% της UVA. Τα μονά τζάμια επιτρέπουν τη μεγαλύτερη ποσότητα. Καλύτερη προστασία προσφέρουν τα πολυστρωματικά, διπλά, φιμέ ή με επίστρωση UV.

Φεγγίτες συνήθως κατασκευάζονται από laminated γυαλί που μπλοκάρει πλήρως την UVA. Σε επαγγελματικά κτίρια χρησιμοποιούνται συνήθως πιο ασφαλή γυαλιά, που επιτρέπουν λιγότερο από 25% της UVA να περάσει.

Πότε πρέπει να φοράς αντηλιακό και γυαλιά ηλίου;

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να οδηγείς με τα παράθυρα κατεβασμένα ή να βγάζεις το χέρι σου έξω από το παράθυρο.

Ακόμη και τα μη φιμέ τζάμια μειώνουν την έκθεση, αλλά είναι καλύτερο να έχεις τα παράθυρα κλειστά. Αν έχεις μονοστέγανα τζάμια στο σπίτι, μπορείς να βάλεις μεμβράνες για ενίσχυση της προστασίας – αυτές προσφέρουν παρόμοια προστασία με αντηλιακό.

Η ανάγκη για αντηλιακό εξαρτάται από τον τύπο του δέρματός σου, τη γεωγραφική σου θέση και την εποχή. Σε αυτοκίνητο χωρίς tint, μπορεί να πάθεις έγκαυμα σε μία ώρα το μεσημέρι το καλοκαίρι, ή σε δύο ώρες τον χειμώνα.

Δίπλα σε παράθυρο στο σπίτι το καλοκαίρι, μπορεί να καείς σε 30 λεπτά. Όταν ο δείκτης UV είναι πάνω από 3, συνιστάται να φοράς γυαλιά ηλίου και να αποφεύγεις την άμεση έκθεση στο φως του ήλιου – ακόμα και πίσω από το γυαλί.