Joaquin Corchero/Europa Press via Getty Images/Ideal Image
Η νόσος Lyme είναι μια λοίμωξη που προκαλείται όταν ένα μολυσμένο τσιμπούρι σε δαγκώσει. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πόνοι στις αρθρώσεις σου και άλλα συμπτώματα. Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά, όμως σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συνεχίσουν να παραμένουν συμπτώματα ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, αναφέρουν οι ειδικοί στο Cleveland Clinic.
Ποιο μικρόβιο την προκαλεί;
Η νόσος οφείλεται στο βακτήριο Borrelia burgdorferi, το οποίο μεταδίδεται από το δαγκωμά ενός μολυσμένου deer tick (γνωστού και ως black‑legged tick). Τα πιο συνηθισμένα είδη τσιμπουριών, όπως τα wood ticks ή τα dog ticks, δεν μεταδίδουν τη νόσο.
Η αναφορά της νόσου έγινε για πρώτη φορά το 1975 στην πόλη Lyme, Connecticut, όταν πολλά παιδιά διαγνώστηκαν με "νεανική ρευματοειδή αρθρίτιδα". Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως το αίτιο ήταν τα τσιμπούρια των ελαφιών που μετέφεραν το βακτήριο.
Ποιες είναι οι φάσεις της νόσου;
Η νόσος Lyme εξελίσσεται σε 3 φάσεις, που συχνά αλληλεπικαλύπτονται και επηρεάζουν το δέρμα, τις αρθρώσεις, την καρδιά ή το νευρικό σύστημα:
1) Πρώιμη εντοπισμένη (1η–4η εβδομάδα)
2) Πρώιμη διάχυτη (1ος–4ος μήνας)
3) Όψιμη (μετά από 4 μήνες, έως και χρόνια μετά)
Πόσο συνηθισμένη είναι;
Στις ΗΠΑ δηλώνονται περίπου 30.000 κρούσματα κάθε χρόνο στις αρμόδιες αρχές (CDC), αλλά θεωρείται ότι υπάρχουν περισσότερες διαγνώσεις που δεν καταγράφονται επίσημα.
Συμπτώματα
Στην πρώιμη φάση:
- Ερύθημα στιγματοειδές ("bull’s eye rash") που εμφανίζεται 1–4 εβδομάδες μετά το τσίμπημα, σε μέγεθος περίπου 30 εκατοστά) σε διάμετρο ή και μεγαλύτερο, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), και μπορεί να εμφανιστεί σε πολλαπλά σημεία
- Πυρετός
- Πονοκέφαλος
- Δυσκαμψία αυχένα
- Πόνοι σε σώμα και αρθρώσεις
- Κόπωση
- Πρησμένοι λεμφαδένες
Στη δεύτερη φάση:
- Πολλαπλά εξανθήματα
- Παράλυση προσώπου (Bell’s palsy)
- Διαταραχές ηλεκτρικής αγωγιμότητας της καρδιάς (heart block)
- Παθήσεις αισθητικότητας (νευροπάθεια)
Στην όψιμη φάση:
- Επαναλαμβανόμενες αρθρίτιδες, κυρίως σε γόνατα
- Δυσκολία συγκέντρωσης ή "θολούρα" (brain fog)
- Πολυνευροπάθεια - βλάβη νεύρων σε δέρμα, μυς ή όργανα
Διάγνωση
Ο γιατρός βασίζεται σε συμπτώματα, κλινική εξέταση (π.χ. εξάνθημα) και αν έχεις εκτεθεί σε περιοχές με μολυσμένα τσιμπούρια.
Δεν θυμούνται πάντα οι άνθρωποι το τσίμπημα, γιατί είναι μικρά και ανώδυνα. Η επιβεβαίωση γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις δύο φορές - χρειάζεσαι δύο θετικά (ή αμφίβολα) αποτελέσματα για να διαγνωστεί η νόσος.
Θεραπεία
Χορηγούνται αντιβιοτικά όπως doxycycline ή amoxicillin, ανάλογα με τη φάση της νόσου. Όσο πιο νωρίς ξεκινήσεις θεραπεία, τόσο πιο πλήρης η ανάρρωση.
Οι έγκυες παίρνουν επίσης θεραπεία - δεν υπάρχει αποδεδειγμένη μετάδοση στο έμβρυο ή αύξηση καρδιακής επιπλοκής.
Τι να κάνεις αν σε τσιμπήσει τσιμπούρι;
1) Αφαίρεσέ το με κυρτές λαβίδες κοντά στο κεφάλι του - τραβώντας σταθερά προς τα έξω
2) Απόφυγε να το σπάσεις ή να το πιέσεις
3) Πλύνε καλά το σημείο με σαπούνι και νερό
4) Μην χρησιμοποιείς κηροζίνη, βούτυρο, ζέστη ή χτυπημένες καπνισμένες άκρες κ.λπ
5) Προοπτική & μετέπειτα πορεία
Οι περισσότεροι που λάβουν θεραπεία έγκαιρα αναρρώνουν πλήρως. Ωστόσο:
Post‑treatment Lyme disease syndrome (PTLDS)
5–15% των ανθρώπων μπορεί να συνεχίσουν να έχουν κόπωση, πόνους ή πονοκεφάλους μήνες μετά - χωρίς ενεργή λοίμωξη. Συνήθως βελτιώνονται εντός 6 μηνών.
Χρόνια Lyme ασθένεια
Ορισμένοι αναφέρονται σε χρόνια Lyme χωρίς επίσημη διάγνωση. Δεν υπάρχει επιστημονική συνοχή για την έννοια, και η μακροχρόνια αντιβιοτική θεραπεία σπάνια βοηθά.
Πρόληψη
Η νόσος εμφανίζεται κυρίως την άνοιξη, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.
Τα deer ticks ζουν σε δάση και σε περιβάλλον με πολλά χόρτα - και βρίσκονται ακόμα και σε προαστιακές αυλές.
Μόνο ~1% των deer ticks είναι μολυσμένα, αλλά σε κάποιες περιοχές φτάνουν το 50%.
Τι μπορείς να κάνεις:
1) Ψέκασε τα ρούχα σου με περμεθρίνη ή βάλε DEET στο δέρμα σου
2) Φόρα μακριά παντελόνια και μπλούζες με μανίκια τύπου tight fit
3) Φόρα ανοιχτά χρώματα για να βλέπεις εύκολα τα τσιμπούρια
4) Περπάτησε στη μέση του δρόμου, μακριά από χόρτα
5) Μετά την έξοδο, κάνε tick-check και μπάνιο
6) Βάλε ρούχα στο στεγνωτήριο για 15’ για να σκοτωθούν τυχόν τσιμπούρια
7) Φρόντισε τα εμβόλια των κατοικίδιων σου και μίλα με κτηνίατρο
Πότε να επισκεφτείς γιατρό;
Αν αισθάνεσαι άρρωστη μετά από βόλτα σε περιοχή με τσιμπούρια, επικοινώνησε με γιατρό.
Ακόμα κι αν έχεις ήδη θεραπευτεί, αν συνεχίζεις να νιώθεις άσχημα (π.χ. δυσκαμψία, σύγχυση), ενημέρωσε τον.
Μπορεί να θεραπευτεί;
Ναι. Η θεραπεία με αντιβιοτικά σε 2–4 εβδομάδες είναι αποτελεσματική. Μερικές φορές χρειάζεται ενδοφλέβια θεραπεία για άλλες 2–4 εβδομάδες. Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι η νόσος παραμένει μόνιμα στον οργανισμό.
Διάβασε επίσης:
Γιατί τα κουνούπια "επιλέγουν" συγκεκριμένα άτομα; Η επιστήμη πίσω από τα τσιμπήματα
Πλένεις λάθος τα πόδια σου: Το πιο παραμελημένο σημείο στο ντους και γιατί πρέπει να το αλλάξεις
Αντιβιοτικές δερματικές κρέμες: Με ή χωρίς κορτιζόνη; Ποια να χρησιμοποιήσεις σε κάθε περίπτωση;
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
