By PhotoMediaGroup
Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με φίλους, γνωστούς και συγγενείς οι οποίοι μας αναφέρουν πως “έχουν χολή”. Αυτό φυσικά που εννοούν είναι πως έχουν πέτρες στην χοληδόχο κύστη, πάσχουν δηλαδή από λιθίαση της χοληδόχου κύστης.
Για την πάθηση της χολολιθίασης, η οποία ταλαιπωρεί περίπου ένα 10-25% του γενικού πληθυσμού, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις βασικές παραμέτρους οι οποίες προκαλούν το πρόβλημα, τα τυπικά συμπτώματα που παρουσιάζονται με την εμφάνιση της νόσου, καθώς και τις διαδικασίες που ακολουθούνται για την σωστή διάγνωση και την οριστική αντιμετώπιση της.
Χοληδόχος κύστη: Πώς λειτουργεί
- Η χοληδόχος κύστη είναι ένας μικρός σάκος στο μέγεθος και το σχήμα ενός αχλαδιού. Στο ανθρώπινο σώμα βρίσκεται στην κάτω επιφάνεια του συκωτιού και στην πάνω δεξιά μεριά της κοιλίας.
- Η κύρια δουλειά της είναι να αποθηκεύει την χολή που συνεχώς παράγεται και απεκκρίνεται από το συκώτι, μέσα από ένα μικρό σωληνάκι - τον κυστικό πόρο - το οποίο συνδέεται με το κεντρικό σύστημα αποχέτευσης της χολής.
- Μετά από κάθε γεύμα, η χοληδόχος κύστη συσπάται στέλνοντας χολή στο έντερο, με σκοπό να επιτευχθεί η πέψη κυρίως των λιπών και των βιταμινών.
- Με το πέρας του γεύματος, η χοληδόχος χαλαρώνει και ξεκινά να γεμίζει ξανά χολή.
Τι είναι η χολή;
Η χολή είναι ένα πράσινο υγρό το οποίο περιέχει χολικά άλατα, χοληστερόλη, λεκιθίνη και χολερυθρίνη. Καθημερινά παράγονται από το συκώτι περίπου 3 κούπες χολής.
Πώς δημιουργούνται οι πέτρες στη χοληδόχο κύστη;
- Όταν κάποιο από τα συστατικά της χολής - ειδικά η χολερυθρίνη ή η χοληστερόλη - σταματούν να είναι διαλυτά, πιθανώς εξαιτίας υπερκορεσμού του διαλύματος, δημιουργούν ίζημα και κρυστάλλους.
- Ο μηχανισμός είναι παρόμοιος με τη διάλυση της ζάχαρης στον καφέ, όταν για παράδειγμα ρίξουμε πολλή ζάχαρη, αυτή δε μπορεί να διαλυθεί και κάθεται στον πάτο του ποτηριού σαν ίζημα. Με έναν αντίστοιχο τρόπο σχηματίζεται η λάσπη στη χοληδόχο κύστη και οι πέτρες.
- Παραμένει ακόμα άγνωστο γιατί κάποιοι κάνουν χολολίθους και κάποιοι άλλοι όχι. Αυτό που είναι όμως γνωστό είναι πως υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας λίθων.
- Επιπλέον, δεν είναι σαφής ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζει η διατροφή, δίαιτες όμως με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος και χοληστερίνη καθώς και χαμηλές σε φυτικές ίνες, ενδέχεται να αυξήσουν τις πιθανότητες χολολιθίασης.
- Ασθενείς οι οποίοι πάσχουν από σοβαρή ηπατική νόσο ή νόσους του αίματος παρουσιάζουν συχνά χολερυθρινικούς λίθους. Πιο συχνή όμως είναι η εμφάνιση των χοληστερινικών λίθων, ιδίως σε γυναίκες άνω των 20 ετών (κυρίως εγκύους), σε άντρες οι οποίοι έχουν υπερβεί την ηλικία των 50, σε υπέρβαρα άτομα καθώς και σε άτομα που ακολουθούν δίαιτες express για ταχεία απώλεια βάρους, όπως και σε εκείνους που λαμβάνουν φάρμακα μείωσης της χοληστερίνης ή αντισυλληπτικά.
- Στις περισσότερες όμως των περιπτώσεων δεν συντρέχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος για την παρουσία χολολίθων, πέρα από την ηλικία ή κάποια οικογενή προδιάθεση.
Λιθίαση χοληδόχου κύστης και συμπτώματα
- Το πλέον τυπικό σύμπτωμα της λιθίασης της χοληδόχου κύστης είναι ο έντονος και σταθερός πόνος στο άνω δεξιό μέρος της κοιλιάς, με ποικίλες αντανακλάσεις (προς το στομάχι, στην πλάτη μεταξύ των ωμοπλατών, στο δεξιό ώμο και αλλού). Ενδέχεται να διαρκέσει από 15 λεπτά μέχρι αρκετές ώρες, ενώ μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία, εμετό ή εφίδρωση και να επιπλέκεται με πυρετό ή και ίκτερο (κιτρίνισμα).
- Τα επεισόδια πόνου μπορεί να επανέρχονται μετά από μεσοδιάστημα ηρεμίας κάποιων εβδομάδων, μηνών, ακόμα και ετών. Επιπλέον συμπτώματα της χολολιθίασης είναι η δυσπεψία (φούσκωμα, ρεψίματα), η έντονη ενόχληση στην κοιλιά, κυρίως μετά από λιπαρά γεύματα, ο πόνος στο στομάχι και την πλάτη.
- Αυτή η συμπτωματολογία πολλές φορές εκλαμβάνεται λανθασμένα ως πρόβλημα από το στομάχι, με αποτέλεσμα να χάνεται “πολύτιμος” χρόνος μέχρι την διάγνωση και αντιμετώπιση της χολολιθίασης.
- Στη χολολιθίαση, ο πόνος προκαλείται εξαιτίας της απόφραξης του πόρου της χοληδόχου κύστης από κάποιο λίθο. Στην περίπτωση που η απόφραξή παρατείνεται για αρκετές ώρες, τότε η χοληδόχος κύστη ξεκινά να φλεγμαίνει. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται οξεία χολοκυστίτιδα και χαρακτηρίζεται από πυρετό, παρατεταμένο άλγος και τελικά διαπύηση του περιεχομένου της χοληδόχου κύστης. Στην προκειμένη περίπτωση είναι αναγκαία η εισαγωγή σε Νοσοκομείο, η ενδοφλέβια φαρμακευτική αγωγή και συχνά η έκτακτη χειρουργική αντιμετώπιση.
- Οι σοβαρότερες επιπλοκές παρουσιάζονται όταν οι πέτρες εισχωρήσουν στον χοληδόχο πόρο, το σωληνάκι δηλαδή που συνδέει το έντερο με το συκώτι. Σε αυτήν την περίπτωση ενδέχεται να προκληθεί σοβαρή φλεγμονή στο δίκτυο της χολής, με αποτέλεσμα την πρόκληση οξείας χολαγγειϊτιδας ή με ανιούσα πορεία η φλεγμονή να καταλήξει στο ήπαρ (συκώτι) και να δημιουργήσει ηπατικά αποστήματα.
- Εφόσον οι πέτρες φράξουν τον παγκρεατικό πόρο (που στέλνει τα υγρά - ένζυμα - του παγκρέατος στο έντερο) τότε υπάρχει το ενδεχόμενο πρόκλησης μίας πολύ επικίνδυνης για την ζωή νόσου, της οξείας παγκρεατίτιδας. Οι παραπάνω καταστάσεις είναι επικίνδυνες και χρειάζεται να αντιμετωπισθούν σε Νοσοκομείο με την δέουσα σοβαρότητα.
- Είναι επίσης πολλοί οι άνθρωποι με χολολίθους οι οποίοι δεν παρουσιάζουν κάποια συμπτώματα, αλλά το ανακαλύπτουν τυχαία μέσα από μία εξέταση που γίνεται για διαφορετικό λόγο. Αυτός είναι και ο πλέον “ανώδυνος” και “επιθυμητός” τρόπος να ανακαλύψει κάποιος ότι έχει πέτρες στην χολή.
- Σε ετήσια βάση περίπου 1-3% του πληθυσμού παρουσιάζει κωλικό των χοληφόρων, ενώ ένα 20-33% των πασχόντων παρουσιάζουν συμπτώματα σε χρονικό διάστημα 20 ετών.
- Οι περισσότεροι από τους ασθενείς έχουν συμπτώματα πριν κάνουν επιπλοκή. Εφόσον προκληθεί κωλικός των χοληφόρων, 3-9% των ασθενών παρουσιάζουν σοβαρά συμπτώματα, 1-3% έχουν σοβαρές επιπλοκές και 3-8% θα υποβληθούν σε χολοκυστεκτομή. Οι μισοί από τους πάσχοντες με ήπια συμπτώματα θα έχουν επιπλοκές σε βάθος εικοσαετίας.
Χολολιθίαση και διάγνωση
Κατά τη διαγνωστική διαδικασία το πλέον σημαντικό κομμάτι είναι η λήψη καλού ιστορικού, η περιγραφή από τον πάσχοντα των συμπτωμάτων καθώς και η κλινική εξέταση από τον γιατρό. Επιπλέον, χρειάζονται εξετάσεις αίματος ώστε να ελεγχθεί η λειτουργία του συκωτιού και αυτή της αποχέτευσης της χολής.
Το βασικότερο διαγνωστικό βοήθημα είναι η επιβεβαίωση της όποιας υποψίας με κάποια απεικονιστική μέθοδο, όπως το υπερηχογράφημα και η αξονική τομογραφία.
Σε κάποιες περιπτώσεις, όπου λίθοι έχουν εισέλθει στον κοινό ηπατικό ή τον χοληδόχο πόρο, είναι δυνατόν να απαιτηθεί Μαγνητική τομογραφία του χοληφόρου συστήματος (MRCP) ή ακόμα και η πιο επεμβατική μέθοδος της Ενδοσκοπικής Ανάστροφης Χολαγγειοπαγκρεατογραφίας (ERCP), μιας εξέταση παρόμοιας με γαστροσκόπηση, όπου μπορεί να ελεγχθεί και να καθαριστεί ο χοληδόχος πόρος. Σε κάθε περίπτωση, ο εξειδικευμένος στις παθήσεις των χοληφόρων χειρουργός, θα συνεκτιμήσει όλα τα δεδομένα και θα ζητήσει τις απαραίτητες εξετάσεις που θα θέσουν ακριβή διάγνωση με στόχο την οριστική θεραπεία.
Χολοκυστεκτομή και οριστική θεραπεία
Η χολοκυστεκτομή είναι η χειρουργική επέμβαση που ενδείκνυται σε κάθε περίπτωση χολολιθίασης, ή μετά από επεισόδια λιθιασικής χολοκυστίτιδας/χολαγγειϊτιδας ή παγκρεατίτιδας.
Κανένας άλλος τρόπος δεν υπάρχει για να «φύγουν» οι πέτρες (λίθοι) από την χοληδόχο κύστη. Η εφαρμογή λιθοτριψίας, που πραγματοποιείται για μεγάλες πέτρες στο νεφρό, δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα στη χολή, ενώ αντιθέτως ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα καθώς και επιπλοκές. Επιπλέον δεν υπάρχουν φάρμακα που να «διαλύουν» τους λίθους.
Η χολοκυστεκτομή είναι κατά κύριο λόγο μια προληπτική επέμβαση που γίνεται για την πρόληψη όλων εκείνων των επιπλοκών που αναφέρθηκαν παραπάνω. Πριν από 35 χρόνια η χολοκυστεκτομή γινόταν «ανοικτά», δηλαδή με μία γενναία τομή στο δεξιό άνω πλάγιο της κοιλιάς. Ο ασθενής μετά την επέμβαση χρειαζόταν να παραμείνει στο νοσοκομείο για 4-6 ημέρες, ενώ υπέφερε από πολύ έντονους μετεγχειρητικούς πόνους.
Με τη λαπαροσκοπική χειρουργική, η οποία εφαρμόζεται από εξειδικευμένους και κατάλληλα εκπαιδευμένους χειρουργούς, αυτά τα προβλήματα της ανοικτής χειρουργικής σχεδόν εκμηδενίστηκαν.
Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή πραγματοποιείται με τρεις μικρές οπές στη κοιλιά και η παραμονή του ασθενή στο νοσοκομείο είναι λιγότερη από 24 ώρες. Παράλληλα, η κινητοποίηση και η ανάρρωση του είναι άμεση και ο πόνος σχεδόν ανύπαρκτος.
Τρισδιάστατη λαπαροσκοπική χειρουργική – H επαναστατική σύγχρονη εξέλιξη
Για την πραγματοποίηση μια λαπαροσκοπικής επέμβασης απαιτείται όσο το δυνατόν πιο εξελιγμένος τεχνολογικός εξοπλισμός. Τα τελευταία χρόνια ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της τεχνολογίας στη λαπαροσκοπική χειρουργική είναι οι τρισδιάστατες κάμερες. Με αυτές μπορούμε να βλέπουμε τα εσωτερικά όργανα τρισδιάστατα, όπως ακριβώς γίνεται με τις 3D ταινίες
Με τους τρισδιάστατους (3D) λαπαροσκοπικούς πύργους, έχουμε εικόνα εκπληκτικής ευκρίνειας, απεικόνιση ανατομικών λεπτομερειών που δύσκολα διακρίνονται σε συμβατικές λαπαροσκοπικές κάμερες, ενώ μια σειρά από ψηφιακά βοηθήματα των 3D καμερών βοηθούν τον εξειδικευμένο χειρουργό να κάνει μια τέλεια επέμβαση.
Ευχαριστούμε τον Φώτιο Αρχοντοβασίλη, MD, PhD, FISS, Γενικός Χειρουργός (Εξειδίκευση στην 3D Λαπαροσκοπική Χειρουργική). Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής ΣΤ’ Χειρουργικής Κλινικής ΙΑΣΩ General, Γεν. Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής, oxeirourgos.gr
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
