iStock
Ανάμεσα σε βιταμινούχες καραμελίτσες, πολύχρωμες σκόνες κολλαγόνου και υποσχέσεις για "φυσική αποτοξίνωση", τα συμπληρώματα διατροφής έχουν κατακλύσει την καθημερινότητά μας. Τα συναντάμε παντού: στο Instagram, στα ράφια των φαρμακείων και των σούπερ μάρκετ, ακόμα και στις πιο μίνιμαλ γωνιές του μπάνιου μας και τάζουν τα πάντα: λαμπερό δέρμα, βαθύ ύπνο, ισχυρό ανοσοποιητικό, διαύγεια σκέψης, ίσως και μια μικρή παράταση ζωής. Αλλά πίσω από την εντυπωσιακή τους εικόνα και την έξυπνη συσκευασία, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα: είναι τελικά απαραίτητα; Μας ωφελούν ή απλώς μας αποσπούν χρήματα;
Πέντε μύθοι για τα συμπληρώματα διατροφής
Η απάντηση δεν είναι "ναι" ή "όχι", είναι "εξαρτάται", όπως εξηγεί σε άρθρο της στο The Conversation η Rachel Woods, Senior Lecturer in Physiology στο University of Lincoln και διατροφολόγος με εμπειρία στον χώρο της εκπαίδευσης και της επιστήμης της διατροφής. Με ρεαλισμό, επιστημονική τεκμηρίωση και ψύχραιμη ματιά απέναντι στις τάσεις, η Woods αποκαλύπτει πέντε πράγματα που θα ήθελε να γνωρίζει κάθε καταναλωτής πριν αγοράσει συμπληρώματα διατροφής.
1. Ξεκίνα από το φαγητό – όχι από το συμπλήρωμα
Το σώμα μας προτιμά να παίρνει τα θρεπτικά συστατικά του από το φαγητό, όχι από χαπάκια ή σκόνες. Τα συμπληρώματα δεν είναι "υποκατάστατα του φαγητού", αλλά βοηθήματα μόνο όταν υπάρχει έλλειψη ή ειδική ανάγκη.
► Παράδειγμα: Ο σολομός (ψάρι) σου δίνει ωμέγα-3, αλλά και πρωτεΐνη, βιταμίνη D, σελήνιο και άλλα καλά στοιχεία ταυτόχρονα. Όλα αυτά συνεργάζονται μέσα στο σώμα και έχουν συνολική επίδραση, που δεν μπορεί να αναπαραχθεί πλήρως σε ένα χάπι.
Πότε είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα;
- Φολικό οξύ για εγκύους (για να μειωθεί ο κίνδυνος για προβλήματα στο έμβρυο).
- Βιταμίνη D τον χειμώνα (λόγω έλλειψης ήλιου).
- Βιταμίνη B12 για όσους δεν τρώνε ζωικά προϊόντα (π.χ. vegan).
2. Μπορεί να παίρνεις υπερβολική ποσότητα χωρίς να το ξέρεις
Είναι πολύ εύκολο να υπερβάλεις με τα συμπληρώματα, ενώ με το φαγητό αυτό είναι πιο δύσκολο.
► Μικρή υπερβολή: μπορεί να προκαλέσει ναυτία, διάρροια κ.λπ.
► Μακροχρόνια υπερβολή: μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες, όπως στα νεφρά, στο ήπαρ ή στα νεύρα.
► Ειδικά προσοχή σε:
- Λιποδιαλυτές βιταμίνες (A, D, E, K): αποθηκεύονται στο σώμα, δεν αποβάλλονται εύκολα. Π.χ. Πολύ D = ασβέστιο συσσωρεύεται στα όργανα και δημιουργούνται προβλήματα στην καρδιά, τα νεφρά, ακόμα και στα οστά.
- Πολύ A = βλάβη στο συκώτι, κίνδυνοι στο έμβρυο αν είσαι έγκυος.
- Υδατοδιαλυτές βιταμίνες (όπως η B6): θεωρητικά αποβάλλονται εύκολα, αλλά σε μεγάλες δόσεις και αυτές βλάπτουν (π.χ. νευρικές βλάβες από πολύ B6).
► Πρόβλημα: Πολλοί παίρνουν συμπληρώματα χωρίς να έχουν κάνει εξετάσεις αίματος, άρα δεν γνωρίζουν καν αν τα χρειάζονται ή αν τους βλάπτουν.
Μη βασίζεσαι σε συμβουλές από τα social media
Αν έχεις περάσει 5 λεπτά στο TikTok ή στο Instagram, θα έχεις δει:
- "Ανοσοενισχυτικό"
- "Αποτοξινωτικό"
- "100% φυσικό"
Αυτοί οι όροι ακούγονται επιστημονικοί, αλλά δεν είναι. Είναι απλά marketing λέξεις χωρίς επιστημονική σημασία.
Τα συμπληρώματα δεν είναι φάρμακα. Δεν περνάνε αυστηρούς ελέγχους. Δεν "θεραπεύουν". Δεν ρυθμίζουν το ανοσοποιητικό. Πολλοί influencers διαφημίζουν προϊόντα χωρίς γνώση και χρησιμοποιούν προσωπικές ιστορίες ("σε μένα δούλεψε!") που δεν είναι απόδειξη. Στις πυραμιδικές επιχειρήσεις (MLM), άνθρωποι χωρίς κατάρτιση διαφημίζουν συμπληρώματα με υπερβολικές υποσχέσεις, συχνά παραβιάζοντας νόμους διαφήμισης.
Η βιομηχανία των συμπληρωμάτων νοιάζεται για τις πωλήσεις – όχι για την υγεία σου
Η αγορά των συμπληρωμάτων ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια λίρες παγκοσμίως. Πρόκειται για τεράστια επιχείρηση που αποσκοπεί στο κέρδος. Αν ένα συμπλήρωμα όντως είχε μεγάλη αποτελεσματικότητα, θα σου το έδινε ο γιατρός σου, όχι κάποιος influencer. Υπάρχουν κάποια που έχουν επιστημονική βάση (όπως ο σίδηρος, η βιταμίνη D), αλλά τα περισσότερα δεν έχουν αρκετές αποδείξεις και συνοδεύονται από υπερβολικούς ισχυρισμούς.
Ορισμένα συμπληρώματα δεν είναι ασφαλή για όλους
Το γεγονός ότι κάτι πωλείται χωρίς συνταγή δεν σημαίνει ότι είναι ακίνδυνο. Παραδείγματα:
- Βιταμίνη Κ: μπορεί να επηρεάσει αντιπηκτικά φάρμακα (π.χ. ασπιρίνη, warfarin).
- Σίδηρος σε μεγάλες δόσεις: προκαλεί γαστρεντερικά προβλήματα και μειώνει την απορρόφηση κάποιων αντιβιοτικών.
- Βιταμίνη Α: σε υψηλές δόσεις στην εγκυμοσύνη, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές γενετικές ανωμαλίες στο έμβρυο.
Οι περισσότερες εγκυμονούσες ή μητέρες που θηλάζουν δεν πρέπει να παίρνουν συμπληρώματα χωρίς ιατρική συμβουλή.
Τα συμπληρώματα μπορούν να είναι χρήσιμα όταν υπάρχει συγκεκριμένη ανάγκη ή ιατρική σύσταση. Όμως δεν είναι μαγική λύση, ούτε αντικαθιστούν την ισορροπημένη διατροφή. Πριν αγοράσεις κάτι με εντυπωσιακές υποσχέσεις, σκέψου εάν το χρειάζεσαι πραγματικά ή μήπως θα ήταν προτιμότερο να επενδύσεις αυτά τα χρήματα σε φρέσκα, ποιοτικά τρόφιμα;
Οι εξετάσεις σου έδειξαν έλλειψη βιταμινών; Μήπως φταίει το βραδινό ποτηράκι κρασί;
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
