Από την Αλεξάνδρα Παυλέτση - Στεφανή, BSC Ψυχολόγο, (alexandrapavletsi.com)
Είτε αναγνωρίζεις τον εαυτό σου στο παραπάνω είτε ακόμα θυμάσαι εκείνον τον τύπο, που, ενώ όλα έδειχναν τέλεια, απομακρύνθηκε χωρίς πολλές πολλές εξηγήσεις, πρέπει να γνωρίζεις ότι αυτή η συμπεριφορά υποδηλώνει –ανάμεσα σε διάφορα άλλα– και έναν φόβο δέσμευσης.
Η δέσμευση σχετίζεται με την αφοσίωση σε ένα συγκεκριμένο πράγμα. Ο φόβος της δέσμευσης είναι ο φόβος των αποφάσεων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φοβάσαι να κάνεις το επόμενο βήμα και να στέκεσαι, τελικά, αδρανής. Δεν μπορείς να φύγεις, ωστόσο δεν μπορείς να επιλέξεις να μείνεις κιόλας. Νιώθεις εγκλωβισμένη ανάμεσα στα θέλω σου και στην πραγματικότητα. Έτσι, καταλήγεις να μην μπορείς να προχωρήσεις στο επόμενο βήμα της σχέσης. Μπορείς να αναγνωρίσεις το φόβο μέσα από ένα σύστημα δικαιολογιών, όπως
«Έχω πολύ άγχος και νιώθω πιεσμένη», «Δεν έχει να κάνει μ’ εσένα, αλλά μ’ εμένα», «Δεν μπορώ να εστιάσω στη σχέση λόγω δουλειάς ή οικονομικών προβλημάτων», και να προσπαθείς να διαστρεβλώσεις τους πραγματικούς λόγους στρέφοντας τις αιτίες σε άλλους παράγοντες.
Γιατί τόσος φόβος;
Οι αιτίες του φόβου της δέσμευσης εμφανίζονται σε άτομα που ως παιδιά μεγάλωσαν σε περιβάλλον συναισθηματικής αποστέρησης, δεν έλαβαν αγάπη, τρυφερότητα και φροντίδα ή που, αντίθετα, έρχονταν αντιμέτωπα με κακοποίηση, με αποτέλεσμα να επενδύουν στις σχέσεις με αρνητικά συναισθήματα, να τις θεωρούν απειλητικές και για το λόγο αυτό να τις φοβούνται. Έτσι, οδηγούνται να αισθάνονται περισσότερο τρόμο για τις σχέσεις.
Επίσης, άτομα που ως παιδιά βίωσαν τη συμβιωτική, χωρίς αγάπη σχέση των γονιών τους έχουν δυσκολία στο να προσεγγίσουν το βασικό πρότυπο εγγύτητας, με αποτέλεσμα και τα ίδια να αδυνατούν να δεσμευτούν. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν στο φόβο της δέσμευσης και τυχόν προηγούμενες εμπειρίες κακοποιητικών σχέσεων ή σχέσεων από τις οποίες πληγώθηκαν πολύ. Συναντάται, επίσης, σε άτομα που επιζητούν τη συχνή επιβεβαίωση από νέους συντρόφους, η οποία τροφοδοτεί ένα είδος ναρκισσισμού, ενώ ταυτόχρονα αγχώνονται στην ιδέα να παραμείνουν με ένα μόνο σύντροφο για μεγάλο χρονικό διάστημα, πόσο μάλλον για το υπόλοιπο της ζωής τους. Έτσι, ο φόβος της δέσμευσης σχετίζεται με:
▶ Χαμηλή αυτοεκτίμηση.
▶ Μη ορθολογικές πεποιθήσεις ή υπερβολικές προσδοκίες για τη σχέση που οδηγούν σε απογοήτευση.
▶ Προηγούμενες εμπειρίες.
Στην ουσία, η βάση βρίσκεται στην εμπιστοσύνη. Αν κάποιος έχει πληγωθεί στο παρελθόν, αν έχει απογοητευτεί και βιώνει την αγάπη και τη φροντίδα ως αντικρουόμενα συναισθήματα, τότε δυσκολεύεται να δημιουργήσει μια σχέση, παρά την επιθυμία του.
Τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που φοβούνται τη δέσμευση
▶ Δημιουργούν περιστασιακές σχέσεις. Αν στο κάλεσμα να προσδιορίσουν τη σχέση και την πορεία της ταράζονται ή νιώθουν πανικό, υποδηλώνεται φόβος της δέσμευσης, καθώς δε θέλουν να ορίσουν τη σχέση πέρα από μια απλή σύνδεση, γι’ αυτό και νιώθουν πιο άνετα μέσα σε περιστασιακές σχέσεις. Οι περιστασιακές σχέσεις δημιουργούν την ψευδαίσθηση της ελευθερίας, δε δημιουργούν υποχρεώσεις να «ανοιχτούν» στο σύντροφο και δεν επενδύουν στη μεταξύ τους σχέση.
▶ Κολλάνε με σχέσεις που δεν έχουν μέλλον. Ασχολούνται συχνά με σχέσεις που είναι καταδικασμένες πριν καν ξεκινήσουν. Επιλέγουν συναισθηματικά μη διαθέσιμους συντρόφους, ή εκείνους που δεν μπορούν να εμπιστευτούν, ή είναι δεσμευμένοι.
▶ Αυτοσαμποτάρονται. Απιστούν ή προκαλούν καβγάδες με το σύντροφό τους χωρίς σοβαρό λόγο. Βιάζονται να κρίνουν τον άλλο και διακόπτουν τη σχέση με το παραμικρό λάθος. Έτσι, προστατεύουν τον εαυτό τους πριν πληγωθεί.
▶ Φοβούνται την «απορρόφηση». Μπορεί να φοβούνται ότι η σχέση δε θα τους αφήσει χώρο να εκφραστούν και θα νιώθουν καταπιεσμένοι. Μπορεί, επίσης, να αισθάνονται ότι ο σύντροφός τους είναι πολύ απαιτητικός, ενώ οι προσδοκίες του να είναι λογικές, καθώς ο φόβος τούς παρασύρει και υπερισχύει.
Πώς θα κάνεις μια καινούρια αρχή
Είναι σημαντικό να μη μένεις σε κακές εμπειρίες του παρελθόντος και να πιστέψεις ότι μια νέα σχέση μπορεί να έχει ευτυχή εξέλιξη! Αν πραγματικά φοβάσαι τη δέσμευση, είναι βοηθητικό να το επικοινωνήσεις με απόλυτη ειλικρίνεια στο σύντροφό σου.
Μπορεί να είναι άβολο στην αρχή, αλλά, αν εξηγήσεις τους φόβους σου χωρίς να προσπαθείς να πληγώσεις ή να απομακρύνεις τον άλλο, μπορεί να το καταλάβει και ίσως να βοηθήσει την κατάσταση, θέτοντας και τα θεμέλια για καλή επικοινωνία μέσα στη σχέση. Μέσα από την ψυχοθεραπεία, όταν όλη αυτή η λειτουργία έρθει στην επιφάνεια και αποκτηθεί η σχετική επίγνωση του «τι και πώς κάνω αυτό που κάνω», θα είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις την κατάσταση και να διαχειριστείς διαφορετικά τις σχέσεις, μέχρι να βρεις τον δικό σου τρόπο, αυτόν που σου ταιριάζει και να νιώσεις ασφαλής να εμπιστευτείς. Έτσι, θα φοβάσαι και λιγότερο και να αποφύγεις τη μοναξιά αλλά και τις ψυχοσωματικές παρενέργειές της.
*Extra tip: Πίσω από τη συναισθηματική αποστασιοποίηση μπορεί να κρύβεται μία κατάσταση από το παρελθόν σου. Εάν αισθάνεσαι ότι σε κρατά πίσω σαν άγκυρα, δούλεψε με τον εαυτό σου, θα βρεις λύση.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
