Από τον Ελευθέριο Γ. Κλώνο, MD, PhD, ειδικό μαιευτήρα-γυναικολόγο, διδάκτορα Πανεπιστημίου, Α' Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική ΑΠΘ, συνεργάτη Βιοκλινικής Θεσσαλονίκης, όμιλος Βιοϊατρική
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως, με περισσότερες από 600.000 νέες περιπτώσεις ετησίως. Στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ, και την Ελλάδα ειδικότερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Καρκίνου, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί τη 10η πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες κάθε ηλικίας, ενώ στις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 15-44 ετών αποτελεί την 3η πιο συχνή κακοήθεια.
Πρόληψη: Ερωτήσεις και απαντήσεις
"Σε ποια ηλικία θα πρέπει να ξεκινά ο προληπτικός έλεγχος;"
Η έναρξη του ελέγχου έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θα πρέπει να ξεκινά με τη συμπλήρωση του 21ου έτους της ηλικίας μιας γυναίκας, πάντα συσχετιζόμενη με την έναρξη της σεξουαλικής ζωής της.
"Θα πρέπει να εγκαταλειφθεί ο ετήσιος έλεγχος κυτταρολογικού επιχρίσματος (τεστ Παπανικολάου);"
Ο ετήσιος έλεγχος του κυτταρολογικού επιχρίσματος δε φαίνεται να προσφέρει σημαντικό όφελος στην αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτικής-Γυναικολογίας συνιστά τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο των γυναικών (με υπέρηχο και κλινική εξέταση, χωρίς απαραίτητα τη διενέργεια του τεστ Παπανικολάου).
"Σε ποια ηλικία θα πρέπει να διακόπτεται ο έλεγχος;"
Ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μπορεί να διακόπτεται μετά την ηλικία των 65 ετών, εφόσον υπάρχουν τρεις αρνητικές εξετάσεις την τελευταία δεκαετία.
"Σε ποια ηλικία θα πρέπει να διακόπτεται ο έλεγχος σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή;"
Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομή και δεν έχουν εμφανίσει ποτέ στη ζωή τους βλάβες μπορούν να σταματήσουν τον έλεγχο.
HPV: Προστασία από τώρα για το μέλλον
• Ο ιός HPV, γνωστός και ως ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων, από όπου προέρχονται και τα αρχικά του Human Papilloma Virus, αποτελεί στην ουσία ένα μεγάλο σύνολο ιών που προσβάλλουν και τα δύο φύλα. Ανάλογα με τη γονιδιακή τους διαφοροποίηση, κατατάσσονται σε διάφορους υποτύπους, οι οποίοι αριθμούνται (16, 11, 53) και χαρακτηρίζονται ως ογκογόνοι και μη.
• Κύριο χαρακτηριστικό του ιού, που τον καθιστά και πιο επικίνδυνο, είναι ότι στην αρχή και για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν εκδηλώνει συμπτώματα, με αποτέλεσμα πολλοί να είναι φορείς του και να μην το γνωρίζουν, λόγω της απουσίας παθολογικών συμπτωμάτων. Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση παθολογικής κλινικής εικόνας παίζουν το ιικό φορτίο και το φύλο, κάτι το οποίο μεταφράζεται σε συχνότερη εμφάνιση βλαβών στις γυναίκες. Μερικές από τις πιο συχνές βλάβες είναι τα οξυτενή κονδυλώματα, προκαρκινικές αλλοιώσεις του αιδοίου, του πρωκτού και του τραχήλου, ενώ σε προχωρημένο στάδιο είναι πιθανή και η εμφάνιση διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Είναι σημαντικό να τονιστεί η δεδομένη παρουσία του ιού σε όλες τις βλάβες του τραχήλου της μήτρας που χαρακτηρίζονται από κακοήθεια, κάτι που καταδεικνύει την ογκογόνο δράση του. Με άλλα λόγια, ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papillomavirus, HPV) αποτελεί σχεδόν πάντα το αίτιο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Τα κονδυλώματα είναι μια πάθηση η οποία εύκολα διαγιγνώσκεται, αφού η παρουσία τους είναι εμφανής με γυμνό μάτι, με συχνότερες εστίες εμφάνισης το εφήβαιο, τον πρωκτό, το αιδοίο και το περίνεο. Είναι πολύ σημαντικό να εντοπίζονται έγκαιρα τα κονδυλώματα, ώστε να είναι αποτελεσματική η θεραπεία τους με τη διαδικασία του καυτηριασμού. Σε αντίθεση όμως με τα κονδυλώματα, οι προκαρκινικές αλλοιώσεις, οι οποίες είναι, επίσης, εξέχουσας σημασίας, δεν εντοπίζονται και δεν ψηλαφώνται. Μπορούν να ανιχνευθούν με τη χρήση κολποσκοπίου από εξειδικευμένο γυναικολόγο. Είναι σημαντική η ανεύρεση των αλλοιώσεων αυτών σε αρχικό στάδιο (όταν δηλαδή έχει προσβληθεί μόνο το επιθήλιο), έτσι ώστε να είναι εφικτή και ριζική η αντιμετώπισή τους, μειώνοντας την εμφάνιση υποτροπών και διηθητικού καρκίνου.
Τι πρέπει οπωσδήποτε να ξέρουν όλες οι γυναίκες για τον ιό HPV
• H έναρξη της σεξουαλικής ζωής πυροδοτεί και τον κίνδυνο εμφάνισης του ιού.
• Μεταδίδεται πολύ εύκολα, κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής, τραυματίζοντας το τραχηλικό επιθήλιο.
• Η χρήση προφυλακτικού μπορεί να μειώσει την εμφάνισή του, χωρίς όμως να εξαλείφει εντελώς τον κίνδυνο.
• Προηγούμενη λοίμωξη δεν προστατεύει από επόμενες.
• Οι συχνότεροι υπότυποι του HPV είναι οι 6, 11, που προκαλούν και το 90% των κονδυλωμάτων, και οι 16, 18, που προκαλούν το 70% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας.
• Εδώ και αρκετά χρόνια διατίθεται εμβόλιο για τον HPV το οποίο συνιστάται να γίνεται στις ηλικίες 9-14 ετών.
Αν λάβουμε, λοιπόν, υπόψη όλες τις παραπάνω πληροφορίες, σε συνδυασμό με μελέτες όπου αναφέρεται ότι το 80% των γυναικών και το 50% των ανδρών που είχαν έστω μία φορά σεξουαλική επαφή υπολογίζεται ότι θα προσβληθούν από κάποιον τύπο HPV, καταλαβαίνουμε την αναγκαιότητα του σωστού προληπτικού ελέγχου. Σχηματίζοντας, λοιπόν, το παζλ της πρόληψης, πρωταρχική ανάγκη αποτελεί ο προληπτικός εμβολιασμός και στα δύο φύλα από νεαρή κιόλας ηλικία. Εξίσου σημαντική για τον γυναικείο πληθυσμό είναι η τακτική επίσκεψη σε γυναικολόγο για τη διενέργεια τεστ Παπανικολάου και κολποσκόπησης, αφού το άθροισμα αυτών καλύπτει σε πολύ μεγάλο βαθμό το φάσμα της πρόληψης.
• Τέλος, ένα νέο "όπλο" στη φαρέτρα του κάθε γυναικολόγου με πολύ μεγαλύτερη ευαισθησία διάγνωσης αποτελεί το HPV-DNA Test, όπου πραγματοποιείται γονιδιακή ανάλυση των υποτύπων του HPV, διαγιγνώσκοντας έτσι εγκαίρως την πιθανή παρουσία ογκογόνου τύπου και αποτρέποντας τη δημιουργία πρόσφορου εδάφους για την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το τεστ Παπανικολάου χρησιμοποιείται εδώ και πολλές γενιές, όμως ο έλεγχος για HPV DNA προσφέρει μεγαλύτερη προστασία κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Αυτό γιατί έχει μεγαλύτερη ευαισθησία (99%). Το HPV DNA Test μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε συνδυαστικά με το τεστ Παπανικολάου είτε και ως εξέταση πρώτης εκλογής για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
