Μακροβιοτική διατροφή: Τι είναι και από πού ξεκίνησε;

Τα πιθανά οφέλη και οι κίνδυνοι μίας εναλλακτικής διατροφής.

iStock

Η μακροβιοτική διατροφή είναι ένα διατροφικό σύστημα που έχει τις ρίζες του στην Ιαπωνία και βασίζεται στη φιλοσοφία της ισορροπίας ανάμεσα στις αντιθετικές δυνάμεις του γιν και του γιάνγκ. Το διατροφικό αυτό μοτίβο δίνει έμφαση στην κατανάλωση φυσικών, φυτικών τροφών, κυρίως δημητριακών και λαχανικών, ενώ μπορεί να περιλαμβάνει περιορισμένη ποσότητα θαλασσινών.

Πώς ξεκίνησε η μακροβιοτική διατροφή;

Η μακροβιοτική διατροφή αναπτύχθηκε από τον Ιάπωνα φιλόσοφο Τζορτζ Οσάβα στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Οσάβα εμπνεύστηκε από την αρχαία κινεζική φιλοσοφία του γιν και του γιάνγκ και προσπάθησε να δημιουργήσει ένα διατροφικό μοντέλο που να βασίζεται στην ισορροπία αυτών των ενεργειών. Οι πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες, που στηρίζονταν σε φυσικές τροφές όπως οι καρποί και τα λαχανικά, αποτέλεσαν το πρότυπο του Οσάβα, ενώ σκοπός της διατροφής ήταν να επαναφέρει την ισορροπία και την αρμονία στον ανθρώπινο οργανισμό.

Βασικές αρχές της μακροβιοτικής διατροφής

Η μακροβιοτική διατροφή βασίζεται σε δύο θεμελιώδεις αξίες:

► Προληπτική αξία: Στοχεύει στην αποτροπή ασθενειών και στην ενίσχυση της υγείας.

► Θεραπευτική αξία: Χρησιμοποιεί συγκεκριμένες τροφές για τη βελτίωση της υγείας.

Κύριο στοιχείο της είναι η ισορροπία του γιν και του γιάνγκ, που αφορά την αντίθεση μεταξύ δύο δυνάμεων: το γιν εκπροσωπεί τη δημιουργικότητα και τη ρευστότητα, ενώ το γιάνγκ συμβολίζει τη σταθερότητα και την ενέργεια.

Στη μακροβιοτική θεωρία, οι τροφές κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τις ιδιότητες του γιν και του γιάνγκ και εντάσσονται στο διαιτολόγιο με τρόπο που επιτρέπει την αρμονία ανάμεσα στις δύο αυτές δυνάμεις.

Μακροβιοτική λίστα τροφών

Η μακροβιοτική διατροφή αποτελείται από συγκεκριμένα διατροφικά συστατικά που κατανέμονται με βάση την αναλογία τους στο διαιτολόγιο:

Δημητριακά ολικής αλέσεως (50%): καστανό ρύζι, βρώμη, κριθάρι, σιτάρι, και κεχρί.

Λαχανικά (25-33%): μπρόκολο, καρότα, κουνουπίδι, λάχανο, ραπανάκι, φύκια.

Όσπρια (5-10%): φακές, αζούκι, ρεβίθια, tofu και tempeh.

Διάφορες τροφές (5-20%): φρούτα, λευκά ψάρια, σπόροι, ξηροί καρποί και σούπα miso.

Απαγορεύσεις της διατροφής: Η μακροβιοτική διατροφή αποτρέπει την κατανάλωση τροφών όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, η ζάχαρη και οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες. Απαγορεύεται επίσης η κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων τροφών και χημικών πρόσθετων.

Οφέλη της μακροβιοτικής διατροφής

Η μακροβιοτική διατροφή προσφέρει ορισμένα οφέλη καθώς βασίζεται σε φυτικές και φυσικές τροφές:

Βελτίωση των επιπέδων χοληστερόλης: Δεδομένου ότι περιέχει λίγα λιπαρά και αποφεύγει τα ζωικά προϊόντα, μπορεί να συμβάλει στη μείωση της χοληστερόλης, μειώνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Διαχείριση Διαβήτη Τύπου 2: Έρευνες δείχνουν ότι η μακροβιοτική διατροφή μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, μειώνοντας τα επίπεδα γλυκόζης και αυξάνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη σε ασθενείς με διαβήτη.

Μείωση της φλεγμονής: Τα πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα, όπως τα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης, περιέχουν φυτοθρεπτικά συστατικά που καταπολεμούν τη φλεγμονή και προάγουν την υγεία.

Θεωρητικές αντικαρκινικές ιδιότητες: Αν και δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη που να δείχνει ότι η μακροβιοτική διατροφή θεραπεύει τον καρκίνο, η κατανάλωση φυσικών και φυτικών τροφών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης κάποιων μορφών καρκίνου.

Κίνδυνοι της μακροβιοτικής διατροφής

Η αυστηρή υιοθέτηση της μακροβιοτικής διατροφής μπορεί να επιφέρει και κάποιους κινδύνους:

Έλλειψη θρεπτικών συστατικών: Η αποφυγή των ζωικών προϊόντων μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη πρωτεΐνης, ασβεστίου, σιδήρου, βιταμινών D και Β12. Αυτές οι ελλείψεις μπορεί να επηρεάσουν τη γενικότερη υγεία του οργανισμού, γι' αυτό συνιστάται η καθοδήγηση από διατροφολόγο.

Χαμηλή πρόσληψη θερμίδων: Πολλές από τις τροφές στη μακροβιοτική διατροφή είναι χαμηλές σε θερμίδες, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητη απώλεια βάρους, ιδιαίτερα αν η διατροφή ακολουθείται για μεγάλο διάστημα.

Δυσκολία συνέπειας: Λόγω των πολλών περιορισμών, η μακροβιοτική διατροφή είναι δύσκολο να διατηρηθεί, ιδιαίτερα σε κοινωνικές περιστάσεις ή όταν απαιτείται ετοιμότητα για γεύματα.

Να τη δοκιμάσω τελικά;

Αν θέλεις να ακολουθήσεις μια διατροφή που εστιάζει στη φυσική, φυτική διατροφή και την ισορροπία, η μακροβιοτική μπορεί να είναι κάτι που σε ενδιαφέρει. Μπορεί να μη φέρει μαγικά αποτελέσματα, αλλά σίγουρα βοηθά στη διαχείριση της χοληστερόλης, του σακχάρου και της φλεγμονής. Ωστόσο, μην ξεχνάς ότι είναι αυστηρή και χρειάζεται προσοχή για να αποφύγεις τυχόν θρεπτικές ελλείψεις. Μίλα με κάποιον ειδικό πριν ξεκινήσεις, για να δεις αν ταιριάζει στον τρόπο ζωής σου τη δεδομένη χρονική περίοδο.