Γιατί τα κουνούπια "επιλέγουν" συγκεκριμένα άτομα; Η επιστήμη πίσω από τα τσιμπήματα

Μήπως είσαι το άτομο στο οποίο έρχονται όλα τα κουνούπια σε έναν χώρο; Τότε, δες γιατί συμβαίνει αυτό.

iStock

Είναι σπάνιο να πας σε ένα υπαίθριο πάρτι με ζέστη και να μην ακούσεις κάποιον να παραπονιέται για τα κουνούπια. Μπορεί εσύ να νευριάζεις που σε "κυνηγάνε" παντού, και όσο και να κουκουλωθείς, ξαφνικά βλέπεις τσίμπημα πάνω σου. Και το χειρότερο; Την ίδια στιγμή υπάρχουν άτομα γύρω σου που δεν ενοχλούνται καθόλου, γιατί πολύ απλά δεν πηγαίνουν πάνω τους.

Αν είσαι μία από αυτές που τα κουνούπια δείχνουν να προτιμούν, σίγουρα θα αναρωτιέσαι: Γιατί εγώ; Ο εντομολόγος Jonathan Day, με πάνω από 40 χρόνια εμπειρία με κουνούπια, εξηγεί τι σε κάνει τόσο... μαγνήτη.

Γιατί σε τσιμπάνε εσένα;

Τα περισσότερα είδη κουνουπιών – όπως και άλλα αρθρόποδα, όπως τσιμπούρια, σκνίπες, κοριoί και άλλα – χρειάζονται πρωτεΐνη από αίμα για να μπορέσουν να αναπτύξουν τα αυγά τους. Μόνο το θηλυκό κουνούπι πίνει αίμα. Τα αρσενικά τρέφονται με νέκταρ από φυτά, για ενέργεια.

Επειδή το αίμα είναι απαραίτητο για την αναπαραγωγή τους, τα θηλυκά κουνούπια έχουν εξελιχθεί έτσι ώστε να εντοπίζουν πολύ γρήγορα και αποτελεσματικά κάποιον που μπορεί να τους προσφέρει… γεύμα.

Τι μυρωδιά βγάζεις στα κουνούπια;

Τα κουνούπια εντοπίζουν τα "θύματά" τους με την όσφρηση, την όραση και τον ήχο – ανάλογα με το πότε είναι ενεργά. Όσα δραστηριοποιούνται τη νύχτα βασίζονται κυρίως στη μυρωδιά. Το βασικότερο "σήμα" είναι το διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) που εκπέμπεις με την ανάσα και από το δέρμα σου.

Το CO₂ είναι το πρώτο που τους τραβάει. Όσο πιο έντονη η εκπομπή του, τόσο πιο κοντά νομίζουν ότι βρίσκονται στον στόχο. Όμως επειδή το CO₂ το εκπέμπουν και άψυχα πράγματα, όπως αυτοκίνητα ή πλοία, τα κουνούπια χρειάζονται και δευτερεύουσες μυρωδιές για να σιγουρευτούν ότι είσαι... ζωντανή. Αυτές οι μυρωδιές περιλαμβάνουν το γαλακτικό οξύ, την αμμωνία και ορισμένα λιπαρά οξέα που σχετίζονται με τον μεταβολισμό σου.

Όσο πιο υψηλός είναι ο μεταβολισμός σου, τόσο περισσότερες τέτοιες ουσίες εκκρίνεις. Ο μεταβολισμός μπορεί να είναι θέμα DNA, αλλά μπορεί να αυξηθεί κι από φυσική δραστηριότητα – ή και με ένα ποτάκι! Γι’ αυτό και συχνά, αφού έχεις πιει ένα ποτήρι κρασί, βλέπεις ξαφνικά τα κουνούπια να σε κυνηγάνε. Το ίδιο ισχύει και για τις έγκυες γυναίκες – ο μεταβολισμός τους είναι αυξημένος, και έτσι είναι περισσότερο ελκυστικές για τα κουνούπια.

Επίσης, τα κουνούπια προσελκύονται από συγκεκριμένες φυσικές μυρωδιές του σώματός σου. Για παράδειγμα, κάποια είδη προτιμούν τη μυρωδιά των ποδιών – γι’ αυτό και μπορεί να σε τσιμπάνε κυρίως στους αστραγάλους σου, όταν κοιμάσαι.

Πώς σε "βλέπουν"

Τα κουνούπια που δραστηριοποιούνται την ημέρα ή στο σούρουπο βασίζονται και στην όρασή τους. Πετούν χαμηλά και βλέπουν εσένα στο φόντο του ορίζοντα. Τα σκούρα ρούχα ξεχωρίζουν έντονα, ενώ τα ανοιχτόχρωμα όχι τόσο. Έτσι, όταν φοράς σκούρα, ουσιαστικά τους λες "εδώ είμαι".

Επιπλέον, εντοπίζουν και την κίνησή σου. Αν περπατάς σε περιοχή με πολλά κουνούπια, η κίνησή σου σε κάνει ακόμα πιο εμφανή – ειδικά αν υπάρχει μεγάλο κύμα κουνουπιών, όπως σε βάλτους ή ακτές.

Μήπως απλώς τα προσέχεις περισσότερο;

Υπάρχει κι ένας ψυχολογικός παράγοντας. Κάποιες γυναίκες (ίσως εσύ) παρατηρούν κάθε κουνούπι που τις πλησιάζει. Άλλες, δεν το καταλαβαίνουν καν – ακόμη και όταν τα κουνούπια πίνουν ανενόχλητα το αίμα τους. Κάποια είδη, μάλιστα, επιλέγουν σημεία του σώματος που δεν βλέπεις ή δεν φτάνεις εύκολα. Για παράδειγμα, η Aedes aegypti τσιμπά κυρίως γύρω από τους αστραγάλους σου.