Ξεχνάς ονόματα; Δες γιατί συμβαίνει και πότε πρέπει να ανησυχείς

Γιατί ξεχνάς ονόματα ή τους αποκαλείς με λάθος όνομα; - Τι λέει η επιστήμη

iStock

Το να μη θυμάσαι ένα όνομα ή να αποκαλείς κάποιον με λάθος όνομα είναι απολύτως συνηθισμένο - και συνήθως δεν είναι ανησυχητικό. Πιθανόν να θυμάσαι να σε φωνάζει η μαμά σου με το όνομα της αδερφής σου - ή ακόμα και του σκύλου - πριν φτάσει στο δικό σου. Και τώρα, ως ενήλικη, κάνεις το ίδιο. Φωνάζεις το παιδί ή το ανιψάκι σου με το όνομα κάποιου άλλου. Σημαίνει αυτό ότι "τα χάνεις"; Καθόλου.

Ο καθηγητής ψυχολογίας Neil Mulligan εξηγεί πως είναι απόλυτα φυσιολογικό να μπερδεύεις ονόματα, ειδικά όταν ανήκουν στην ίδια "κατηγορία" - π.χ. τα ονόματα των παιδιών σου. Μάλιστα, σε μελέτη της καθηγήτριας Samantha Deffler, περίπου οι μισοί φοιτητές ανέφεραν ότι τους έχει αποκαλέσει λάθος όνομα κάποιο κοντινό τους πρόσωπο - και στο 95% των περιπτώσεων, ήταν μέλος της οικογένειας.

Δεν το κάνουν μόνο οι γονείς. Το 38% των φοιτητών στη μελέτη ανέφερε πως κι εκείνοι έχουν αποκαλέσει λάθος κάποιον συγγενή ή κοντινό τους άτομο.

Η αιτία; Το μυαλό σου αποθηκεύει τις πληροφορίες σε "δίκτυα" λέξεων. Έτσι, είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσεις ένα σχετικό ή παρόμοιο όνομα - ειδικά αν έχουν ηχητικές ομοιότητες ή ανήκουν στην ίδια ομάδα (όπως ονόματα οικογένειας ή φίλων).

Η μελέτη της Deffler έδειξε και άλλα μοτίβα: συνήθως, αυτός που κάνει το λάθος είναι μεγαλύτερος από αυτόν που φωνάζει. Οι γυναίκες έχουν ελαφρώς μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνουν ή να βιώσουν τέτοιο μπέρδεμα. Και η διάθεση παίζει ρόλο: πάνω από 40% των περιπτώσεων συνέβη όταν το άτομο ήταν κουρασμένο, θυμωμένο ή αγχωμένο.

Ένα ακόμα ενδιαφέρον εύρημα; Οι σκύλοι φαίνεται να έχουν ειδική θέση στις οικογένειες. Ενώ οι γονείς σπάνια μπερδεύουν τα ονόματα των παιδιών τους με αυτά της γάτας, αρκετοί τα μπλέκουν με αυτά του σκύλου.

Τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλό σου

Οι περισσότεροι δυσκολεύονται να θυμηθούν ονόματα. Σύμφωνα με έρευνα, θυμάσαι πιο εύκολα το επάγγελμα ενός ανθρώπου παρά το όνομά του.

Τα ονοματολογικά "λαθάκια" είναι μεν εμφανή, αλλά το μυαλό σου κάνει αντικαταστάσεις λέξεων συνεχώς. Όταν μιλάς, ο εγκέφαλός σου σκανάρει γρήγορα λέξεις που θα ταίριαζαν και απορρίπτει όσες δεν θέλεις να πεις.

Με την ηλικία, μειώνεται λίγο η ικανότητα να "φιλτράρεις" τις λάθος λέξεις, οπότε τέτοια γλωσσικά λάθη γίνονται πιο συχνά. Και συχνά, όταν προσπαθείς να θυμηθείς κάτι, δίνεις στον εγκέφαλό σου ασαφείς οδηγίες - π.χ. "βρες μια λέξη που περιγράφει τον τεράστιο σκύλο της γειτόνισσας" - και τελικά λες "τεράστιος" αντί για "γιγάντιος".

Το καλό είναι ότι, ακόμα κι όταν εγκαταλείπεις την προσπάθεια, ο εγκέφαλός σου συνεχίζει να δουλεύει. Έτσι, μπορεί να σου έρθει ξαφνικά στο μυαλό η λέξη που αναζητούσες, ώρες αργότερα.

Πότε να ανησυχήσεις;

Το να μην μπορείς να θυμηθείς ένα όνομα που έχεις "στην άκρη της γλώσσας" σίγουρα είναι κάτι που εκείνη την ώρα σε νευριάζει, αλλά σπάνια είναι ανησυχητικό. Το πρόβλημα ξεκινά αν δεν θυμάσαι καθόλου κάποιον - ούτε καν όταν σου λένε το όνομά του. Αυτό είναι ένδειξη ότι η πληροφορία δεν είναι απλώς "κολλημένη", αλλά έχει χαθεί.

Αν και τα μπερδέματα με τα ονόματα είναι πιο συνηθισμένα με την ηλικία, αυτό δεν σημαίνει άνοια. Όσο μεγαλώνεις, τόσο περισσότερα ονόματα έχεις να θυμάσαι. Είναι φυσιολογικό.