akinbostanci
Η ενδοκρινολόγος Παρασκευή Μεντζελοπούλου* εξηγεί ποιος είναι ο ρόλος της ορμόνης αυτής στη διατήρηση του φυσιολογικού κύκλου της γυναίκας αλλά και της γονιμότητάς της.
*Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Xάρβαρντ (endodiabetes.gr)
Προτού μιλήσουμε για το ρόλο της προγεστερόνης, ας τη γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Η προγεστερόνη είναι μια στεροειδής ορμόνη, που ανήκει σε μια ομάδα ορμονών που ονομάζονται προγεσταγόνα. Παράγεται κατά κύριο λόγο από το ωχρό σωμάτιο στην ωοθήκη, στη δεύτερη φάση του έμμηνου κύκλου της γυναίκας (μια φάση που ξεκινά μετά την ωορρηξία). Παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του φυσιολογικού κύκλου της γυναίκας και της εγκυμοσύνης στα αρχικά της στάδια. Και ένα «μυστικό» για την προγεστερόνη: Μικρές ποσότητές της παράγονται επίσης από τα επινεφρίδια. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μεγάλες ποσότητές της παράγονται από τον πλακούντα.
Μια λεπτή ορμονική ισορροπία κάθε 28 ημέρες
Κάθε μήνα πολλά ωάρια ξεκινούν την προσπάθεια ωρίμανσης. Η διαδικασία αυτή συμβαίνει υπό την επίδραση των γοναδοτροπινών, των ορμονών της υπόφυσης που ελέγχουν τον έμμηνο κύκλο της γυναίκας. Μόνο ένα όμως θα καταφέρει να ωριμάσει σε σημείο που να μπορεί να γονιμοποιηθεί. Αυτό συμβαίνει στο πρώτο μισό του κύκλου (φάση πρώτη). Στη φάση αυτή τα οιστρογόνα είναι οι κυρίαρχες ορμόνες που παράγονται από τις ωοθήκες. Όταν φτάσει στο κατάλληλο επίπεδο ωρίμανσης, το ωάριο απελευθερώνεται από την ωοθήκη. Αυτό ονομάζεται ωορρηξία και συνήθως συμβαίνει κοντά στη 14η ημέρα του κύκλου, σε γυναίκες με κύκλο 28 ημερών. Η βασική ορμόνη που προκαλεί την ωορρηξία είναι η ωχρινοτρόπος ορμόνη LH (luteinising hormone), μία από τις δύο γοναδοτροπίνες που παράγονται από την υπόφυση. Τα υπολείμματα του ωοθυλακίου που περιείχε το ωάριο μετατρέπονται τότε στο ωχρό σωμάτιο, που παράγει τη βασική ορμόνη της δεύτερης φάσης του κύκλου, την προγεστερόνη (και σε μικρότερο βαθμό οιστρογόνα). Ο ρόλος της είναι να προετοιμάσει το σώμα και τη μήτρα για πιθανή εγκυμοσύνη στην περίπτωση που το ωάριο γονιμοποιηθεί. Αν το ωάριο δε γονιμοποιηθεί, το ωχρό σωμάτιο χάνει σταδιακά την ικανότητα να παράγει ορμόνες, ατροφεί και πεθαίνει, τα επίπεδα της προγεστερόνης πέφτουν, η μήτρα αποβάλλει με μορφή αίματος τις στιβάδες του ενδομητρίου που είχαν προετοιμαστεί να θρέψουν το έμβρυο και ένας νέος κύκλος ξεκινά. Η δεύτερη αυτή φάση του κύκλου είναι πάντα σταθερή και διαρκεί 14 ημέρες (από την ωορρηξία μέχρι και την έναρξη της περιόδου). Αν το ωάριο γονιμοποιηθεί επιτυχώς, τα κύτταρα που περικλείουν το γονιμοποιημένο ωάριο (και τα οποία στη συνέχεια θα σχηματίσουν τον πλακούντα) αρχίζουν να παράγουν χοριακή γοναδοτροπίνη (HCG). Η ορμόνη αυτή μοιάζει πολύ με την ωχρινοτρόπο ορμόνη στη δομή της. Αυτό της επιτρέπει να κρατήσει ζωντανό το ωχρό σωμάτιο της ωοθήκης, από όπου παράγεται η προγεστερόνη, μέχρι να μπορέσει να δημιουργηθεί ο πλακούντας.
Ο ρόλος της προγεστερόνης στη διατήρηση της εγκυμοσύνης
Αν το ωάριο γονιμοποιηθεί, ο ρόλος της προγεστερόνης είναι να ετοιμάσει το εσωτερικό της μήτρας (ενδομήτριο) να υποδεχτεί το γονιμοποιημένο ωάριο και να το θρέψει. Η προγεστερόνη ενεργοποιεί τη δημιουργία αγγείων στο ενδομήτριο ώστε να αυξηθεί η παροχή αίματος και ενεργοποιεί ειδικούς αδένες που παράγουν θρεπτικές ουσίες απαραίτητες για τη θρέψη του εμβρύου στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης, πριν ακόμη δημιουργηθεί ο πλακούντας. Η προγεστερόνη βοηθά, επίσης, στην εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα και τη διατήρηση του ενδομητρίου σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αν το ωάριο γονιμοποιηθεί, το ωχρό σωμάτιο συνεχίζει να παράγει προγεστερόνη και η λειτουργία αυτή είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της εγκυμοσύνης στα αρχικά της στάδια, μέχρι να δημιουργηθεί ο πλακούντας. Μόλις δημιουργηθεί ο πλακούντας, αναλαμβάνει την παραγωγή προγεστερόνης για την υπόλοιπη εγκυμοσύνη (μετά την 8η-12η εβδομάδα).
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η προγεστερόνη συνεχίζει να παίζει σημαντικό
ρόλο:
‣ Στην ανάπτυξη του εμβρύου.
‣ Στη διόγκωση του μαζικού αδένα του στήθους ως προετοιμασία για το θηλασμό.
‣ Στην ενίσχυση των μυών του πυελικού εδάφους ως προετοιμασία για το φυσιολογικό τοκετό.
Τα επίπεδα της προγεστερόνης αυξάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μέχρι να ξεκινήσει ο τοκετός, οπότε και πέφτουν απότομα.
Η φαρμακευτική χρήση της προγεστερόνης
Η προγεστερόνη μαζί με τα οιστρογόνα χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό στα αντισυλληπτικά δισκία.
‣ Ο συνδυασμός διαφορετικών προγεσταγόνων με οιστρογόνα χρησιμοποιείται και στην εμμηνόπαυση ως θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
‣ Η προγεστερόνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης για την πρόληψη αποβολών και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για την πρόληψη του πρόωρου τοκετού.
‣ Το χάπι της επόμενης ημέρας, που δίνεται για επείγουσα αντισύλληψη, είναι ένα συνθετικό προγεσταγόνο σε μεγάλη δόση (λεβονοργεστρέλη).
Διάβασε επίσης: Πρόβλημα με τις ορμόνες; 9 ιδέες για να τις ισορροπήσεις φυσικά!
Διάβασε επίσης: Χημεία εγκεφάλου: Οι ορμόνες, ο εγκέφαλος και η διάθεσή σου
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
