Για χρόνια πιστεύαμε πως η σεροτονίνη παίζει πρωταρχικό ρόλο στην εκδήλωση -και επομένως και στην αντιμετώπιση- της κατάθλιψης, αλλά τα πιο πρόσφατα δεδομένα των επιστημόνων αποκαλύπτουν ότι άλλες νευροχημικές ουσίες του οργανισμού όχι μόνο παίζουν σημαντικότερο ρόλο, αλλά μπορούν και να αντιμετωπίσουν τις αιτίες της ψυχικής ασθένειας που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο και, μάλιστα, πολύ πιο άμεσα.
Αυτό είναι ένα μόνο από τα πολλά νέα συμπεράσματα που παρουσιάζει ο ψυχίατρος και νευροενδοκρινολόγος Philip Gold στο βιβλίο του Breaking Through Depression: A Guide to the Next Generation of Promising Research and Revolutionary New Treatments (Ένας οδηγός για την επόμενη, ελπιδοφόρα γενιά έρευνας και τις επαναστατικές νέες θεραπείες κατά της κατάθλιψης, εκδ. Twelve), που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Μολονότι βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για τη θεραπεία της κατάθλιψης εδώ και σχεδόν πέντε δεκαετίες, ο Gold δεν έχει σταματήσει όλο αυτό τον καιρό να αναζητά οριστική λύση κατά του "καρκίνου του εαυτού", όπως αποκαλεί την ασθένεια. Έπειτα από το πτυχίο του στην Ψυχιατρική, πέρασε στο πεδίο της Νευροενδοκρινολογίας, πιστεύοντας πως το μυστικό για την οριστική κατανόηση της κατάθλιψης βρίσκεται στη βιοχημεία του εγκεφάλου, ενώ όλα αυτά τα χρόνια είναι από τους ανώτερους ιεραρχικά ερευνητές του Αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας και έχει βραβευτεί για την ερευνητική του συμβολή από την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση.
100% ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ;
Μέχρι στιγμής, λέει ο Gold, για τη διάγνωση της κατάθλιψης οι ειδικοί παγκοσμίως βασίζονται στα κριτήρια που περιγράφονται στο περίφημο DSM, το εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης για τη διάγνωση των ψυχικών ασθενειών: για να διαγνωστεί κάποιος ότι πάσχει από κατάθλιψη, πρέπει να πληροί τουλάχιστον πέντε από αυτά τα κριτήρια και, μάλιστα, για διάστημα μεγαλύτερο των δύο εβδομάδων. "Κανένα όμως από τα κριτήρια διάγνωσης δεν περιλαμβάνει ακόμη τις βιοχημικές ή γενετικές ενδείξεις που οι έρευνες πλέον συνδέουν με βεβαιότητα με την κατάθλιψη. Προς το παρόν πρέπει να αρκεστούμε στα συμπεριφορικά στοιχεία", επισημαίνει, δηλώνοντας ταυτόχρονα αισιόδοξος ότι αυτό σύντομα θα αλλάξει. Ποιες είναι οι βιοχημικές ενδείξεις της κατάθλιψης; Σύμφωνα με τις πολύχρονες έρευνές του και τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, αποκαλύπτει ο Gold, η ασθένεια έχει άρρηκτη σχέση με το άγχος, αφού οφείλεται σε μια δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος απέναντι στο στρες, η οποία αποτυπώνεται ξεκάθαρα στον εγκέφαλο.
Όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση στρες, εξηγεί ο ειδικός, επηρεάζονται τρεις περιοχές του εγκεφάλου που παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην εμφάνιση και την εκδήλωση της κατάθλιψης και καθεμία αλληλεπιδρά με τις άλλες δύο. Ο προμετωπιαίος φλοιός (που εντοπίζεται πίσω από το μέτωπό μας), το σύστημα συναγερμού (που ελέγχει ολόκληρο το νευρικό σύστημα του οργανισμού) και το μεταιχμιακό σύστημα. Το τελευταίο βρίσκεται στο εσωτερικό τμήμα του εγκεφάλου και περιλαμβάνει την αμυγδαλή, τον ιππόκαμπο -που τον ονομάζει και "κέντρο συναισθηματικής μνήμης"- και τον επικλινή πυρήνα, ο οποίος αποτελεί το κέντρο του εγκεφάλου όπου εδρεύουν η απόλαυση και η επιβράβευση. Οι στρεσογόνες εμπειρίες αποθηκεύονται στο κέντρο συναισθηματικής μνήμης, αποτυπώνονται σε αυτό και αλλάζουν τη δομή και τη λειτουργία του. Όσον αφορά τον προμετωπιαίο φλοιό, την υπογονάτια περιοχή του, ο συγγραφέας
την αποκαλεί και "κέντρο ελέγχου" μιας και παίζει τεράστιο ρόλο στην απόκριση στο στρες και στην κατάθλιψη. Συγκρατεί τόσο την αμυγδαλή όσο και το σύστημα συναγερμού από το να υπερλειτουργούν και επομένως ρυθμίζει τα επίπεδα άγχους, αυτοεκτίμησης αλλά και ευχαρίστησης.
Ουσιαστικά, εξηγεί ο Gold, "έχουμε βεβαιωθεί πλέον ότι η κατάθλιψη είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος η οποία σχετίζεται με την απώλεια ιστού στα καίρια σημεία του εγκεφάλου που διαχειρίζονται την απόκριση του οργανισμού στο στρες, σε όσα δηλαδή απειλούν την ασφάλειά μας. Αυτά τα σημεία του εγκεφάλου είναι τα ίδια που (σ.σ. όταν το νευρικό σύστημα λειτουργεί σωστά) μας βοηθούν να ρυθμίσουμε το άγχος μας, που επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση και την αυτοαξιολόγησή μας, όπως και την ικανότητά μας να νιώθουμε ευχαρίστηση. Η κατάθλιψη είναι μια δυσλειτουργική απόκριση στο στρες. Όταν το σύστημα συναγερμού του εγκεφάλου δυσλειτουργεί, εμφανίζεται κατάθλιψη και ο εγκέφαλος ουσιαστικά ατροφεί μέσα από τα συνεχή και στρεσογόνα σήματα κινδύνου που εκπέμπει ένα άτομο με κατάθλιψη".
ΦΩΤΙΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ
Ας πάρουμε για παράδειγμα, προτείνει ο συγγραφέας για να το εξηγήσει καλύτερα, μια ομάδα πεζοπόρων που περπατούν στο βουνό το σούρουπο, όταν αντιλαμβάνονται ότι έχει πιάσει φωτιά στο δάσος. Όλες οι εγκεφαλικές λειτουργίες που δεν σχετίζονται με το να βρουν τρόπο να γυρίσουν στο σπίτι ασφαλείς μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, παγώνουν: η σύνθετη σκέψη και η απόκριση σε περισπασμούς μειώνονται, ώστε εκείνοι να παραμείνουν προσηλωμένοι, και, φυσικά, από κανενός το μυαλό δεν περνά οτιδήποτε σχετίζεται με την απόλαυση. Μπροστά στην απειλή για τη ζωή τους δεν θα σταματήσουν για φαγητό, για να κοιμηθούν ή για να βγάλουν φωτογραφίες και να απαθανατίσουν τη θέα από ψηλά. Αν μπορούσαμε να μελετήσουμε τον εγκέφαλό τους, θα βλέπαμε ότι μπροστά στον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν, στο κέντρο ελέγχου μειώνεται η δραστηριότητα και, επομένως, η αμυγδαλή παρουσιάζει έντονη κινητικότητα, κάνοντάς τους να αισθάνονται φόβο και ανησυχία, συναισθήματα τα οποία είναι απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Ταυτόχρονα, το κέντρο συναισθηματικής μνήμης ενεργοποιείται ώστε προηγούμενες εμπειρίες μπροστά σε κίνδυνο για τη ζωή τους να μπορέσουν να τους βοηθήσουν και αυτή τη φορά. Αργότερα, όταν βρίσκονται στην ασφάλεια του σπιτιού τους, έχοντας ξεπεράσει το σοκ, ολόκληρο το νευρικό σύστημα επανέρχεται στη φυσιολογική του λειτουργία, έχοντας επιτελέσει το έργο του, δηλαδή να αποφύγουν τον κίνδυνο.
Αυτό ισχύει για όλους τους πεζοπόρους εκτός από την Τζένιφερ. Γιατί στη δική της περίπτωση, ακόμη και αν η φωτιά στο δάσος δεν την απειλεί πλέον, εκείνη συνεχίζει να βιώνει την ίδια ανησυχία και φόβο, αδυνατεί να εκτιμήσει τις καθημερινές απολαύσεις (μια κατάσταση εξαιρετικά συχνή στις περιπτώσεις κατάθλιψης, που ονομάζεται ανηδονία), οι περισπασμοί την αποδιοργανώνουν εντελώς και το κέντρο συναισθηματικής μνήμης την κρατά παγιδευμένη σε δυσάρεστα γεγονότα και συναισθήματα, έχοντας σβήσει τα ευχάριστα και θετικά. Η Τζένιφερ έχει κατάθλιψη και το νευρικό της σύστημα δυσλειτουργεί. Η αμυγδαλή του εγκεφάλου της είναι διογκωμένη και υπερδραστήρια, ο ιστός στο κέντρο συναισθηματικής μνήμης έχει μειωθεί, η ορμόνη του στρες κορτικοεκλυτίνη (CRH) βρίσκεται στα ύψη, ενώ τα επίπεδα του εγκεφαλικού νευροτροφικού παράγοντα (της πρωτεΐνης BDNF) είναι εξαιρετικά χαμηλά. Το ίδιο της το νευρικό σύστημα που την έσωσε από την απειλή της φωτιάς στο δάσος έχει απορρυθμιστεί και έχει στραφεί εναντίον της, κάνοντας την καθημερινότητά της πολύ δύσκολη. Τι διαφοροποιεί την περίπτωση της Τζένιφερ από των υπόλοιπων πεζοπόρων; Το οικογενειακό της ιστορικό, αφού η μητέρα της και ο παππούς της είχαν επίσης κατάθλιψη.
Δείτε περισσότερα στο elle.gr
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
