Istock images
Όσα γνωρίζαμε για την αναπαραγωγή φαίνεται ότι ανατρέπονται. Βλέπουμε διαρκώς να αυξάνονται τα αρνητικά τεστ εγκυμοσύνης, ενώ ολοένα και περισσότερα ζευγάρια καλούνται να υπομείνουν το ρόλερ κόστερ των θεραπειών γονιμότητας.
Έτσι, όταν μια διεθνής ομάδα επιστημόνων δημοσίευσε μια ανησυχητική έρευνα που δείχνει πως ο αριθμός των σπερματοζωαρίων έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία 50 χρόνια και ότι η τάση αυτή επιταχύνεται, ήταν φυσικό να προκαλέσει ανησυχία. Η μείωση, προειδοποίησαν, θα μπορούσε να πάρει πολύ μεγάλες διαστάσεις, πιθανότητα να "απειλήσει ακόμα την επιβίωση της ανθρωπότητας".
Διαβάστε Επίσης
Οι καθηγητές Hagai Levine και Shanna Swan, οι οποίοι εκπονούν μελέτες πάνω στην αναπαραγωγική υγεία εδώ και δεκαετίες και δημοσίευσαν αυτά τα τελευταία ευρήματα, δεν μπορούσαν παρά να κάνουν παραλληλισμούς με την κλιματική κρίση.
Η γονιμότητα είναι σύνθετη διαδικασία και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ας δούμε μαζί τα ευρήματα και τις θεωρίες των επιστημόνων. Ωστόσο, χρειάζεται να επισημάνουμε ότι μόνο ο γιατρός σου μπορεί να σου προσφέρει αξιόπιστες και εξατομικευμένες πληροφορίες.
Μειώνεται δραματικά ο αριθμός των σπερματοζωαρίων των ανδρών: Οι πιθανοί λόγοι
1. Γιατί έχει σημασία ο αριθμός των σπερματοζωαρίων;
Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι σημαντικός, αλλά δεν είναι το παν. Όταν ένας άνδρας κάνει έλεγχο γονιμότητας και ανάλυση σπέρματος, εξετάζονται τρεις βασικές παράμετροι: ο αριθμός των σπερματοζωαρίων, η κινητικότητα και η μορφολογία του σπέρματος.
Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι μια τιμή που είναι ευκολότερο να παρακολουθείται με συνέπεια. Οι τεχνικές ανάλυσης σπέρματος έχουν εξελιχθεί με την πάροδο των ετών, αλλά η καταμέτρηση του σπέρματος βασίζεται κυρίως σε μια αρκετά απλή συσκευή που ονομάζεται "αιμοκυτταρόμετρο". Η ομάδα των Levine και Swan επέλεξε να μελετήσει μόνο μελέτες (223 συγκεκριμένα) που χρησιμοποιούσαν αυτή τη συγκεκριμένη μέθοδο.
Σημείωσαν ότι ενώ ο αριθμός των σπερματοζωαρίων δεν αποτελεί "εκπρόσωπο της γονιμότητας", συνδέεται μολοταύτα στενά με τις πιθανότητες γονιμότητας. Ένας ασυνήθιστα χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων (που ονομάζεται επίσης ολιγοσπερμία) σημαίνει πως ένας άνδρας έχει λιγότερα από 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά χιλιοστόλιτρο σπέρματος.
Όμως η ομάδα των Levine και Swan σημειώνει ότι οι έρευνες δείχνουν ότι κάτω από το όριο των 40-50 εκατομμυρίων/ml - ο παγκόσμιος μέσος όρος βρίσκεται σήμερα περίπου στα 49 εκατομμύρια/ml - η πιθανότητα σύλληψης μειώνεται δραματικά, πράγμα που σημαίνει ότι τα ζευγάρια είναι πιθανό να πρέπει να περιμένουν περισσότερο για να αποκτήσουν παιδί.
"Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ανθρώπινη ανδρική αναπαραγωγική υγεία έχει αλλάξει προς το χειρότερο τα τελευταία 70 χρόνια και προκαλεί ανησυχία για το μέλλον όσον αφορά τον αρνητικό αντίκτυπο στη γονιμότητα των ζευγαριών", δήλωσε στο Euronews Next ο καθηγητής Richard Sharpe, του Κέντρου Αναπαραγωγικής Υγείας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.
Οι ειδικοί σε θέματα αναπαραγωγής τονίζουν επίσης ότι ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι ένας χρήσιμος δείκτης της συνολικής υγείας. Οι άνδρες με χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων τείνουν να έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής και έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο, διαβήτη και καρδιαγγειακά νοσήματα σε σχέση με τους πιο γόνιμους άνδρες.
"Η ικανότητα παραγωγής τεστοστερόνης και σπέρματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνολική σας υγεία", δήλωσε ο καθηγητής Bradley Anawalt, ενδοκρινολόγος που ειδικεύεται στην ανδρική πλευρά της αναπαραγωγής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.
2. Ευθύνονται οι χημικές ουσίες για τη μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων;
Αν και η μελέτη τους δεν διερεύνησε τα αίτια της μείωσης του αριθμού των σπερματοζωαρίων, οι Levine και Swan επισημαίνουν τον ρόλο του τρόπου ζωής και των ανθρωπογενών χημικών ουσιών που έχουν παντού αντίκτυπο.
Άλλωστε, μεγάλο μέρος των τροφίμων που τρώμε και των καθημερινών προϊόντων που χρησιμοποιούμε είναι συσκευασμένα σε πλαστικά - από τα καλλυντικά και τα προϊόντα καθαρισμού μέχρι το ποπ κορν που βάζουμε σε φούρνο μικροκυμάτων και τα γεύματα που παίρνουμε μαζί μας. Οι χημικές ουσίες από αυτά τα πλαστικά εισχωρούν στα τρόφιμά μας, στο περιβάλλον και στο σώμα μας.
Έρευνες δείχνουν ότι χημικές ουσίες όπως οι φθαλικές ενώσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται εδώ και πολύ καιρό για να κάνουν τα πλαστικά μαλακά και εύκαμπτα, και η δισφαινόλη Α (BPA), η οποία χρησιμοποιείται στα σκληρά πλαστικά μπουκάλια, μπορούν να διαταράξουν τα ορμονικά και αναπαραγωγικά συστήματα των ανθρώπων, ιδίως στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής τους, μέσα στη μήτρα της μέλλουσας μητέρας.
"Αν πειράξεις τις ορμόνες που χρειάζεσαι για να έχεις ένα λειτουργικό αναπαραγωγικό σύστημα, δεν πρόκειται να έχεις ένα λειτουργικό αναπαραγωγικό σύστημα", δήλωσε ο Swan στο Euronews Next. Ο Swan εμβάθυνε σχετικά στο βιβλίο του Count Down, και έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στα ΜΜΕ. Το βιβλίο της περιγράφει πώς η χημική ρύπανση βλάπτει τη γονιμότητα και οδηγεί σε περισσότερα μωρά (και ζώα) που γεννιούνται με αναπαραγωγικές διαταραχές και μικρότερα πέη.
3. Το μήκος της AGD έχει σημασία για τη γονιμότητα
Η έρευνα δείχνει ότι χημικές ουσίες όπως οι φθαλικές ενώσεις μπορούν να επηρεάσουν έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες διαφοροποίησης του φύλου ενός ατόμου: τη μέτρηση μεταξύ του πρωκτού και του όσχεου, γνωστή ως πρωκτογεννητική απόσταση (AGD).
Η AGD ενός άνδρα είναι συνήθως διπλάσια σε μήκος από την AGD μιας γυναίκας, αλλά μπορεί να είναι μικρότερη εάν η παραγωγή τεστοστερόνης είναι μειωμένη κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης, όταν η απελευθέρωση αυτής της ορμόνης είναι καθοριστική για την ανάπτυξη όρχεων και πέους από ένα γενετικά αρσενικό έμβρυο. "Εάν η τεστοστερόνη δεν επαρκεί την κρίσιμη στιγμή, τότε η διαδικασία διαφοροποίησης δεν συμβαίνει ή δεν ολοκληρώνεται", εξήγησε ο Swan.
Σε μια μελέτη που διεξήχθη σε φοιτητές στη Νέα Υόρκη πριν από μια δεκαετία, ο Swan διαπίστωσε ότι οι άνδρες με AGD κάτω από 5 εκaτοστά είχαν επτά φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν χαμηλό αριθμό σπερματοζωαρίων, γεγονός που τούς καθιστά "υπογόνιμους". Επίσης αυξάνουν τις πιθανότητες να έχουν ανερχόμενους όρχεις και μικρότερο πέος.
Όμως, υπάρχουν κι άλλες χημικές ουσίες είναι επίσης ύποπτες ότι παρεμβαίνουν στην ανάπτυξη των όρχεων. Μια πρόσφατη μελέτη σε 864 νεαρούς άνδρες από τη Δανία διαπίστωσε ότι εκείνοι που εκτέθηκαν στη μήτρα σε υψηλότερα επίπεδα "χημικών ουσιών για πάντα", γνωστών ως PFAS, είχαν σταθερά χαμηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων.
Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί λένε ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να προσδιοριστεί τι είναι αυτό που πραγματικά διαταράσσει την παραγωγή τεστοστερόνης τη στιγμή της ανάπτυξης των γεννητικών οργάνων στην αρχή της εγκυμοσύνης. Ο Sharpe δήλωσε ότι υποψιάζεται τις περιβαλλοντικές χημικές ουσίες εδώ και 30 χρόνια, αλλά τώρα υποψιάζεται όλο και περισσότερο ότι μπορεί να ευθύνεται η έκθεση σε φάρμακα όπως η παρακεταμόλη.
"Σχεδόν όλες οι έγκυες γυναίκες λαμβάνουν ένα ή περισσότερα τέτοια φάρμακα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με την παρακεταμόλη να βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου", δήλωσε. Και συνέχισε: "τα στοιχεία που έχουμε, από διάφορες ομάδες, είναι ότι η έκθεση του ανθρώπινου εμβρυϊκού όρχεως σε επίπεδα παρακεταμόλης ενδέχεται να επηρεάζει την παραγωγή τεστοστερόνης".
Διαβάστε Επίσης
4. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής
Είναι δύσκολο να παραβλέψουμε το γεγονός ότι τα τελευταία 50 χρόνια - την περίοδο κατά την οποία ο αριθμός των σπερματοζωαρίων μειώθηκε στο μισό - έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, οι οποίες δεν ήταν καλές για τη γονιμότητα. Οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι η διεύρυνση του μεγέθους της μέσης, η καθιστική ζωή, το άγχος και η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών παίζουν πιθανότατα ρόλο.
"Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, είχαμε αυτό που έχει περιγραφεί μάλλον εύστοχα ως επιδημία αύξησης του βάρους και παχυσαρκίας", τόνισε ο Anawalt. "Και γνωρίζουμε ότι με την αύξηση του σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας, παρατηρείται μείωση της τεστοστερόνης ορού και φαίνεται να υπάρχει μείωση της γονιμότητας και της συγκέντρωσης σπέρματος". Η παχυσαρκία συνδέεται επίσης με τον διαβήτη τύπου 2, ο οποίος αυξάνει τον κίνδυνο στυτικής δυσλειτουργίας.
Σε μια πρόσφατη μελέτη από τη Δανία, διαπιστώθηκε πως οι παχύσαρκοι άνδρες που ακολούθησαν μια δίαιτα χαμηλών θερμίδων για οκτώ εβδομάδες και έχασαν κατά μέσο όρο 16,5 κιλά είδαν 40% βελτίωση στον αριθμό των σπερματοζωαρίων τους. Τα ποσοστά αυτά διατηρήθηκαν για έναν ολόκληρο χρόνο στους άνδρες που διατήρησαν την απώλεια βάρους, αλλά όχι σε εκείνους που ανέκτησαν βάρος. Έτσι, τα καλά νέα είναι ότι μέρος της ζημίας είναι αναστρέψιμο, αρκεί να αναλάβουμε δράση.
5. Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε τη γονιμότητά μας;
"Μπορεί να ακούγεται βαρετό και χιλιοειπωμένο, αλλά η ισορροπημένη διατροφή με πολλά φρέσκα λαχανικά και φρούτα και χαμηλές ποσότητες επεξεργασμένων τροφίμων είναι μακράν το καλύτερο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι", δήλωσε ο Sharpe. Το πρόσθετο πλεονέκτημα αυτού του τρόπου είναι ότι θα μειώσει επίσης την έκθεσή σας σε ανθρωπογενείς χημικές ουσίες όπως οι φθαλικές ενώσεις ή η BPA, οι οποίες τείνουν να μπαίνουν στα επεξεργασμένα και προσυσκευασμένα τρόφιμα, σημείωσε. "Προσπαθήστε να ασκείστε, να διατηρείτε ένα υγιές βάρος και να μην καπνίζετε. Το κάπνισμα συνδέεται στενά με την υπογονιμότητα."
"Ό,τι σας πει ο γιατρός σας να κάνετε για να σας βοηθήσει να φροντίσετε την καρδιά σας, θα βοηθήσει και τη γονιμότητά σας", συμβούλευσε ο Swan. Αναγνωρίζοντας ότι δεν έχουν όλοι τους πόρους για να το κάνουν αυτό, καλό θα ήταν να προτιμάτε τα βιολογικά τρόφιμα και να χρησιμοποιείτε γυάλινα - όχι πλαστικά - δοχεία για να αποθηκεύετε, να καταψύχετε και να ζεσταίνετε τα γεύματα.
"Μεταξύ άλλων συμβουλών για να αποφύγετε την έκθεση σε χημικές ουσίες: ελαχιστοποιήστε τον αριθμό των προϊόντων προσωπικής φροντίδας που χρησιμοποιείτε- αποφύγετε τα αρώματα - είτε στα ρούχα, είτε στο σαπούνι, είτε στις πρίζες και στα αποσμητικά χώρου - καθώς συχνά περιέχουν φθαλικές ενώσεις- βγάλτε τα παπούτσια σας όταν μπαίνετε στο σπίτι σας για να αφήσετε τη σκόνη στην είσοδο- σκουπίστε με ηλεκτρική σκούπα με φίλτρο σωματιδιακού αέρα υψηλής απόδοσης (HEPA)- και φιλτράρετε το πόσιμο νερό σας αν υποψιάζεστε ότι μπορεί να περιέχει χημικές ουσίες ή μικροπλαστικά".
"Αποφύγετε το τζακούζι, τη σάουνα ή το χαμάμ όταν προσπαθήσετε να συλλάβετε, καθώς η θερμότητα μειώνει τον αριθμό των σπερματοζωαρίων σας. Ομοίως, ίσως γνωρίζετε ήδη ότι είναι καλύτερο να αποφεύγετε επίσης τα στενά εσώρουχα, καθώς οι όρχεις πρέπει να διατηρούνται δροσεροί".
"Και το σημαντικότερο: κάντε σεξ!" Ο Anawalt συμβουλεύει ότι ένας λογικός στόχος είναι μία ή δύο φορές την εβδομάδα, ειδικά κατά την περίοδο της ωορρηξίας.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
