Από την Παρασκευή Μεντζελοπούλου, ενδοκρινολόγο-διαβητολόγο, λέκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, διπλωματούχο American Board of Endocrinology, Diabetes and Metabolism (endodiabetes.gr)
Η ινσουλίνη είναι μια βασική ορμόνη του μεταβολισμού, που παράγεται από το πάγκρεας όταν καταναλώνουμε τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες, ώστε να βοηθήσει τα κύτταρα να προσλάβουν τη γλυκόζη και να τη χρησιμοποιήσουν. Η αντίσταση στην ινσουλίνη συμβαίνει όταν τα κύτταρα του ήπατος, των μυών και του λιπώδους ιστού δεν ανταποκρίνονται στη δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την αύξηση της γλυκόζης στο αίμα, την περαιτέρω αύξηση της ινσουλίνης και τη δημιουργία ενός φαύλου κύκλου που οδηγεί σε μεταβολικές επιπλοκές, όπως η αύξηση του βάρους, ο προδιαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο. Η αντίσταση στην ινσουλίνη επιδεινώνεται σημαντικά από την παχυσαρκία, ενώ είναι πολύ συχνή σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και άτομα με οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, η πιθανότητα για αντίσταση στην ινσουλίνη αυξάνεται με την ηλικία και τη διατροφή που είναι πλούσια σε ζάχαρη και απλούς υδατάνθρακες, την καθιστική ζωή και το αυξημένο στρες. Κάτι ακόμα που αξίζει να γνωρίζουμε είναι πως τα τελευταία χρόνια, με την αύξηση της παχυσαρκίας και τη μεγαλύτερη ηλικία των ζευγαριών που επιθυμούν εγκυμοσύνη, έχει καταστεί ένα από τα βασικά εμπόδια στη σύλληψη.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να επηρεάσει και την ανδρική γονιμότητα, ιδίως αν συνοδεύεται από σημεία μεταβολικού συνδρόμου, όπως υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, διαταραχή του σακχάρου και παχυσαρκία.
Αντίσταση στην ινσουλίνη και μειωμένη γονιμότητα: Πώς συνδέονται
▶ Προκαλεί διαταραχή στην ορμονική ισορροπία των γυναικών λόγω αυξημένης παραγωγής της τεστοστερόνης (ανδρική ορμόνη) σε σχέση με τα οιστρογόνα.
▶ Επηρεάζει την ωορρηξία και μπορεί να την αναστείλει.
▶ Οδηγεί σε διαταραχή της θρέψης των ωαρίων και παραγωγή μικρότερων ωαρίων, χαμηλής ποιότητας,
Αυτές οι αλλαγές έχουν ως αποτέλεσμα τη μειωμένη πιθανότητα φυσιολογικής σύλληψης από κύκλο σε κύκλο, αλλά και τη μειωμένη ανταπόκριση σε θεραπείες γονιμότητας και εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και την εγκυμοσύνη, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο σάκχαρο και σακχαρώδη διαβήτη κύησης, αυξημένη πιθανότητα αποβολών αλλά και διαταραχές στην ανάπτυξη του εμβρύου.
Μήπως παρουσιάζεις αντίσταση στην ινσουλίνη;
Η κατάσταση αυτή είναι πιο πιθανή αν συνυπάρχουν κάποιες καταστάσεις ή παρατηρείς συμπτώματα, όπως:
▶ Ιστορικό συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών
▶ Αυξημένο κοιλιακό λίπος
▶ Αυξημένο βάρος
▶ Μελαχρωματική ακάνθωση (πτυχές του δέρματος στον λαιμό, στις μασχάλες, στο στήθος, που είναι πιο σκληρές και σκούρες σε χρώμα)
▶ Αυξημένο σάκχαρο νηστείας ή/και αυξημένη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη
▶ Σημεία μεταβολικού συνδρόμου [αυξημένα τριγλυκερίδια, χαμηλή "καλή" χοληστερίνη (HDL), αυξημένη αρτηριακή πίεση]
▶ Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2
▶ Ιστορικό κακής ποιότητας ωαρίων, διαταραχής ωορρηξίας ή ανεξήγητων αποβολών
Η διάγνωση και το... σχέδιο δράσης
Ο ενδοκρινολόγος είναι ο πλέον αρμόδιος ώστε να ζητήσει ειδικές εξετάσεις για να αξιολογήσει την παρουσία και τη βαρύτητα της αντίστασης στην ινσουλίνη. Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζεις είναι ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και να συμβάλει καθοριστικά στην επίτευξη εγκυμοσύνης. Έτσι, μαζί με τον γιατρό μας θα σχεδιάσουμε ένα πλάνο αλλαγής των καθημερινών συνηθειών και θεραπευτικής αγωγής ώστε να βελτιωθεί η επίδρασή της στη γονιμότητά μας. Πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό; Με τους παρακάτω τρόπους:
▶ Απώλεια βάρους, αν έχουμε παραπάνω κιλά. Στην περίπτωση παθολογικής παχυσαρκίας ίσως χρειαστεί φαρμακευτική/χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος.
▶ Αύξηση των φυτικών ινών και αποχή από τα γλυκά, τη ζάχαρη και τους απλούς υδατάνθρακες. Η κατανάλωση τροφών με πολλές φυτικές ίνες οδηγεί σε αργή αύξηση του σακχάρου στο αίμα και μειωμένη ανάγκη για παραγωγή ινσουλίνης. Το αντίθετο συμβαίνει όταν καταναλώνουμε τροφές με λευκό αλεύρι, άμυλο και ζάχαρη, που προκαλούν απότομη αύξηση του σακχάρου και της ινσουλίνης στο αίμα, έντονες εναλλαγές στο σάκχαρο κατά τη διάρκεια της ημέρας, που μπορεί να οδηγήσουν σε πείνα και βουλιμική διατροφή.
▶ Τακτική άσκηση και αυξημένη καθημερινή δραστηριότητα, ώστε να αυξήσουμε την ευαισθησία των μυών στην ινσουλίνη και να ρυθμίσουμε το βάρος μας. Η άσκηση έχει και τα επιπλέον οφέλη της μείωσης του στρες και της βελτίωσης του ύπνου, που επιδρούν θετικά στη γονιμότητα.
▶ Αντιμετώπιση του στρες με διαλογισμό, γιόγκα ή και συμβουλευτική. Η αυξημένη έκκριση ορμονών του στρες επιδεινώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, οπότε η αποτελεσματική διαχείριση του στρες βοηθά σημαντικά στη ρύθμισή της.
▶ Ρύθμιση του ύπνου μας, με διατήρηση ενός σταθερού προγράμματος ύπνου και ξύπνιου, με τουλάχιστον 7-8 ώρες ποιοτικό ύπνο κάθε βράδυ. Η διαταραχή του ύπνου και του βιολογικού ρολογιού επηρεάζει πολλές ορμόνες και πιθανώς τον καταμήνιο κύκλο και την ωορρηξία μιας γυναίκας.
▶ Χρήση μετφορμίνης για βελτίωση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Εάν ο ενδοκρινολόγος αξιολογήσει ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη δεν μπορεί να βελτιωθεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής, θα συστήσει τη χρήση φαρμάκου, της μετφορμίνης. Η μετφορμίνη δρα στο ήπαρ και αυξάνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και διευκολύνει τον πιο αποτελεσματικό μεταβολισμό των υδατανθράκων. Χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία στην προσπάθεια για επίτευξη εγκυμοσύνης, καθώς αυξάνει την πιθανότητα επίτευξης ωορρηξίας κατά τέσσερις φορές, ιδίως σε γυναίκες που πάσχουν από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ενώ είναι απολύτως ασφαλής κατά την κύηση.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
