iStock
Δεν είναι υπάρχει κάτι πιο σύνηθες από το φτέρνισμα, γι' αυτό κιόλας όταν μας συμβαίνει δεν δίνουμε μεγάλη σημασία. Μόνο όταν αυξάνεται η συχνότητά του μέσα στην ημέρα, αναρωτιόμαστε αν πράγματι κάτι μας τριγυρνάει. Παρόλα αυτά, σίγουρα μέσα στην ημέρα είτε θα πεις το γνωστό "γείτσες" ή θα το ακούσεις από κάποιον άλλο. Τι συμβαίνει, όμως, πραγματικά τη στιγμή που φτερνιζόμαστε;
Γιατί φτερνιζόμαστε;
Η πιο απλή εξήγηση είναι πως η αυτόματη, ακούσια αντίδραση του οργανισμού μας συμβαίνει όταν το ρουθούνι μας εντοπίσει κάτι που το ενοχλεί (πχ αλλεργιογόνο) και αμέσως θα προσπαθήσει να το απωθήσει. Ωστόσο, υπάρχει κι άλλοι λόγοι που αυτό συμβαίνει. "Το φτέρνισμα είναι μία από τις πιο κοινές αντιδράσεις του σώματός μας, ωστόσο συχνά δεν παίρνουμε τον χρόνο να σκεφτούμε πώς και γιατί συμβαίνει", εξηγεί ο Tim Mynes, ένας γιατρός εκτάκτου ανάγκης από τη Virginia, προσθέτοντας πως "στην ουσία πρόκειται για μια ακούσια απελευθέρωση αέρα που βοηθά το σώμα να απομακρύνει από τη μύτη και τον λαιμό ενοχλητικά στοιχεία, όπως τα αλλεργιογόνα, τη βρώμα και τη σκόνη". Βέβαια, όπως αναφέρει ο γιατρός η δραστηριότητα αυτή θα παρατηρηθεί έντονα όταν θα έρθουμε αντιμέτωποι με κάτι που μας προκαλεί αλλεργία ή με ένα κρύωμα.
Παράλληλα, πέρα από τη σκόνη, τα αποκαΐδια, τα ρινικά σπρέι και η ξαφνική έκθεσή μας στο φως, ένα τραύμα στη μύτη και το να εισπνεύσουμε κρύο αέρα μπορεί να μας οδηγήσει σε φτέρνισμα. "Μπορεί να φτερνιστούμε όταν εισπνεύσουμε κρύο αέρα γιατί η ρινική βλέννα θα στεγνώσει και θα ραγίσει, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την ίδια αντίδραση στα νεύρα στη μύτη μας όπως θα έκανε η σκόνη", αναφέρει ο γιατρός.
Μάλιστα, σύμφωνα με μία έρευνα του 2019 που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, παρατηρήθηκε πως το φτέρνισμα που προκαλείται από το δυνατό φως, το οποίο είναι γνωστό ως αντανακλαστικό φτέρνισμα, είναι κληρονομικό χαρακτηριστικό. Πιο συγκεκριμένα, στο δείγμα της έρευνας που ξεπερνούσε τους 3.400 ανθρώπους στην Κίνα, εντοπίστηκε μία σύνδεση ανάμεσα στο ανακλαστικό φτέρνισμα και σ' ένα συγκεκριμένο γονίδιο.
Τι ακριβώς συμβαίνει όταν φτερνιζόμαστε;
Όσο κι αν μοιάζει πως εμείς προκαλούμε το φτέρνισμα, στην ουσία το σώμα μας εκτελεί διάφορα βήματα μέχρι να φτάσει στην αντίδραση αυτή. Όπως αναφέρει ο Dilraj Kalsi, γιατρός και ιδρυτής ιατρικού κέντρου στο Λονδίνο, "το αντανακλαστικό του φτερνίσματος ξεκινά με τον ερεθισμό του ρινικού βλεννογόνου, όπως τον αντιλαμβάνονται οι βλεφαρίδες αυτών των κυττάρων. Αυτοί οι υποδοχείς στέλνουν σήματα μέσω των αισθητικών τριδύμων νεύρων στο κέντρο φτερνίσματος στον πλευρικό μυελό του νωτιαίου μυελού". Στη συνέχεια, όπως υπογραμμίζει ο δρ Kalsi, συντελείται η ενεργοποίηση δύο διαφορετικών νευρικών σημάτων, το ένα στους μύες του φάρυγγα, του λάρυγγα και του αναπνευστικού συστήματος, προκαλώντας το φτέρνισμα, ενώ το άλλο μέσω παρασυμπαθητικών νεύρων, αυξάνοντας τη ρινική και δακρυϊκή έκκριση.
Από την άλλη, λίγο πριν από το φτέρνισμα, το σώμα προετοιμάζεται αφού οι μύες του θώρακα συμπιέζουν τους πνεύμονες ενώ οι φωνητικές χορδές κλείνουν, αναφέρει ο γιατρός Mynes. "Όταν οι φωνητικές χορδές ανοίξουν ξανά, ο αέρας οδηγείται προς την αναπνευστική οδό και μέσω της μύτης σας με μεγάλη ταχύτητα. Τα μάτια κλείνουν και το διάφραγμα κινείται προς τα πάνω, όσο οι μύες του θώρακα συσπώνται, απελευθερώνοντας αέρα από τους πνεύμονες", εξηγεί ο γιατρός.
Τα σταγονίδια αυτά που απελευθερώνονται από τη μύτη και το στόμα είναι τα αλλεργιογόνα που απωθήθηκαν, παρόλα αυτά μπορεί να περιέχουν ιούς και μικρόβια, κάνοντας διασπορά σε άλλους ανθρώπους. Γι'αυτό και οι επιστήμονες υπενθυμίζουν πως όταν φτερνιζόμαστε πρέπει να καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη μας, με το να φτερνιζόμαστε στο εσωτερικό του αγκώνα μας ή σε κάποιο χαρτομάντηλο. Αν αυτό δεν γίνει εφικτό, οφείλουμε να βάλουμε μπροστά το χέρι μας και αμέσως μετά να πλυθούμε καλά.
Είδη φτερνίσματος
Τα είδη του φτερνίσματος ποικίλλουν από το πόσο δυνατά είναι αλλά και τον αριθμό αυτών στη σειρά. Όπως αναφέρει ο δρ Mynes, "αυτό διαφέρει από το πώς το σώμα μας αντιδρά στα αλλεργιογόνα". Επιπλέον, αν κάποιος φτερνιστεί πολλές φορές στη σειρά, σημαίνει πως το σώμα δεν κατάφερε να ξεφορτωθεί το το ερεθιστικό στοιχείο, δουλεύοντας ακόμη για να το απομακρύνει, προσθέτει ο γιατρός. Παράλληλα, η ένταση του φτερνίσματος οφείλεται στο πόσο αέρα εισέπνευσε κάποιος πριν φτερνιστεί, αλλά εξαρτάται και από τη χωρητικότητα του πνεύμονα.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
